Tarchalin
51°43′23″N 16°45′24″E/51,723056 16,756667| wieś | |
 Zespół dworski w Tarchalinie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
63-940[2] |
| Tablice rejestracyjne |
PRA |
| SIMC |
0369165 |
Położenie na mapie gminy Bojanowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu rawickiego  | |
| 51°43′23″N 16°45′24″E/51,723056 16,756667[1]
| |
Tarchalin (pol. hist. Tarchalino[3]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie rawickim, w gminie Bojanowo.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XV wieku. Po raz pierwszy wymieniana w łacińskim dokumencie z 1435 jako Tharchalyno, 1436 Tharchalino, 1481 Tarchalino, 1546 Tarchalyno[3].
Miejscowość była wsią prywatną należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej. W 1434 miejscowość leżała w powiecie kościańskim Korony Królestwa Polskiego. W 1564 należała do parafii Gołaszyn[3].
W 1435 Lutka Radomicka sprzedała swoją dziedzinę Tarchalin Janowi i Jakubowi braciom niedzielnym z Gościejewic za 300 grzywien szer. groszy. W 1472 podkomorzy kaliski Kasper Leszczyński miał dług u Piotra Witosławskiego w wysokości 113 florenów węgierskich, który zabezpieczył na wsiach Tarchalin, Olszewo, Drzeczkowo, Wolkowo, Piotrowice oraz Piegzino. W 1481 Kasper sprzedał z zastrzeżeniem prawa wykupu Pawłowi Wilkowskiemu cały Tarchalin za 350 florenów, a Paweł zapisał swojej żonie Katarzynie po 250 florenów posagu i wiana na połowie części wsi Smyczyna oraz na połowie sumy zapisanej na Tarchalinie. W 1495 długi Kaspra Leszczyńskiego spłaca jego brat Rafał Leszczyński marszałek dworu królewskiego, starosta łęczycki i brzeski oraz wykupuje wieś Tarchalin z zastawu[3].
W 1546 Kasper Siedlnicki dał swemu zięciowi Łukaszowi Rydzyńskiemu wieś Tarchalin jako cześć posagu wartości 1000 złotych dla swej córki Anny. W 1546 wspomniany Łukasz Rydzyński zapisał Annie po 1500 złotych posagu oraz wiana na połowach swych części wsi: Kłody, Tarnowej, Jarogniewicach, Gorzycach, Gorzyczek oraz na dobrach otrzymanych od swego teścia, czyli na połowie wsi Tarchalin oraz połowie wsi Kowalewo. W 1548 Łukasz Rydzyński sprzedał Marcinowi Zawadzkiemu z zastrzeżeniem prawa wykupu całą wieś Tarchalin za 1580 złotych. W 1579 majątek zmarłego Łukasza Rydzyńskiego podzielony został pomiędzy jego synów Jana i Łukasza Rydzyńskich. Łukasz otrzymał części Siedlnicy Kowalewa, całe Jarogniewice, Kawczyn, Szczypiorno i Łęgnowo, a Jan części Rydzyny wraz z miastem i zamkiem, części Kłody, Tarnowej, Gorzyc, Gorzyczek oraz cały Tarchalin[3].
Miejscowość odnotowana została także w historycznych rejestrach podatkowych. W 1530 miał miejsce pobór od 4 łanów. W 1563 pobór od 7 łanów, 10 komorników, wiatraka dziedzicznego, karczmy dorocznej oraz jednego rzemieślnika. W 1581 pobór odbył się od 4 łanów, 6 zagrodników, 4 ubogich komorników, dwóch komorników z bydłem, owczarza wypasającego 50 owiec oraz dwóch wiatraków dziedzicznych.
Wieś Tarchalino położona była w 1581 roku w powiecie kościańskim województwa poznańskiego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów[4].
Wskutek II rozbioru Polski w 1793 wieś przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Kröben (krobskim) w rejencji poznańskiej[5]. Tarchalin należał do okręgu bojanowskiego tego powiatu i stanowił odrębny majątek, którego właścicielem była wówczas Barbara Hendel z d. Rydzyńska h. Wierzbna, wdowa po Antonim[5]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 150 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 17 dymów (domostw)[5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 138783
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1293 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e Jurek 2014 ↓, s. 269.
- ↑ Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym, Wielkopolska t. I, Warszawa 1883, s. 70.
- ↑ a b c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 234.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Jurek: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. V (Ś – W), zesz. 2 (Tabliny – Unięcie), hasło „Tarchalin”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2014, s. 269.
- Dwory i pałace wiejskie w Wielkopolsce, M. i P. Libiccy
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Tarchalin w „Słowniku historyczno-geograficznym województwa poznańskiego w średniowieczu”
- Tarchalin, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XII: Szlurpkiszki – Warłynka, Warszawa 1892, s. 164.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Osady | |
| Przysiółek | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
