Talos (dinozaur)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Talos
Zanno, Varricchio, O'Connor, Titus i Knell, 2011
Okres istnienia: późny kampan
83.6/72.1
83.6/72.1
Ilustracja
Rekonstrukcja z zaznaczonymi odkrytymi kośćmi
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Infragromada

archozauromorfy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi) celurozaury
Nadrodzina

deinonychozaury

Rodzina

troodony

Rodzaj

Talos

Gatunki
  • T. sampsoni Zanno et al., 2011.

Talosrodzaj dinozaura z rodziny troodontów (Troodontidae).

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Kończyna tylna UMNH VP 19479

Nazwa rodzajowa pochodzi z mitologii greckiej. Użyczył jej Talos[1], strażnik Krety, olbrzym z brązu lub syn jej króla, codziennie trzykroć obchodzący wyspę i rzucający głazami w przybyszów. Nie można go było zranić prócz jednego miejsca w dolnej części nogi, gdzie niewielka kostka zamykała żyłę. Zranienie w to miejsce spowodowało jego śmierć[2]. Nazwa ta kojarzy się również z anglojęzycznym słowem talon oznaczającym „ostro zakrzywiony pazur”.

Większość kości holotypu talosa wchodzi w skład szkieletu kończyn dolnych[1]. Holotyp oznakowano UMNH VP 19479[1] i przypisano do gatunku Talos simpsoni.

Epitet gatunkowy honoruje paleontologa Scotta D. Sampsona, twórcę Kaiparowits Basin Project[1].

Budowa ciała[edytuj | edytuj kod]

Zwierzę mierzyło około 2 m długości. Masę jego ciała szacuje się na 38 kg[1].

Do autapomorfii tego rodzaju zaliczono[1]:

  • wybitnie zwężony mostek pomiędzy kłykciami kości skokowej
  • kształt proksymalnej bruzdy oddzielającej trzon kości skokowej od jej wznoszącego się wyrostka, szerokiej i przypominającej literę V
  • niewielką guzowatość na IV kości śródstopia w miejscu przyczepu więzadła pobocznego bocznego

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Szczątki talosa znaleziono w skałach formacji Kaiparowits, datowanych na górny kampan. Leży ona na południu amerykańskiego stanu Utah. Holotyp, pochodzący ze środka środkowej podjednostki tej formacji, znaleziono w północnej części Kaiparowits Plateau. Spoczywał w zielonokawoszarej skale złożonej z drobnych piaskowców i aleurytów wśród pozostałości ślimaków słodkowodnych i muszli małży, na wysokości 260 m od podstawy formacji. W okolicy znaleziono też szczątki dinozaurzych jaj[1].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c d e f g Lindsay E. Zanno, David J. Varricchio, Patrick M. O'Connor, Alan L. Titus, Michael J. Knell. A new troodontid theropod, Talos sampsoni gen. et sp. nov., from the Upper Cretaceous Western Interior Basin of North America. „PLoS ONE”. 6 (9): e24487, 2011. DOI: 10.1371/journal.pone.0024487. (ang.). 
  2. Pierre Grimal: Słownik mitologii greckiej i rzymskiej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydawnictwo we Wrocławiu, 1997, s. 332–333. ISBN 978-83-04-04673-3.