Tinto Brass

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tinto Brass
Ilustracja
Prawdziwe imię i nazwisko

Giovanni Tinto Brass

Data i miejsce urodzenia

26 marca 1933
Mediolan

Zawód

reżyser, scenarzysta, montażysta, aktor

Współmałżonek

Carla Cipriani
(1957–2006; jej śmierć)

Lata aktywności

od 1963

Strona internetowa

Giovanni „Tinto” Brass[1] (ur. 26 marca 1933 w Mediolanie) – włoski reżyser, scenarzysta, montażysta i aktor[2]. Jego imię zostało wykorzystane jako tytuł instrumentalnego utworu progresywno-rockowej grupy muzycznej Porcupine Tree z albumu Stupid Dream.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata[edytuj | edytuj kod]

Giovanni Brass urodził się w niedzielę 26 marca 1933 roku, w rodzinie sławnego artysty Italico Brassa, który był jego dziadkiem. Italico nadał swojemu wnukowi przydomek "Tintoretto", z którego Giovanni stworzył swoje filmowe nazwisko Tinto Brass[3]. Tinto odziedziczył po dziadku zdolności artystyczne, wolał jednak wykorzystać je w przemyśle filmowym.

W 1957 ukończył prawo w Padwie[3], ale jego wielką pasją stało się kino. Dlatego przeniósł się do Paryża, by pracować jako archiwista w jednym z najbardziej prestiżowych i bogatych zbiorów filmowych na świecie – Cinémathèque Française[4]. To w tym środowisku stykał się z rodzącą się Nową Falą i jej realistycznym, autorytatywnym i innowacyjnym duchem. Tutaj Brass rozpoczął pracę jako asystent reżysera Alberto Cavalcantiego i Jorisa Ivensa[3]. Po powrocie do Włoch został asystentem Roberto Rossellini podczas realizacji filmu dokumentalnego India (India: Matri Bhumi, 1958) i dramatu wojennego Generał della Rovere (Il generale Della Rovere, 1959) z Vittorio De Sicą, Ivo Garranim i Franco Interlenghim.

Twórczość[edytuj | edytuj kod]

Rozpoczynając pracę we włoskim przemyśle filmowym Brass od razu zetknął się z tak sławnymi twórcami jak Federico Fellini. W 1963 roku wyreżyserował swój pierwszy film Kto pracuje, ten stracony – Na szczycie świata (Chi lavora è perduto (In capo al mondo)), niejasno autobiograficzną opowieść o młodym bezrobotnym anarchiście buntującym się przeciwko systemowi, w którym się potyka, jest blokowany przez cenzurę[3], czyniąc prowokacyjne i niekonwencjonalne przesłanie polityczne i społeczne. W późniejszym okresie tworzył filmy awangardowe, takie jak film giallo Jestem tym, kim jestem (Col cuore in gola, 1966) z Jeanem-Louisem Trintignantem i Davidem Prowse, komedia Krzyk (L'urlo, 1968) z Gigi'm Proiettim[5] czy sentymentalny dramat erotyczny Czarne na białym (Nerosubianco, 1969)[6].

Vanessa Redgrave i Franco Nero zagrali w jego dwóch dramatach: Wyrzutek (Dropout, 1970) i Wakacje (La vacanza, 1971), który został nagrodzony na Festiwalu Filmowym w Wenecji. Następnie wyreżyserował Salon Kitty (1976) z Helmutem Bergerem, Ingrid Thulin, Johnem Irelandem, Johnem Steinerem i Bekimem Fehmiu. Sukces filmu spowodował, że reżyserem zainteresował się szef czasopisma „PenthouseBob Guccione[7]. Zaproponował Brassowi wyreżyserowanie filmu na podstawie powieści Gore Vidala Kaligula z Malcolmem McDowellem. W 1979 roku twórca ukończył zdjęcia do filmu, ale poróżnił się z producentem. Powodem były sceny, które Guccione chciał wmontować. Brass przez cały czas odcinał się od Kaliguli. Jak na ironię, ten film został najbardziej znanym filmem reżysera.

W późniejszych latach wyspecjalizował się w reżyserii filmów erotycznych, m.in. zrealizował dramat Papryka (Paprika, 1991) z udziałem Debory Caprioglio i Stéphane Ferrary. Zasłynął z dobrego smaku i wyczucia, choć nie uniknął popadania w zwykłą pornografię. Pomimo kontrowersji uważany jest za estetę, twórcę wyrafinowanego i wzór dla wielu innych. Potrafił ukazać złożone, psychologiczne aspekty ludzkiego erotyzmu w sposób bardzo sugestywny, nie popadając w podejście akademickie i zachowując w swoich obrazach silne napięcie.

Nagrody i nominacje[edytuj | edytuj kod]

Rok Festiwal Nagroda Film Rezultat
1963 24. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji Najlepsza pierwsza praca Chi lavora è perduto (In capo al mondo) (1963) Nominacja
1964 Złoty Kielich (Włochy) Talerz Wygrana
1967 28. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji Złoty Lew Col cuore in gola (1967) Nominacja
1970 20. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Berlinie Złoty Niedźwiedź Krzyk (L’urlo, 1970) Nominacja
1971 32. Międzynarodowy Festiwal Filmowy w Wenecji Pasinetti Award Wakacje (La Vacanza, 1971) Wygrana
1986 Ciak d’oro Najlepsza edycja Miranda (1985) Nominacja
2012 Hollywood Reel Independent Film Festival Nagroda doskonałości Wyrzutek (Dropout, 1970)
Wakacje (La Vacanza, 1971)
Wygrana

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

  • 1958 – Spatiodynamisme (reż. Tinto Brass i Nicolas Schoeffer)
  • 1963 – Chi lavora è perduto (In capo al mondo)
  • 1964 – Ça ira (Il fiume della rivolta)
  • 1964 – Moja żona (La mia signora)
  • 1964 – Latający spodek (Il disco volante)
  • 1966 – Yankee
  • 1967 – Col cuore in gola
  • 1968 – L'urlo
  • 1969 – Czarne na białym (Nerosubianco)
  • 1970 – Drop-out
  • 1971 – Wakacje (La Vacanza)
  • 1971 – I Miss Sonia Henie (reż. Miloš Forman, Paul Morrissey, Henry Buck, Dušan Makavejev, Frederick Wisemanó, Tinto Brass, Karpo Aćimović-Godina, Mladomir 'Puriša' Đorđević) – krótkometrażowy[2]
  • 1976 – Salon Kitty
  • 1979 – Kaligula (Caligola)
  • 1980 – Action
  • 1983 – Klucz (La Chiave)
  • 1985 – Miranda
  • 1987 – Capriccio
  • 1988 – Snack Bar Budapest
  • 1991 – Papryka (Paprika)
  • 1992 – Così fan tutte
  • 1994 – Mężczyzna, który patrzy (L'uomo che guarda)
  • 1995 – Fermo posta Tinto Brass
  • 1998 – Frywolna Lola (Monella)
  • 2000 – Trasgredire
  • 2002 – Senso '45
  • 2003 – Zrób to dobrze! (Fallo!)
  • 2005 – Monamour
  • 2009 – Hotel Courbet[2]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Personalidade: Tinto Brass (Itália). InterFilmes.com. [dostęp 2017-11-20]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-01-02)]. (port.).
  2. a b c Tinto Brass. AlloCiné. [dostęp 2017-11-20]. (fr.).
  3. a b c d Tinto Brass. MYmovies. [dostęp 2017-11-20]. (wł.).
  4. Tinto Brass. Rotten Tomatoes. [dostęp 2017-11-20]. (ang.).
  5. Istintobrass, arriva il film hot sulla vita del re del soft porno. LiberoQuotidiano.it. [dostęp 2017-11-20]. (wł.).
  6. Tinto Brass (26 de Março de 1933). Filmow. [dostęp 2017-11-20]. (port.).
  7. Tinto Brass. Listal. [dostęp 2017-11-20]. (ang.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]