Taranowanie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez Paweł Ziemian BOT (dyskusja | edycje) o 12:03, 18 sty 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.

Taranowanie (taran) - sposób walki polegający na uderzeniu własnym samolotem, okrętem lub pojazdem w samolot, okręt lub pojazd nieprzyjaciela w celu jego uszkodzenia lub zniszczenia.

Na morzu

Okręt austriacki „Kaiser” taranuje włoską fregatę „Re di Portogallo” podczas bitwy pod Lissą w 1866 roku

Taranowanie najwcześniej i najpowszechniej stosowane było w walce na morzu, jako początkowo skuteczny sposób zniszczenia okrętów przeciwnika. W tym celu w konstrukcji okrętów począwszy od starożytności stosowano dziób okrętu w formie zaostrzonego taranu, służącego do przebijania poszycia atakowanego okrętu pod linią wodną. Taranowanie stosowane było powszechnie w epoce okrętów wiosłowych z uwagi na względną łatwość ich manewrowania, niezależnego od wiatru, natomiast taktyka ta nie była na ogół przydatna w epoce okrętów żaglowych i została zastąpiona przez abordaż. Taranowanie jako metoda walki pojawiła się ponownie w połowie XIX wieku, z chwilą zastąpienia żagli maszynami parowymi. Powstała nawet klasa okrętu: taranowiec, przydatna zwłaszcza podczas walk na rzekach USA podczas wojny secesyjnej. Do kilku przypadków skutecznego taranowania doszło podczas bitwy pod Lissą w 1866 roku, co wywołało błędny pogląd o wciąż dominującym znaczeniu taranowania i spowodowało szerokie ponowne wprowadzenie taranu do konstrukcji okrętów. Mimo to w obliczu rozwoju artylerii okrętowej nowoczesna wojna morska już tylko sporadycznie stwarzała możliwości taranowania wroga i w wojnie na morzu miało ono w XX wieku marginalne znaczenie. W konstrukcji okrętów liniowych zaprzestano ostatecznie stosować taran po I wojnie światowej, na okrętach lżejszych klas (krążowniki, niszczyciele) - jeszcze przed I wojną światową.

Po I wojnie światowej taranowanie jednostek nawodnych było już rzadkością. Z uwagi na spore niebezpieczeństwo dla konstrukcji własnego okrętu, zwykle decydowano się na taranowanie lżejszych jednostek. Znanym przypadkiem tego typu było zatopienie amerykańskiego kutra torpedowego PT-109 dowodzonego przez Johna F. Kennedy’ego przez japoński niszczyciel „Amagiri” 2 sierpnia 1943 roku. Nie ma jednak pewności, że był to efekt celowego działania, a nie przypadkowa kolizja . Zdarzały się również przypadki taranowania większych jednostek, niemniej w takich sytuacjach był to zazwyczaj manewr samobójczej desperacji. Słynnym zdarzeniem była staranowanie przez uszkodzony niszczyciel HMS „Glowworm” niemieckiego krążownika ciężkiego „Admiral Hipper” 8 kwietnia 1940 roku, zakończona zatonięciem niszczyciela i uszkodzeniem „Hippera”.

Uszkodzony dziób niszczyciela USS "Buckley" po taranowaniu okrętu podwodnego U-66

Dochodziło również do taranowania (lub jego prób) okrętów podwodnych, zwłaszcza U-Bootów wynurzonych z powodu uszkodzeń po ataku bomb głębinowych. Szybkie skracanie dystansu do okrętu podwodnego przez atakującą jednostkę było rozsądną taktyką, ponieważ ograniczało m.in. szansę zostania storpedowanym i umożliwiało celniejszy ostrzał, także z broni mniejszego kalibru. Niebagatelne znaczenie miał również efekt psychologiczny – widok nacierającego z dużą prędkością przeciwnika odbierał wolę walki i czasami prowadził do opuszczenia przez załogę i samozatopienia U-Boota. Ponadto nawet w sytuacji, w której okręt podwodny dzięki zanurzeniu zdołał uniknąć uderzenia, atakująca jednostka była w dogodnej pozycji do użycia bomb głębinowych po przepłynięciu nad celem. Samo taranowanie było jednak niebezpieczne dla atakującego, ponieważ narażało go na ryzyko poważnych uszkodzeń kadłuba, aczkolwiek z reguły nie śmiertelnych dla okrętu nawodnego. Przykładowo U-333 w październiku 1942 roku przetrwał dwukrotne staranowanie przez korwetę HMS „Crocus”. Dwumetrowa wyrwa w burcie brytyjskiego okrętu na wysokości linii wodnej spowodowała zalanie dziobowych sekcji kadłuba[1]. Staranowanie U-357 grudniu 1942 roku doprowadziło do rozcięcia okrętu podwodnego na pół, ale i poważnego uszkodzenia niszczyciela HMS „Hesperus” (rozerwane poszycie dna, wgnieciony dziób, zniszczona kopuła sonaru, odgięta stępka), który w efekcie musiał zostać podany trzymiesięcznemu remontowi[2] (podobnie jak po wcześniejszym staranowaniu U-93[3]). Uszkodzenia układu napędowego po uderzeniu w U-444 zastopowały niszczyciel HMS „Harvester” i sprawiły, że stał się on celem U-432. Uszkodzony okręt podwodny został dobity (taranem) przez korwetę Wolnych Francuzów „Aconit”, która zdołała również zatopić U-432[4]. W listopadzie 1943 roku U-405 został staranowany przez niszczyciel USS „Borie”; obie jednostki sczepiły się ze sobą. Doszło do walki z użyciem broni maszynowej i ręcznej, w jej wyniku zginęło 35 członków załogi U-Boota. Po rozdzieleniu okrętów Niemcy dokonali samozatopienia, ciężko uszkodzony USS „Borie” został dobity następnego dnia przez amerykański samolot[5].

Zamiast taranowania starano się dążyć do abordażu uszkodzonego U-Boota, celem pozyskania materiałów wywiadowczych, a nawet doprowadzenia zdobytej jednostki do własnego portu.

Pierwsza walka samolotów (taran Niestierowa)

W powietrzu

Taran jako technika walki sporadycznie zdarzał się także w lotnictwie wojskowym, jednakże ten sposób ataku zawsze wiązał się z dużym niebezpieczeństwem, a często pewnością zniszczenia także własnego samolotu. Dlatego też technika ta zwykle stosowana była przez pilotów w ostateczności, np. po uprzednim uszkodzeniu własnego samolotu w walce. Jako pierwszy zastosował taranowanie w walce powietrznej rosyjski pilot Piotr Niestierow 8 września 1914 roku, zakończone zniszczeniem samolotów i śmiercią obu załóg. W tym okresie, na początku I wojny światowej, samoloty nie przenosiły jeszcze skutecznego uzbrojenia do walki z samolotami. Szczególnie często taranowanie stosowane, a nawet do pewnego stopnia propagowane było w ZSRR podczas II wojny światowej. Dwóch pilotów trzykrotnie staranowało samoloty wroga, a jeden – Boris Kowzan nawet czterokrotnie[6]. Według najnowszych badań, radzieccy lotnicy wykonali przynajmniej 636 skutecznych taranów podczas wojny, z tego 227 (35,7%) poniosło śmierć podczas ataku lub po nim, a 233 zdołało wylądować swoim samolotem[6].

Taranowanie stosowane było także jako samobójczy sposób walki, dotyczyło to także taranowania okrętów lub celów naziemnych przez samoloty (zobacz kamikaze).

Przypisy

  1. ↑ Blair 2007 ↓, s. 98.
  2. ↑ Blair 2007 ↓, s. 161.
  3. ↑ Blair 1998 ↓, s. 515.
  4. ↑ Blair 2007 ↓, s. 287-288.
  5. ↑ USS Borie ↓.
  6. ↑ a b Łukasz Jaśkiewicz, Yury Matus. Tarany powietrzne w wielkiej wojnie ojczyźnianej w drugim okresie wojny, "Lotnictwo" nr 7-8/2017, s.93-97

Bibliografia

  • Clay Blair: Hitlera wojna U-Bootów. T. 1: Myśliwi 1939-1942. Warszawa: Magnum, 1998. ISBN 83-85852-26-3.
  • Clay Blair: Hitlera wojna U-Bootów. T. 2: Ścigani: 1942-1945. Warszawa: Magnum, 2007. ISBN 978-83-89656-28-5.
  • USS Borie. destroyerhistory.org. [dostęp 14 lutego 2017]. (ang.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Taranowanie&oldid=51721174”