Tarnowicyt
| |
| Właściwości chemiczne i fizyczne | |
| Skład chemiczny |
Ca,Pb/CO3 (węglan wapnia)[1], z domieszką węglanu: Pb |
|---|---|
| Twardość w skali Mohsa |
3,5–4 |
| Przełam |
muszlowy, kruchy |
| Łupliwość |
wyraźna w jednym kierunku |
| Układ krystalograficzny | |
| Gęstość minerału |
2,947 g/cm³ |
| Właściwości optyczne | |
| Barwa |
zwykle bezbarwny, przeźroczysty, niekiedy mleczno-biały, bladozielonkawy |
| Rysa |
bez barwy |
| Połysk |
szklisty, żywiczny |
Tarnowicyt (Tarnowitzyt, Tarnowskit, Aragonit ołowiowy) – odmiana aragonitu, minerał z gromady węglanów.
Jest to odmiana aragonitu zawierająca izoformiczną domieszkę węglanu ołowiu, cerusytu PbCO3[2]. Zawartość PbCO3 w minerale dochodzi od 9 do 15%.
Minerał odkrył i opisał w 1841 r. Martin Websky starosta górniczy okręgu Zwickau. Nazwę dla minerału nadał August Breithaupt wybitny mineralog niemiecki, nazwa wiąże się z miejscem występowania minerału i pochodzi od dawnej niemieckiej nazwy miasta Tarnowskie Góry – Tarnowitz. Tarnowicyt uznawany był za oddzielny minerał, został zdyskredytowany i uznany za odmianę aragonitu.
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Właściwości[edytuj | edytuj kod]
- Pleochroizm: brak
- Widmo absorpcyjne: nie diagnostyczne
- Luminescencja w bliskim ultrafiolecie wykazuje bladoróżowe, żółte lub zielone świecenie. W dalekim ultrafiolecie kryształy dają żółtawe, żółtawoczerwone lub białe świecenie.
Wykształcony w formie skupień pręcikowych, igiełkowych lub włóknistych. Zazwyczaj tworzy promieniste skupienia krystaliczne na powierzchni dolomitu, limonitu lub galeny. Często występują zbliźniaczenia (czasami wielokrotne). Jest kruchy, przezroczysty. Reaguje z kwasem solnym. Jest izomorficzny z witerytem, stroncjanitem, cerusytem. W warunkach panujących na powierzchni Ziemi przekrystalizowuje się w kalcyt i tworzy z nim paramorfozy.
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
Jest produktem niskotemperaturowych procesów hydrotermalnych, występuje w pęcherzach pogazowych.
Miejsca występowania:
- W Polsce: występuje w okolicach Tarnowskich Gór oraz został stwierdzony w nieistniejącej już kopalni rud cynku i ołowiu „Trzebionka” k. Trzebini.
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
- W jubilerstwie rzadko ze względu na miękkość, oszlifowane kryształy są zwykle bezbarwne,
- interesujący dla kolekcjonerów,
- rzadko wykorzystywany jako kamień ozdobny,
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Podręczny słownik chemiczny, Romuald Hassa (red.), Janusz Mrzigod (red.), Janusz Nowakowski (red.), Katowice: Videograf II, 2004, s. 39, ISBN 83-7183-240-0.
- ↑ Portal górniczy.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- P. Gad, S. Rosenbaum, Tarnowskie Góry: Podziemia, Wyd. Wydział Kultury i Promocji Miasta, Tarnowskie Góry 2010, ISBN 978-83-61458-73-9, s. 7
- M. Sachanbiński, Vademecum zbieracza kamieni szlachetnych i ozdobnych, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa 1984, ISBN 83-220-0199-1.
- G. Tschermak, F. Becke, Podręcznik mineralogji, Wyd. Kasa im. Mianowskiego Instytut Popierania Nauki, Warszawa 1931.