Terminator (film)

Terminator
Elektroniczny morderca

The Terminator

Gatunek	science fiction, akcja, thriller, dramat
Rok produkcji	1983, 1984
Data premiery	26 października 1984 1 marca 1987 (Polska)
Kraj produkcji	Stany Zjednoczone
Język	angielski, hiszpański
Czas trwania	108 minut
Reżyseria	James Cameron
Scenariusz	James Cameron, Gale Anne Hurd
Główne role	Arnold Schwarzenegger Linda Hamilton Michael Biehn
Muzyka	Brad Fiedel
Zdjęcia	Adam Greenberg
Scenografia	George Costello, Maria Rebman Caso
Kostiumy	Hilary Wright
Montaż	Mark Goldblatt
Produkcja	Gale Anne Hurd
Wytwórnia	Hemdale Pacific Western Productions Euro Film Funding Cinema 84/Greenberg Brothers Partnership
Dystrybucja	PL: Polfilm
Budżet	6,4 mln USD
Przychody brutto	78 mln USD
Kontynuacja	Terminator 2: Dzień sądu
Nagrody
3 Saturny (z 7 nominacji)
Strona internetowa

Terminator (ang. The Terminator) – amerykański film z gatunku science fiction, wyreżyserowany w 1984 roku przez Jamesa Camerona, będący pierwszą częścią serii filmowej Terminator. W Polsce film wyświetlany był w kinach pod tytułem Elektroniczny morderca. Nazwa angielska nie ma nic wspólnego z polskim znaczeniem słowa terminator, które oznacza ucznia uczącego się by uzyskać tytuł czeladnika, terminującego u mistrza. W zamyśle piszącego scenariusz oznacza osobę, która doprowadza do kresu (łac. terminus) życia (zabija).

W 2008 roku został wprowadzony do Narodowego Rejestru Filmowego Stanów Zjednoczonych jako film „znaczący kulturowo, historycznie bądź estetycznie”.

Serwis Rotten Tomatoes przyznał filmowi wynik 100%.

Obsada

• Arnold Schwarzenegger – T-800 Model 101
• Linda Hamilton – Sarah Connor
• Michael Biehn – Kyle Reese
• Earl Boen – doktor Peter Silberman
• Paul Winfield – porucznik Ed Traxler
• Lance Henriksen – detektyw Hal Vukovich
• Bess Motta – Ginger Ventura
• Rick Rossovich – Matt Buchanan

Fabuła

Tytułowy Terminator (Arnold Schwarzenegger) w pierwszej części serii jest cyborgiem, który został wysłany w przeszłość w celu zlikwidowania Sary Connor (Linda Hamilton), matki przywódcy rebeliantów, nielicznych ludzi, którzy walczą w przyszłości z maszynami o przetrwanie. W przeszłość przesłany zostaje także jeden z żołnierzy rebeliantów, Kyle Reese (Michael Biehn), który ma nie dopuścić do jej zabicia. Mimo iż główny problem przedstawiony w filmie dotyczy wydarzeń, które dopiero mają nastąpić, pojawia się w nim jedynie kilka urywków wizji przyszłości. Akcja filmu toczy się w latach 80. XX wieku.

Postacie drugoplanowe

Ed Traxler

Postać fikcyjna z pierwszej części serii Terminator, zagrana przez Paula Winfielda. Oficer policji Los Angeles w stopniu porucznika. Wspólnie z detektywem Vukovichem prowadził śledztwo w sprawie morderstw kobiet o podobnym nazwisku, dokonywanych według kolejności w książce telefonicznej. Gdy Sarah myśląc, że jest śledzona ukryła się w dyskotece Tech Noir, gdzie udało się jej dodzwonić na policję. Traxler, który z nią rozmawiał doradził jej, by tam została.

Po zatrzymaniu Reese’a i przewiezieniu go na komisariat, razem z Vukovichem i doktorem Peterem Silbermanem przekonywał Sarę, że Kyle jest prawdopodobnie niepoczytalny, a jej prześladowca musiał nosić kamizelkę kuloodporną, dlatego przeżył serię strzałów ze strzelby Reese’a.

Gdy T-101 zaatakował komisariat, Traxler próbował razem z pozostałym policjantami go powstrzymać, jednak został postrzelony przez Terminatora serią z karabinka automatycznego.

W jednej z usuniętych scen, gdy Kyle i Sarah uciekają z komisariatu, konający Traxler daje Reese'owi swoją broń służbową, mówiąc: „[...]Reese! Ona musi żyć. Rób to, co do ciebie należy[...]”. W tej scenie wyraźnie widać, że musiał częściowo uwierzyć w to, co Reese mówił podczas przesłuchania.

Hal Vukovich

Postać fikcyjna z pierwszej części serii Terminator, zagrana przez Lance’a Henriksena. Oficer policji Los Angeles, detektyw. Policyjny partner porucznika Eda Traxlera. Wspólnie z nim prowadził śledztwo w sprawie brutalnych morderstw, dokonywanych przez nieznanego sprawcę. Bezskutecznie próbował dodzwonić się do domu Sary Connor. Gdy przewieziono Sarę i Kyle’a na komisariat, podobnie jak swoi koledzy był przekonany, że Reese jest szalony.

Zginął podczas ataku T-800 na komisariat. Został zastrzelony przez Terminatora, gdy sam próbował go zabić.

Ginger Ventura

Postać fikcyjna z pierwszej części serii Terminator, zagrana przez Bess Mottę. Przyjaciółka i współlokatorka Sarah, ginie z rąk Terminatora 13 maja 1984 roku. Spędzając noc z chłopakiem, Mattem Buchananem, Ginger wstaje by przygotować coś do jedzenia, w tym czasie T-101 wdziera się do mieszkania i zabija jej chłopaka. Ginger zamiera bez ruchu gdy widzi jak zwłoki Matta nagle przebijają się przez drzwi. Terminator wkrótce dopada przerażoną dziewczynę i zabija ją, myśląc, że jest to Sarah Connor.

T-800 szybko dowiaduje się, że prawdziwa Sarah Connor jest w klubie, ponieważ zaniepokojona tajemniczymi morderstwami w obawie o przyjaciółkę nagrywa się na automatyczną sekretarkę podając dokładny adres klubu, z którego dzwoni.

Matt Buchanan

Postać fikcyjna z pierwszej części serii Terminator, zagrana przez Ricka Rossovicha. Bohater obdarzony przyjaznym stosunkiem do innych osób oraz nieco błaznowatym zachowaniem, zginął piątkowej nocy 13 maja 1984 roku w domu dziewczyny Ginger, która wynajmowała mieszkanie wraz z przyjaciółką Sarą Connor. Podczas gdy Ginger szykowała drobny posiłek dla swojego chłopaka, T-101 wkroczył do mieszkania w celu zabicia Sary Connor. Zamiast jej, w łóżku zastał na wpół śpiącego Matta, denerwując go. Po bardzo nierównym pojedynku maszyny z człowiekiem, T-101 „wyrzuca przez zamknięte drzwi” zwłoki Matta wprost przed idącą do pokoju Ginger.

Pierwotnie Matt początkowo miał się nazywać McCallister, a zmiana nazwiska na Buchanan wynikała z wielu zmian w scenariuszu.

Produkcja

• wytwórnia – Pacific Western Productions, Hemdale, Cinema 84/Greenberg Brothers Partnership, Euro Film Fund, Orion Pictures
• producent wykonawczy – John Daly, Derek Gibson
• na nieoficjalnie wykorzystanych motywach:
  • scenariuszy TV – Soldier, Demon with a Glass Hand
  • opowiadania – I have no Mouth and I must scream Harlana Ellisona
• współpraca dialogowa – William Wisher Jr.
• charakteryzacja – Jeff Dawn
• charakteryzacja specjalna – Stan Winston
• dźwięk oryginalny mono – David Campling, David Hudson
• dźwięk Dolby Digital 5.1 w wersji DVD – Gary Rydstrom, Tom Bellfort
• efekty wizualne – Gene Warren Jr., Phil Huff, Laurel Klick, Ken Marschall
• efekty specjalne – Ernest Farino, Frank DeMarco, Roger George
• efekty mechaniczne – Stan Winston, Jack Bricker, Richard Landon, Shane Mahan, Tom Woodruff Jr., Ellis Burman Jr.
• animacja poklatkowa – Doug Beswick, Bret Mixon, Sam Longoria, Peter Kleinow
• pirotechnika – Joe Viskocil
• tylna projekcja – Gerald McClain, Austin McKinney
• miniatury – Michael Joyce, Paul Kassler, Gary Rhodaback
• projekt czołówki – Ernest Farino
• kamery – Arriflex
• negatyw – 35 mm
• format obrazu – 1,85:1

Efekty specjalne do filmu

• Fantasy II Film Effects
• Stan Winston Studio
• Image Three

Ekipa filmowa odwiedziła

• 2nd Street Tunnel – Downtown, Los Angeles
• Cudahy, Kalifornia, USA
• Obserwatorium Griffith Park – Los Angeles, Kalifornia, USA
• Huntington Park – Kalifornia, USA
• Los Angeles, Kalifornia, USA
• South Pasadena, Kalifornia, USA
• Hale zdjęciowe Fantasy II – Burbank, Kalifornia, USA

Podobieństwa między filmami

• W pierwszej części Terminator przygniata kołem samochodu zabawkowy wóz ciężarowy. Tak samo wyglądał pojazd ścigający dziesięcioletniego Johna Connora z drugiej części serii.
• Reżyser powtórzył motyw z deptaniem przez terminatora rekwizytu. W pierwszej części były to słuchawki walkmana zabitej Ginger, natomiast w drugiej części, na początku sceny strzelaniny w korytarzu centrum handlowego T-800 zdeptał różę. W trzeciej części były to okulary.
• Relacja telewizyjna z przesłuchania Kyle’a Reese’a oraz Sary pojawia się w drugim filmie.
• „Get out” – Terminator wygłasza w kierunku pasażera ciężarówki. W drugim filmie te same słowa do pilota śmigłowca mówi T-1000.
• Earl Boen, oprócz Arnolda Schwarzeneggera, jest jedynym aktorem, który wystąpił we wszystkich trzech pierwszych filmach z serii Terminator.
• W części pierwszej, w fabryce, Sarah usiłuje podnieść rannego Kyle’a, krzycząc „Powstań, żołnierzu!”. Tę samą kwestię wypowiada Kyle do Sary w części drugiej, w scenie ze snu Sary w szpitalu. Scena została zamieszczona w wersji rozszerzonej.

Rekwizyty i efekty

• Worek, w który złożono ciało Reese’a, był torbą podróżną Camerona, którą reżyser poświęcił w ramach dokręcania brakujących ujęć już po zakończeniu głównego etapu zdjęciowego.
• Do ujęcia zgniecionego pod prasą Terminatora, użyto dwóch pomalowanych kawałków styropianu, imitujących hydrauliczną prasę. Zgniecioną czaszkę cyborga udawała pogięta folia aluminiowa, natomiast oko – kawałek pomalowanej pianki, ze wstawioną małą lampką.
• W ujęciach „z perspektywy oczu T-800” widoczne są szybko pojawiające się fragmenty „programu T-800”. Jest to kod asemblera procesora 6502 komputera Apple II+. Program ten ukazał się w czasopiśmie komputerowym „Nibble”. W innych ujęciach widoczne są fragmenty programu napisanego w języku COBOL.

Opinie

Serwis Prime News wskazał Terminatora jako jeden z dziesięciu najlepszych filmów z wątkiem podróży w czasie.

Bibliografia

• Terminator w bazie IMDb (ang.)
• Terminator w bazie Filmweb
• Terminator w Internetowej Bazie Filmowej (fdb.pl)