Tadeusz Wojtowicz

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tadeusz Wojtowicz
Ilustracja
Tadeusz Wojtowicz (1935)
Data i miejsce urodzenia

6 lipca 1916
Sanok

Data i miejsce śmierci

2 kwietnia 1985
Sanok

Miejsce spoczynku

Cmentarz Centralny w Sanoku

Zawód, zajęcie

nauczyciel

Narodowość

polska

Edukacja

Państwowe Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku

Alma Mater

Uniwersytet Jagielloński

Małżeństwo

Zofia z d. Hrycaj

Dzieci

Teresa, Barbara, Wojciech

Krewni i powinowaci

Zygmunt Żyłka-Żebracki

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Złota Odznaka „Za zasługi w ochronie porządku publicznego”
Złota Odznaka ZNP

Tadeusz Wojtowicz (ur. 6 lipca 1916 w Sanoku, zm. 2 kwietnia 1985 tamże) – polski nauczyciel, z wykształcenia prawnik, podczas II wojny światowej oficer ZWZAK, Przewodniczący Prezydium MRN w Sanoku.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Tadeusz Wojtowicz urodził się 6 lipca 1916 w Sanoku[1][2]. Był synem Andrzeja i Marii z domu Szymańskiej[2]. 28 maja 1935 zdał egzamin dojrzałości w Państwowym Gimnazjum im. Królowej Zofii w Sanoku (w jego klasie był m.in. Marian Golarz-Teleszyński)[1][3]. W latach 1935-1944 pracował w sanockiej fabryce Sanowag.

Po wybuchu II wojny światowej i nastaniu okupacji niemieckiej zaangażował się w działalność konspiracyjną. W jego mieszkaniu schronienie otrzymywali uchodźcy mający na celu przekroczenie granicy z Węgrami[4]. Działał w Związku Walki Zbrojnej, w którym funkcjonował w sztabie komendanta Obwodu ZWZ Sanok, Władysława Romańczyka ps. „Czarny”[5][6][7][8] (w obliczu zagrożenia dekonspiracją na początku 1940 Romańczyk został przeniesiony na inny teren). Od czerwca 1940 do stycznia 1942 był oficerem dywersji Obwodu ZWZ Sanok[9][10][11].

Po zakończeniu wojny w 1946 zaangażował się w próbę reaktywacji sanockiego gniazda Polskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół”[12]. W 1946 ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego z tytułem magistra praw. Pracował w szkole średniej w Dąbrowie Górniczej.

Był wieloletnim nauczycielem w Technikum Ekonomicznym w Sanoku: od 15 marca do 15 listopada 1945 i od roku szkolnego 1947/1949 do roku szkolnego 1976/1977, gdzie wykładał prawoznawstwo, ekonomię, handel, zaś po przejściu na emeryturę w okresie do 1982 utrzymywał kontakt ze szkołą i kontynuował pracę nauczyciela na zasadzie umowy-zlecenia[13]. Ponadto od 1958 do 1959 był nauczycielem przedmiotów ogólnokształcących w szkołach mechanicznych w Sanoku[14]. Pracował także w starostwie powiatowym. Pełnił funkcję przewodniczącego Rady Miejskiej w Sanoku.

Od czerwca 1957 był przewodniczącym komitetu organizacyjnego[15] drugiego zjazdu absolwentów sanockiego gimnazjum, który odbył się w dniach 21-22 czerwca 1958 pod nazwą „Jubileuszowy Zjazd Koleżeński b. Wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej Matury”. Wówczas był autorem biogramu wspomnieniowego pt. Generał Bronisław Prugar-Ketling wydanego w publikacji Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958[16][17].

Od 27 listopada 1959 do 2 lutego 1961 pełnił funkcję przewodniczącego Prezydium Miejskiej Rady Narodowej (MRN) w Sanoku[18] wybrany jako następca Stanisława Potockiego[19]. W lutym 1961 decyzją Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Rzeszowie[20] na wniosek Delegatury Najwyższej Izby Kontroli został zawieszony w obowiązkach wraz z zastępcą Józefem Pirogiem (po tym jak została wykryta tzw. „afera mieszkaniowa” w sanockim urzędzie miasta). Rada miejska przegłosowała następnie ich odwołanie ze stanowisk[21]. W późniejszym czasie nadal pracował jako nauczyciel.

Był żonaty z Zofią[2] z domu Hrycaj (zm. 2005). Zamieszkiwali przy ulicy Za Potokiem[2] w dzielnicy Zatorze[22]. Zmarł 2 kwietnia 1985 w Sanoku[2][23][24]. Tadeusz i Zofia Wojtowiczowie zostali pochowani w grobowcu rodzinnym na cmentarzu przy ul. Rymanowskiej w Sanoku[25][26]. Ich córką jest Barbara Adamiak (ur. 1949), profesor zwyczajny nauk prawnych. Tadeusz Wojtowicz był spowinowacony z Zygmunt Żyłką-Żebrackim, mężem siostry Zofii Wojtowicz, Marii.

Miejsce pochówku Tadeusza Wojtowicza w Sanoku

Według informacji opublikowanych przez Instytut Pamięci Narodowej i dotyczących okresu PRL Tadeusz Wojtowicz figurował jako informator o pseudonimie „Ona”[27][28][29].

W okresie II wojny światowej w Sanoku działała w konspiracji inna osoba o tożsamości zbliżonej do Tadeusza Wojtowicza (w piśmiennictwie pojawiły się formy nazwiska Wójtowicz i Wujtowicz); tenże działacz zamieszkiwał nieopodal ulicy Płowieckiej, w domu pod obecnym adresem ulicy Bartosza Głowackiego 27, o zwyczajowo przyjętej nazwie „koci zamek”, gdzie odbywały się spotkania działaczy konspiracji[30][31].

Odznaczenia i nagrody[edytuj | edytuj kod]

Odznaczenia
Nagrody
  • Nagroda Kuratora Oświaty i Wychowania w Krośnie (1976)[32]
  • Nagroda Ministra Oświaty i Wychowania

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b XLVIII. Sprawozdanie Dyrekcji Państwowego Gimnazjum im. Królowej Zofji w Sanoku za rok szkolny 1934/1935. Sanok: 1935, s. 14, 20.
  2. a b c d e Księga Zmarłych 1975–1995 Sanok. Parafia Przemienienia Pańskiego w Sanoku, s. 100 (poz. 29).
  3. Absolwenci. 1losanok.pl. [dostęp 2013-06-26]. (pol.).
  4. Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 47.
  5. Jan Łuczyński, Edward Zając: Z dziejów Sanoka i powiatu sanockiego w okresie okupacji hitlerowskiej (1939–1944) w latach 1944–1978. W: Księga pamiątkowa (obchodów 100-lecia Gimnazjum oraz I Liceum Ogólnokształcącego w Sanoku). Sanok: 1980, s. 52.
  6. Andrzej Brygidyn. Na frontach II wojny światowej. Kurierskimi szlakami (II). „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 8 (242), s. 6, 1-10 sierpnia 1982. 
  7. Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 50.
  8. Według artykułu Andrzeja Brygidyna w „Gazecie Sanockiej – Autosan” nr 8 z 1982 Tadeusz Wojtowicz działał pod pseudonimem „Cygan”, natomiast według publikacji Jan Łuczyńskiego i Edwarda Zająca działający w sztabie ZWZ Tadeusz Wojtowicz i „Cygan” to dwie różne osoby.
  9. Andrzej Zagórski, Konspiracja w Sanoku w okresie okupacji. W latach II wojny światowej i konspiracji w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 745.
  10. Struktura organizacyjna sanockiego Obwodu ZWZ-AK. Kryptonimy: „Suchar”, „Serowiec”, „Hd”, „IV/014”, „San”.. stankiewicze.com. [dostęp 2014-06-26].
  11. Andrzej Brygidyn: Kryptonim „San”. Żołnierze sanockiego Obwodu Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej 1939-1944. Sanok: Społeczny Komitet Wydawniczy „San”, 1992, s. 55.
  12. Historia 1889 – 1918 – 1945 – 1999. sokolsanok.pl, 31 maja 2009. [dostęp 2014-07-28].
  13. Alicja Wolwowicz: Dzieje szkoły w zarysie (1945-1995). W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 65, 74, 80. ISBN 83-903469-0-7.
  14. Grono pedagogiczne. W: Stanisław Dydek: Zespół Szkół Mechanicznych w Sanoku 1946–1996. Brzozów: Oficyna Wydawniczo-Reklamowa „Edytor” w Brzozowie, 1997, s. 217. ISBN 83-87450-00-6.
  15. Józef Stachowicz: Miniony czas. Kraków: Księgarnia Akademicka, 1994, s. 240. ISBN 83-901827-1-8.
  16. Tadeusz Wójtowicz: Generał Bronisław Prugar-Ketling. W: Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888–1958. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958, s. 145-148.
  17. Sanok – bibliografia. Księga pamiątkowa Gimnazjum Męskiego w Sanoku 1888-1958. biblioteka.sanok.pl. [dostęp 2014-06-26].
  18. Andrzej Brygidyn, W latach powojennych. Życie polityczne. W przełomie październikowym w: Sanok. Dzieje miasta, Praca zbiorowa pod redakcją Feliksa Kiryka, s. 795.
  19. Stachowicz 2008 ↓, s. 174.
  20. Stachowicz 2008 ↓, s. 177.
  21. Stachowicz 2008 ↓, s. 178.
  22. Tu podano ulicę Płowiecką biegnącą obok. Zofia Bandurka: Wykaz imienny zaproszonych i obecnych na Zjeździe – przygotowała mgr Zofia Bandurkówna. W: Dwa dni w mieście naszej młodości. Sprawozdanie ze zjazdu koleżeńskiego wychowanków Gimnazjum Męskiego w Sanoku w 70-lecie pierwszej matury w roku 1958. Warszawa: 1960, s. 152.
  23. a b c d Tadeusz Wojtowicz. Nekrolog. „Nowiny”. Nr 81, s. 7, 5-8 kwietnia 1985. 
  24. Alicja Wolwowicz: Dzieje szkoły w zarysie. 1945 – 1995. W: Księga pamiątkowa szkół ekonomicznych w Sanoku 1925-1995. Sanok: 1995, s. 84. ISBN 83-903469-0-7.
  25. Stefan Stefański: Cmentarze sanockie. Sanok: 1991, s. 14-15.
  26. Spacer po cmentarzu przy ul. Rymanowskiej. zymon.com.pl. [dostęp 2014-06-26].
  27. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie (1944) 1983-1990. inwentarz.ipn.gov.p. [dostęp 2021-10-15].
  28. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie (1944) 1983-1990. inwentarz.ipn.gov.p. [dostęp 2021-10-15].
  29. Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych w Rzeszowie (1944) 1983-1990. inwentarz.ipn.gov.p. [dostęp 2021-10-15].
  30. Stefan Stefański. Pan Stefański opowiada. „Koci zamek” i „koci dworek”. „Tygodnik Sanocki”. Nr 26 (109), s. 5, 10 grudnia 1993. 
  31. Przed 1939 Tadeusz Wójtowicz prowadził Handel Delikatesów przy ul. Jagiellońskiej 15. Por. Katolicki Związek Młodzieży Rękodzielniczej i Przemysłowej w Sanoku 1923-1934. Jednodniówka. Sanok: 1934, s. 36..
  32. 50-lecie Szkół Ekonomicznych w Sanoku. „Gazeta Sanocka – Autosan”. Nr 20 (65), s. 5, 1-15 listopada 1976. 

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]