Molosek egipski

Molosek egipski
	Tadarida aegyptiaca
	(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1818)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Rodzina	molosowate
Podrodzina	molosy
Rodzaj	molosek
Gatunek	molosek egipski
Synonimy
	Nyctinomus Ægyptiacus Geoffroy Saint-Hilaire, 1818; Dysopes geoffroyi Temminck, 1826; Nyctinomus tragatus Dobson, 1874; Dysopes talpinus Heuglin, 1877; Nyctinomus anchietae Seabra, 1900; Nyctinomus brunneus Seabra, 1900; Nyctinomus Bocagei Seabra, 1900; Nyctinomus (Nyctinomus) tongaënsis Wettstein, 1916; Tadarida sindica Wroughton, 1919; Tadarida thomasi Wroughton, 1919; Tadarida gossei Wroughton, 1919;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Molosek egipski^[12] (Tadarida aegyptiaca) – gatunek ssaka z podrodziny molosów (Molossinae) w obrębie rodziny molosowatych (Molossidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1818 roku francuski przyrodnik Étienne Geoffroy Saint-Hilaire nadając mu nazwę Nyctinomus Ægyptiacus^[2]. Holotyp pochodził z Gizy, w Egipcie^[13].

Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy^[14].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Tadarida: Rafinesque tworząc nowy takson nie wyjaśnił znaczenia nazwy rodzajowej^[15]; Marco Riccucci sugeruje, że nazwa rodzajowa pochodzi od nazwy „tadarida” (również „taddarita”, „taddarida”, „tallarita”, „tallarida” i „taddrarita”) używanej w Kalabrii i na Sycylii na określenie nietoperza niezależnie od jego gatunku. Te lokalne nazwy używane są również w sycylijskich wierzeniach, legendach i wierszach. Rafinesque słyszał tę nazwę podczas swojego pobytu na Sycylii i użył jej. Nazwa „tadarida” wywodzi się od greckiego νυκτερις nukteris, νυκτεριδος nukteridos „nietoperz”, gdzie w południowych Włoszech uległa zniekształceniu z powodu aferezy i deformacji dialektu^[16].
aegyptiaca: łac. Aegyptiacus „egipski, Egipcjanin”, od gr. Αιγυπτιακος Aiguptiakos „egipski”, od Αιγυπτος Aiguptos „Egipt”^[17].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Molosek egipski jest bardzo szeroko rozpowszechniony w całej Afryce od Maroka, Algierii i północnego Egiptu (Kair) po południowo-zachodnią Południową Afrykę (Kapsztad), a także w południowo-zachodniej Arabii Saudyjskiej, Jemenie i wschodnim Omanie, południowym Iranie, wschodnim Afganistanie, Pakistanie, [[Indie}Indiach]] i Sri Lance; zasięg zoogeograficzny bardziej ciągły w południowej Afryce i bardzo niejednolity na północ od rzeki Zambezi^[14].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 60–87 mm, długość ogona 30–50 mm, długość ucha 13–22 mm, długość tylnej stopy 7–12 mm, długość przedramienia 42–52 mm; masa ciała 9–22 g^[18]. Wzór zębowy: I ${\tfrac {1}{2}}$ C ${\tfrac {1}{1}}$ P ${\tfrac {2}{2}}$ M ${\tfrac {3}{3}}$ = 30^[18]. Kariotyp w południowej Afryce wynosi 2n = 48 i FNa = 68^[18].

Ekologia[edytuj | edytuj kod]

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Molosek egipski jest jednym z najliczniejszych ssaków Bliskiego Wschodu. W ciągu dnia nietoperze te śpią w bardzo licznych grupach obejmujących tysiące osobników. Niemal każda większa szczelina skalna jest przez nie wykorzystywana, nawet wówczas, gdy jest już ona zajęta przez inne ptaki lub ssaki.

Okres godowy przypada na końcówkę zimy. Samica wydaje na świat 1 młode po ciąży trwającej 77–84 dni. Zdarza się również, że po porodzie znów zachodzi w ciążę.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Tadarida aegyptiaca, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b É. Geoffroy Saint-Hilaire: Description des Mammifères qui se trouvent en Égypte. W: Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 2. Paris: Imprimerie impériale, 1828, s. 128. (fr.).
↑ C.J. Temminck: Monographies de Mammalogie, ou description de quelques genres de mammifères, dont les espèces ont été observées dans lens différens musées de l’Europe. Cz. 1. Amsterdam: Chez G. Dufour, 1827, s. 226. (fr.).
↑ G.E. Dobson. On the Asiatic species of Molossi. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 43 (2), s. 143, 1874. (ang.).
↑ T. von Heuglin: Reise in Nordost-Afrika. Schilderungen aus dem Gebiete der Beni Amer und Habab nebst zoologischen Skizzen und einem Führer für Jagdreisende. Cz. 2. Braunschweig: G. Westermann, 1877, s. 28. (niem.).
↑ ^a ^b Seabra 1900 ↓, s. 83.
↑ Seabra 1900 ↓, s. 84.
↑ O. von Wettstein. Neue Affen und Fledermäuse aus Nordost-Afrika. „Anzeiger”. 53, s. 192, 1916. (niem.).
↑ ^a ^b Wroughton 1919 ↓, s. 732.
↑ Wroughton 1919 ↓, s. 733.
↑ A.A. Monadjem A.A. i inni, Tadarida aegyptiaca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-19] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 114. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Tadarida aegyptiaca. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-19].
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 204. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 659, 1904. (ang.).
↑ M. Riccucci. Derivation of the Generic Name Tadarida (Rafinesque, 1814). „Bat Research News”. 56 (4), s. 61–62, 2015. (ang.).
↑ The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-19] (ang.).
↑ ^a ^b ^c P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 665. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

A.F. de Seabra. Sobre um caracter importante para a determinação dos generos e especies dos ‘microchiropteros’ e lista das especies d’este grupo existentes nas collecções do Museo Nacional. „Jornal de sciencias mathematicas, physicas e naturaes”. Segunda série. 6, s. 76–89, 1900. (port.).
R.Ch. Wroughton. On the genus Tadarida (wrinkle-lip bats). „Journal of the Bombay Natural History Society”. 26 (3), s. 731–733, 1919. (ang.).

[itis-1] Tadarida aegyptiaca, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[geo-2] É. Geoffroy Saint-Hilaire: Description des Mammifères qui se trouvent en Égypte. W: Commission des sciences et arts d’Egypte: Description de l’Égypte, ou, Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l’expédition de l’armée française. T. 2. Paris: Imprimerie impériale, 1828, s. 128. (fr.).

[tem-3] C.J. Temminck: Monographies de Mammalogie, ou description de quelques genres de mammifères, dont les espèces ont été observées dans lens différens musées de l’Europe. Cz. 1. Amsterdam: Chez G. Dufour, 1827, s. 226. (fr.).

[dob-4] G.E. Dobson. On the Asiatic species of Molossi. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 43 (2), s. 143, 1874. (ang.).

[heu-5] T. von Heuglin: Reise in Nordost-Afrika. Schilderungen aus dem Gebiete der Beni Amer und Habab nebst zoologischen Skizzen und einem Führer für Jagdreisende. Cz. 2. Braunschweig: G. Westermann, 1877, s. 28. (niem.).

[CITEREFSeabra190083-6] Seabra 1900 ↓, s. 83.

[CITEREFSeabra190084-7] Seabra 1900 ↓, s. 84.

[wet-8] O. von Wettstein. Neue Affen und Fledermäuse aus Nordost-Afrika. „Anzeiger”. 53, s. 192, 1916. (niem.).

[CITEREFWroughton1919[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2050367_732]-9] Wroughton 1919 ↓, s. 732.

[CITEREFWroughton1919[https://www.biodiversitylibrary.org/page/2050368_733]-10] Wroughton 1919 ↓, s. 733.

[iucn-11] A.A. Monadjem A.A. i inni, Tadarida aegyptiaca, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2017, wersja 2021-3 [dostęp 2022-07-19] (ang.).

[miiz-12] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 114. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-13] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Tadarida aegyptiaca. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-07-19].

[icmw-14] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 204. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[pal-15] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 659, 1904. (ang.).

[ric-16] M. Riccucci. Derivation of the Generic Name Tadarida (Rafinesque, 1814). „Bat Research News”. 56 (4), s. 61–62, 2015. (ang.).

[17] The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-07-19] (ang.).

[hmw-18] P. Taylor, B. Lim, M. Pennay, P. Soisook, T. Kingston, L. Loureiro & L. Moras: Family Molossidae (Free-tailed Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 665. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]