Teresa Ciszkiewiczowa
| Data i miejsce urodzenia |
1848 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
21 kwietnia 1921 |
| Zawód, zajęcie |
lekarka, działaczka oświatowa, polityczna |
Teresa Ciszkiewiczowa (ur. 1848 w Niewieznikach, zm. 21 kwietnia 1921 w Warszawie)[1] – polska lekarka, działaczka oświatowa, polityczna i kobieca.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Córka Jarosława i Zofii z Wołodków[2]. Urodziła się w majątku rodzinnym Niewiezniki, w ziemi kowieńskiej. Początkowo naukę pobierała w domu rodzicielskim. Jako 15-latka wzięła udział w powstaniu styczniowym: dowoziła broń, korespondencję i żywność do oddziałów powstańczych. Wykształcenie średnie zdobyła w Rydze[3]. W 1873, wbrew woli rodziców, wyjechała na studia medyczne do Berna w Szwajcarii. W 1879 otrzymała dyplom lekarski. Do 1883 pracowała jako asystentka w katedrze chemii fizjologicznej prof. Neckiego. W 1883 powróciła do kraju i nostryfikowała dyplom lekarski w Petersburgu. Zamieszkała w Warszawie, gdzie prowadziła praktykę ginekologiczną. Była pierwszą kobietą lekarzem w Polsce, ale - jako, że nie zgodziła się nostryfikować dyplomu w języku rosyjskim - nie jest wymieniana jako ta pierwsza. Wzięła ślub z kuzynem, architektem Alfredem Ciszkiewiczem[4]. Brała aktywny udział w pracy patriotyczno-społecznej. Podczas studiów w Szwajcarii należała do Ligi Polskiej, a potem do Ligi Narodowej. Należała do pionierek ruchu emancypacyjnego w Polsce. Była aktywna m.in. w Kole Kobiet Korony i Litwy. Od 1899 działała w Towarzystwie Oświaty Narodowej. Była członkiem Zarządu Związku Unarodowienia Szkół[5]. Jednocześnie działała w Polskiej Macierzy Szkolnej. Opuściła Ligę Narodową w 1908 nie zgadzając się na zmianę linii politycznej ruchu narodowo-demokratycznego wobec Rosji i protestując przeciwko stanowisku zajętemu przez Romana Dmowskiego wobec strajku szkolnego.
Współzałożycielka w 1913 i działaczka Ligi Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego[6]. Podczas I wojny światowej działała na rzecz Legionów Polskich i współpracowała z Departamentem Wojskowym NKN[7]. Po wznowieniu działalności przez Polską Macierz Szkolną włączyła się w jej działalność. Spoczywa na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 28 wprost, rząd 2, grób 9)[8].
Odznaczona[edytuj | edytuj kod]
Pośmiertnie odznaczona Krzyżem Niepodległości (1934)[9].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Śp. Teresa Ciszkiewiczowa Goniec Częstochowski 1921 nr 92 s. 3
- ↑ Kronika. Zmarli Kurier Kurier Lwowski 1895 nr 298 s.3
- ↑ Ludwik Zembrzuski, Ciszkiewiczowa Teresa, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 4, Kraków 1938, s. 87
- ↑ Ludwik Zembrzuski, Ciszkiewiczowa Teresa ..., s. 87
- ↑ Nasza walka o szkołę polską 1901-1917, t. II, Warszawa 1934, s. 18.
- ↑ Joanna Dufrat, Kobiety w kręgu lewicy niepodległościowej. Od Ligi Kobiet Pogotowia Wojennego do Ochotniczej Legii Kobiet (1908–1918/1919), Toruń 2001, s. 82, ISBN 83-7174-980-5
- ↑ Jerzy Z. Pająk, Liga Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego wobec sporów w obozie aktywistycznym (sierpień 1915-sierpień 1916), w: "Kieleckie Studia Historyczne", 1999, t. 15, s. 87.
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: KLET ALFRED CISZKIEWICZ, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-03-28].
- ↑ Zarządzenie o nadaniu Krzyża Niepodległości z Mieczami, Krzyża Niepodległości i Medalu Niepodległości, Monitor Polski nr 6/1934.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ludwik Zembrzuski, Ciszkiewiczowa Teresa, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. 4, Kraków 1938, s. 86–87.
- Członkinie Ligi Kobiet Polskich Pogotowia Wojennego
- Członkowie Ligi Narodowej
- Członkowie Towarzystwa Oświaty Narodowej
- Członkowie Związku Unarodowienia Szkół
- Emancypacja kobiet
- Kobiety – powstańcy styczniowi
- Polscy działacze społeczni
- Urodzeni w 1848
- Zmarli w 1921
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Odznaczeni Krzyżem Niepodległości