Towarzystwo Oświaty Narodowej

Towarzystwo Oświaty Narodowej (TON) – tajne stowarzyszenie kulturalno-oświatowe i polityczne, założone w 1899 w Warszawie przez Ligę Narodową i ściśle jej podporządkowane.

Nawiązywało do idei i działalności Łączności, szerzyło oświatę na wsi i prowadziło akcję uświadomienia narodowego, propagowało nacjonalizm i solidaryzm społeczny, prowadziło kursy oświatowe, kółka rolnicze, biblioteki, kasy pożyczkowo-oszczędnościowe.

Z TON wyłoniła się sekcja robotnicza, która zapoczątkowała Związek im. Jana Kilińskiego. W 1905 TON współtworzyło Narodowy Związek Robotniczy. W jego miejsce Liga Narodowa powołała Organizację Narodową.

W 1905 TON ujawnił się i przekształcił w Macierz Szkolną Królestwa Polskiego.

Liczba członków TON: 1899 – ok. 300, 1902 – ok. 6,5 tys.

Czołowi działacze: K. Łazarowicz oraz J. Bielawski, T. Ciszkiewiczowa, M. Dzierżanowska, J. Głogowski, W. Jaroński, Z. Makowiecki, M. Manterys, E. Nawroczyński, A. Poniatowski, T. Waligórski, A. Zawadzki.

Bibliografia

• Tomasz Kizwalter: Historia Polski i Świata. T. 11.: Historia Polski - Polska 1831-1939. Mediasat Group S.A. dla Gazety Wyborczej, 2007, s. 108. ISBN 978-84-9819-818-8.