Toszek (gmina)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Toszek
gmina miejsko-wiejska
Ilustracja
Zamek w Toszku
Herb
Herb
Państwo

 Polska

Województwo

śląskie

Powiat

gliwicki

TERC

2405073

Burmistrz

Grzegorz Kupczyk

Powierzchnia

98,53 km²

Populacja (30.06.2016)
• liczba ludności


9422[1]

• gęstość

94,4 os./km²

Nr kierunkowy

32

Tablice rejestracyjne

SGL

Adres urzędu:
ul. Bolesława Chrobrego 2
44-180 Toszek
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw

14

Liczba miejscowości

15

Położenie na mapie powiatu
Położenie na mapie powiatu
50°27′15″N 18°31′20″E/50,454167 18,522222
Strona internetowa
Biuletyn Informacji Publicznej
Ligota Toszecka – Kościół filialny
Kotulin – Kościół św. Michała Archanioła
ToszekZamek

Toszek (niem. Gemeinde Tost)(daw. gmina Toszek-Wieś) – gmina miejsko-wiejska w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie gliwickim. W latach 1975–1998 gmina administracyjnie należała do województwa katowickiego.

Siedziba gminy to Toszek.

Według danych z 31 grudnia 2017 roku[2] gminę zamieszkiwało 9426 osób.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Gmina zbiorowa Toszek-Wieś powstała po II wojnie światowej (w grudniu 1945[3]) w powiecie gliwickim na terenie tzw. Ziem Zachodnich (tzw. I okręg administracyjny – Śląsk Opolski[4][5]), powierzonym 18 marca 1945 administracji wojewody śląskiego[5][6], a z dniem 28 czerwca 1946 przyłączonym do woj. śląskiego (śląsko-dąbrowskiego)[7][8].

Według stanu z 1 stycznia 1946 gmina składała się z 11 gromad: Boguszyce, Kotliszowice, Kotulin (miejscowości Kotulin i Skały), Ligota Toszeccka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Płużniczka, Pisarzowice, Sarnów i Wilkowiczki (miejscowości Wilkowiczki i Łączki)[9]. 6 lipca 1950 zmieniono nazwę woj. śląskiego na katowickie[10], a 9 marca 1953 kolejno na stalinogrodzkie[11]. Według stanu z 1 lipca 1952 gmina składała się z 11 gromad: Boguszyce, Kotliszowice, Kotulin, Ligota Toszeccka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Pisarzowice, Płużnica Mała, Sarnów i Wilkowiczki[12]. Gmina została zniesiona 29 września 1954 wraz z reformą wprowadzającą gromady w miejsce gmin[13].

 Osobny artykuł: Kotulin (gromada).
 Osobny artykuł: Paczyna (gromada).

Jednostkę reaktywowano 1 stycznia 1973 w tymże powiecie i województwie[14]. W jej skład weszły obszary 14 sołectw: Boguszyce, Ciochowice, Kotliszowice, Kotulin, Ligota Toszecka, Paczyna, Paczynka, Pawłowice, Pisarzowice, Płużniczka, Pniów, Proboszczowice, Sarnów i Wilkowiczki[14][15].

1 czerwca 1975 gmina weszła w skład nowo utworzonego (mniejszego) woj. katowickiego (zniesienie powiatów)[16].

15 marca 1984 miejscowość Mikuszowina z sołectwa Paczynka (98,76 ha) włączono do Pyskowic[17].

1 stycznia 1992 miasto i gminę Toszek połączono w jedną gminę miejsko-wiejską[18].

Od 1999 w woj. śląskim, ponownie w powiecie gliwickim.

Położenie[edytuj | edytuj kod]

Gmina jest położona w północno-zachodniej części powiatu gliwickiego i sąsiaduje z miastem:

oraz gminami:

Miejscowości[edytuj | edytuj kod]

Miejscowości leżące na terenie gminy Toszek:

Miasta
Sołeckie
Niesołeckie

Powierzchnia[edytuj | edytuj kod]

Według danych z roku 2002[19] gmina Toszek ma obszar 98,53 km², w tym:

  • użytki rolne: 74%
  • użytki leśne: 18%

Gmina stanowi 14,85% powierzchni powiatu.

Demografia[edytuj | edytuj kod]

Dane z 30 czerwca 2004[20]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 10 547 100 5435 51,5 5112 48,5
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)
107 55,2 51,9

W Narodowym Spisie Powszechnym Ludności i Mieszkań z 2002 r. 8,95% mieszkańców gminy zadeklarowała narodowość niemiecką, natomiast 5,69% mieszkańców – narodowość śląską[21]. W 2011 roku 10,3% mieszkańców zadeklarowało się jako Niemcy[22].

  • Piramida wieku mieszkańców gminy Toszek w 2014 roku[1].


Edukacja[edytuj | edytuj kod]

Gmina Toszek posiada sieć publicznych placówek oświatowych składającą się z przedszkola, czterech szkół podstawowych oraz gimnazjum.

Przedszkola:

Szkoły podstawowe:

Gimnazja:

Turystyka[edytuj | edytuj kod]

Przez gminę przebiegają następujące szlaki turystyczne:

Transport[edytuj | edytuj kod]

Drogowy[edytuj | edytuj kod]

Przez gminę Toszek przechodzi droga wojewódzka i krajowa.

Drogi Wojewódzkie:

Drogi Krajowe:

Zbiorowy[edytuj | edytuj kod]

Organizatorem transportu zbiorowego w Toszku (od 2014r.) jest Międzygminny Związek Komunikacji Pasażerskiej w Tarnowskich Górach.

Na transport publiczny w Toszku składa się 6 linii autobusowych: 203, 204, 205, 206, 207 i 208.

Do Toszka docierają także linie dowozowe do Gliwic kursujące na zlecenie Urzędu Gminy Rudziniec obsługiwane przez prywatnego przewoźnika.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-03-16] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  2. Gmina Toszek w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2020-04-24] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. Rozporządzenie Wojewody Śląsko-Dąbrowskiego z dnia 27 listopada 1945 (Śląsko-Dąbrowski Dziennik Wojewódzki, Nr. 34, Kat, dnia 22 grudnia 1945 r.)
  4. Utworzony 14 marca 1945 decyzją Rady Ministrów
  5. a b Andrzej Gawryszewski: Ludność Polski w XX wieku (The population of Poland in the 20th century). Warszawa: Polska Akademia Nauk, Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyńskiego, 2005, s. 43-44.
  6. Dokumentu podstawy prawnej nie odnaleziono
  7. Dz.U. z 1946 r. nr 28, poz. 177
  8. Na podstawie ustawy z dnia 11 września 1944 o organizacji i zakresie działania rad narodowych (Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22) oraz dekretu z 23 listopada 1944 o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74)
  9. Podział administracyjny województwa śląsko-dąbrowskiego wraz ze skorowidzem gmin i gromad (według stanu z dnia 1 stycznia 1946). Katowice, Wrocław: Instytut Śląski, 1947.
  10. Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255
  11. Dz.U. z 1953 r. nr 13, poz. 51
  12. Wykaz Gromad Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej według stanu z dnia 1.VII 1952 r., PRL, GUS, Warszawa
  13. Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
  14. a b Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
  15. Uchwała Nr XX/99/72 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 6 grudnia 1972 r. w sprawie utworzenia gmin w województwie katowickim (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach z dnia 20 grudnia 1972 r., Nr. 12, Poz. 103)
  16. Dz.U. z 1975 r. nr 17, poz. 92
  17. Dz.U. z 1984 r. nr 14, poz. 64
  18. Dz.U. z 1991 r. nr 87, poz. 397
  19. Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset. regioset.pl. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  20. Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast. GUS. [dostęp 2010-09-14]. (pol.).
  21. ProSilesia-net. dat.prosilesia.net. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-03-26)]..
  22. Gminy, w których udział mniejszości narodowych, etnicznych lub społeczności posługującej się językiem kaszubskim wśród ogółu mieszkańców stanowił w 2011 roku co najmniej 10%. [dostęp 2016-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-09-16)].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]