Tadeusz Dzieduszycki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tadeusz Dzieduszycki
Herb
Sas
Rodzina

Dzieduszyccy herbu Sas

Data i miejsce urodzenia

28 czerwca 1724
Żuków[1]

Data śmierci

październik 1777

Ojciec

Jan Piotr Dzieduszycki

Matka

Róża Rozalia Lipska

Żona

Salomea Józefa Biberstein-Trembińska (1718–1787)

Dzieci

Walerian Wiktoryn,
Antoni,
Ludwika Urszula,
Helena Marianna,
Magdalena,
Paulina Klotylda,
Justyna Modesta,
Wawrzyniec Marcin,
Józef Kalasanty

Tadeusz Gerwazy[2] lub Tadeusz Antoni[3] Dzieduszycki herbu Sas (ur. 28 czerwca 1724, zm. w październiku 1777 w Żukowie) – generał lejtnant wojsk koronnych, regimentarz Partii Podolskiej i Pokuckiej w 1765 roku[4], cześnik koronny w 1765 roku, podkomorzy halicki w latach 1760-1765, chorąży halicki w latach 1756-1760, chorąży trembowelski w latach 1750-1756, starosta żukowski w 1750 roku[5], porucznik chorągwi pancernej wojewody smoleńskiego Sapiehy w Pułku Hetmana Wielkiego Koronnego w 1760 roku[6].

Wielmoża z Małopolski Wschodniej. Oficer husarii. W 1746 porucznik, 1752 pułkownik, jego oddział w 1759 rozbił bandę Iwana Bojczuka, następcy Bajuraka[7]. Od 1760 rotmistrz chorągwi pancernej, walczył przeciwko ruchom hajdamackim na Ukrainie. Poseł województwa podolskiego na sejm 1748 roku[8]. 18 stycznia 1754 roku podpisał we Lwowie manifest przeciwko podziałowi Ordynacji Ostrogskiej[9]. Poseł ziemi halickiej na sejm 1760 roku[10]. W 1762 uprzedził Austrię o grożącym jej niebezpieczeństwie napadu Tatarów. Działacz polityczny interesujący się problematyką społeczną. Konsyliarz konfederacji Czartoryskich w 1764 roku[11], poseł na sejm konwokacyjny (1764) z ziemi halickiej[12]. Poseł ziemi halickiej na sejm koronacyjny 1764 roku[13]. Stronnik króla Stanisława Augusta. W 1766 roku był posłem na Sejm Czaplica z ziemi halickiej[14]. Komisarz z rycerstwa Komisji Skarbowej Koronnej w 1765 roku[15]. Walczył przeciwko konfederacjom radomskiej i barskiej. Uczestnik krwawej bitwy pod Husiatyniem. Oskarżony o popełnienie na konfederatach okrucieństwa uciekł na Węgry. W 1770 powrócił do kraju.

Uzyskał tytuł hrabiego Galicji 22 października 1776 roku. Był potomkiem Jerzego kasztelana lubaczowskiego i stryjem Mikołaja Adama. W wojsku polskim pełnił funkcje: porucznika, pułkownika i generała Wojsk Koronnych.

Od roku 1750 był chorążym trembowelskim, później podkomorzym halickim od 1760 i cześnikiem koronnym od 1765. W czasie ostatniego bezkrólewia występował jako zwolennik reform. Odmalowany został w bardzo ujemnych barwach przez Słowackiego w „Beniowskim”.

Za zasługi został odznaczony Orderem Świętego Stanisława 8 maja 1770 roku i uzyskał rangę generała, tytuł tajnego radcy dworu i hrabiego austriackiego. Uważany za człowieka światłego. Publicysta społeczno-polityczny.

Jego żoną była Salomea Józefa z Bibersteinów-Trembińskich h. Rogala. Miał z nią pięć córek i czterech synów: Józefa Kalasantego, Waleriana, Wawrzynica i Antoniego[2].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Walerian, jego spadkobiercy Dzieduszycki. Miejsce: Żuków, dek. kołomyjski, obw. stryjski
  2. ↑ a b Jerzy Sewer Dunin-Borkowski: Almanach Błękitny. Warszawa: 1908, s. 338-340, 349, 350, 352.
  3. ↑ Urzędnicy województwa ruskiego XIV-­XVIII wieku (ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy, oprac. K. Przyboś, Wrocław 1987, s. 329.
  4. ↑ Konstanty Górski, Historya jazdy polskiej, Kraków 1894, s. 139.
  5. ↑ Urzędnicy województwa ruskiego XIV-XVIII wieku. T. 3 : Ziemie ruskie. Zeszyt 1 : Urzędnicy wojewόdztwa Ruskiego XIV–XVIII wieku (Ziemie halicka, lwowska, przemyska, sanocka). Spisy / oprac. Kazimierz Przyboś. 1987, s. 329.
  6. ↑ Kolęda Warszawska na rok 1760, Warszawa 1760, [b.n.s].
  7. ↑ Polacy na Huculszczyźnie
  8. ↑ Dyaryusze sejmowe z wieku XVIII.T.I. Dyaryusz sejmu z r.1748. Diaria comitiorum Poloniae saeculi XVIII i Diarium comitiorum anni 1748 wydał Władysław Konopczyński, Warszawa 1911, s. 303.
  9. ↑ Złota Księga Szlachty Polskiej, rocznik V, Poznań 1883, s. 310.
  10. ↑ Dyaryusz sejmu walnego warszawskiego 6 października 1760 r. zaczętego, dodatek spis posłów, w: Przegląd Archeologiczny, z. IV, Lwów 1888, s. 181.
  11. ↑ Konfederacya Generalna Koronna Po doszłym Seymie Convocationis Zaczęta w Warszawie Dnia 23. Czerwca Roku Pańskiego 1764. Ręką J. O. Xcia Jmci Prymasa Korony Polskiey [...] Stwierdzona, s. 5.
  12. ↑ Volumina Legum, t. VII, Petersburg 1860, s. 92.
  13. ↑ Ludwik Zieliński, Pamiątki historyczne krajowe, Lwów 1841, s. 26.
  14. ↑ Dyaryusz seymu walnego ordynaryinego odprawionego w Warszawie roku 1766 ..., brak paginacji
  15. ↑ Antoni Sozański, Imienne spisy osób duchownych, świeckich i wojskowych, które w pierwszych ośmiu latach panowania króla Stanisława Poniatowskiego od 1764-1772 r. w rządzie lub przy administracyi Rzeczypospolitéj udział brały [...]. Cz. 1, Tablice i rejestr, Kraków 1866, s. 10.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • H.P. Kosk, Generalicja polska, t. 1 wyd.: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, Pruszków 1998.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tadeusz_Dzieduszycki&oldid=72324484”