Tadeusz Bursztynowicz
 Tadeusz Bursztynowicz w latach 60. | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 marca 1920 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 maja 1985 |
| Zawód, zajęcie | |
| Narodowość | |
| Alma Mater |
Wyższa Szkoła Teatralna |
| Stanowisko |
dyrektor, kierownik artystyczny |
| Pracodawca |
Opera Śląska |
| Odznaczenia | |
  
| |
Tadeusz Bursztynowicz (ur. 21 marca 1920 w Złoczowie, zm. 6 maja 1985 w Warszawie) – polski reżyser teatralny, współzałożyciel Opery Śląskiej, dyrektor Opery[a] i Operetki Warszawskiej, współzałożyciel i dyrektor Teatru Muzycznego w Szczecinie.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Dzieciństwo i młodość[edytuj | edytuj kod]
Uczęszczał do liceum o profilu matematyczno-przyrodniczym we Włodzimierzu Wołyńskim i średniej szkoły muzycznej we Lwowie (1939–1940). Egzamin maturalny zdał w roku 1939. W latach II wojny światowej brał lekcje śpiewu u Adama Didura (1942–1946)[1][2]. Był uczestnikiem powstania warszawskiego (1944) jako oficer AK[1].
Okres powojenny w Bytomiu i Warszawie (1950–1970)[edytuj | edytuj kod]
Po zakończeniu wojny wraz z Adamem Didurem założył w Bytomiu Operę Śląską. W następnych latach był jej kierownikiem administracyjnym (1945–1949) i dyrektorem (1949/1950). W tym samym czasie uczył się śpiewu u Stefana Beliny-Skupiewskiego (1946–1949)[1][2].
W kolejnych latach mieszkał w Warszawie. Studiował na Wydziale Reżyserii Wyższej Szkoły Teatralnej (1959–1962)[1]. Pełnił funkcje dyrektora[1]:
- 1950–1952 – Opery Warszawskiej,
- 1953–1955 – Teatru Nowego w Warszawie,
- 1955–1958 – Operetki Warszawskiej (od 1955 – kierownik artystyczny),
- 1957–1970 – Opery Warszawskiej (również kierownik artystyczny).
Pod jego kierownictwem wystawiono Miss Polonia Marka Sarta oraz Wesołą wdówkę i Krainę uśmiechu Franza Lehára. Reżyserował przedstawienia w różnych teatrach muzycznych, m.in. w Gdańsku i Lublinie[1].
Był skarbnikiem Warszawskiego Towarzystwa Muzycznego i członkiem SPATiF (zob. ZASP)[2]. Brał udział w przebudowie gmachu „Roma” dla potrzeb Operetki[3].
Lata w Szczecinie (1971–1985)[edytuj | edytuj kod]
Tadeusz Bursztynowicz przybył do Szczecina po wydarzeniach grudniowych, których efektem była nowa sytuacja społeczno-polityczna, sprzyjająca inwestycjom w przedsięwzięcia kulturalne. Rozpoczął intensywne starania o przekształcenie ubogiego Teatru Muzycznego, z siedzibą w sali gimnastycznej Komendy Wojewódzkiej MO (ul. Potulicka)[4], w znaną obecnie Operę na Zamku. Udało mu się w roku 1972 uzyskać zgodę na przeniesienie teatru do nowych pomieszczeń w Zamku Książąt Pomorskich. Przeprowadzka nastąpiła w roku 1978. W czasie przygotowań do inauguracji przekształcił i rozbudował zespół teatru. Sprowadził do Szczecina wielu młodych artystów (solistów, muzyków, tancerzy, dyrygentów) zakładając, że nowy teatr będzie przygotowywał sześć premier rocznie. Scenę na zamku zainaugurowano wystawieniem Kuliga Leona Schillera. W kolejnych latach Teatr Muzyczny na Zamku dawał do 300 przedstawień rocznie dla ok. 120 tys. widzów, w tym np.[1]:
- Krakowiacy i Górale (Wojciech Bogusławski),
- Domek trzech dziewcząt (Franz Schubert),
- Piękna Helena (Jacques Offenbach)
- Wesołe kumoszki z Windsoru (Otto Nicolai według Williama Szekspira),
- Baron Cygański (Johann Strauss).
W lutym 1985 r. Tadeusz Bursztynowicz wystawił jako reżyser operę Tosca Giacoma Pucciniego. Zmarł w maju tego roku, w czasie przygotowań do premiery opery Zamek na Czorsztynie Karola Kurpińskiego. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 92-3-26)[5].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
- Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)[6]
- Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego[2]
Wyróżnienie[edytuj | edytuj kod]
Znalazł się na 55. miejscu listy „Szczecinianie Stulecia”, utworzonej na przełomie XX i XXI w. w wyniku plebiscytu Gazety Wyborczej (wyd. szczecińskie), Polskiego Radia Szczecin i TVP Szczecin[7].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ W roku 1965 Opera Warszawska została przemianowana na „Teatr Wielki Opery i Baletu” i przeniesiona na pl. Teatralny.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c d e f g Ryszard Markow: Bursztynowicz Tadeusz. W: Praca zbiorowa, red. Tadeusz Białecki: Encyklopedia Szczecina. T. 1. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński, Instytut Historii, Zakład Historii Pomorza Zachodniego, 1999, s. 142. ISBN 83-7241-089-5. (pol.).
- ↑ a b c d Sto warszawiaków i warszawianek. „Warszawski Kalendarz Ilustrowany "Stolicy" - 1967”, s. 23, 1966. Warszawa: Wydawnictwo Warszawskiego Tygodnika "Stolica".
- ↑ Historia teatru. [w:] Teatr Muzyczny ROMA [on-line]. www.teatrroma.pl. [dostęp 2012-12-01]. (pol.).
- ↑ Operetka przy Potulickiej w Piwnicy przy Krypcie (warunki i atmosfera pracy zespołu przed przeprowadzką). [w:] Audycja radiowa „Szczecin we wtorek” [on-line]. sedina.pl, 2012-11-20. [dostęp 2012-12-01]. (pol.).
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: KAROL LACHETA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-12-20].
- ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
- ↑ Ryszard Markow: Tadeusz Bursztynowicz (1920–1985). Na początku był Bursztynowicz. W: Szczecinianie stulecia. Wyd. Piątek trzynastego, 2000, s. 30–31. ISBN 83-87735-63-9.
- Artyści związani ze Szczecinem
- Ludzie urodzeni w Złoczowie
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Medalem 10-lecia Polski Ludowej
- Odznaczeni Odznaką 1000-lecia Państwa Polskiego
- Oficerowie Armii Krajowej
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy reżyserzy teatralni
- Powstańcy warszawscy
- Urodzeni w 1920
- Zmarli w 1985