Trumna chłopska
| |
| Autor |
Aleksander Gierymski |
|---|---|
| Data powstania |
1894-1895 |
| Medium |
olej na płótnie |
| Wymiary |
141 × 195 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Trumna chłopska – obraz olejny polskiego malarza Aleksandra Gierymskiego.
Podczas pobytu w Krakowie w latach 1893-1894 artysta odwiedzał Włodzimierza Tetmajera, mieszkającego w Bronowicach Małych. Wtedy zrodził się pomysł i powstały pierwsze szkice do obrazu Trumna chłopska. Była to jedna z ostatnich kompozycji figuralnych malarza, który malował później tylko pejzaże i architekturę.
Opis obrazu[edytuj | edytuj kod]
Obraz ma prostą kompozycję i utrzymany jest w stonowanych barwach. Przedstawia chłopską parę siedzącą na ławce przed domem. Tło sceny stanowi bielona drewniana ściana zrębowej chałupy, kamieniste podwórze pokrywa szary pył. Mężczyzna ubrany jest w jasną koszulę, wypuszczoną na spodnie, pali fajkę i plecami opiera się o drewnianą ścianę. Zwracają uwagę jego gęste, czarne włosy, czerstwa twarz ze spalonymi słońcem policzkami. Pali fajkę, przytrzymując ją sobie prawą ręką. Spogląda przed siebie, wzrok ma nieobecny, oddalony ale spokojny i skupiony. Pochylona do przodu stara kobieta siedzi w długiej do kostek sukni; głowę i ramiona przykryte ma kraciastą chustą. Jej wzrok, również nieobecny, jest pełen rozpaczy, oczy – zdziwione. Obie postaci są bose. Mężczyzna i kobieta robią wrażenie ludzi doświadczonych i zmęczonych życiem. Na pierwszym planie, u stóp gospodarzy na ziemi śpi skulony pies.
Jednym z dwóch barwnych elementów przykuwającym wzrok widza, obok kraciastej chusty kobiety, jest niebieskie wieko małej trumny z wielkim białym krzyżem. Jego rozmiary świadczą o tym, że zmarło dziecko. Obecność tego przedmiotu sprawia, że prosta scena staje się zapisem rodzinnej tragedii i refleksją nad dolą XIX-wiecznego chłopa, wyniszczonego ciężką pracą i żyjącego w nędzy.
Andrzej Wajda napisał: Nie znam w polskim malarstwie obrazu, gdzie obecność tragizmu byłaby równie silna. Właśnie tragizmu, nie dramatyzmu. Jest w tym obrazie duch antycznej tragedii, która rozstrzyga się zawsze w pełnym świetle dnia, na oczach sąsiadów, przed domem...[1].
W 2016 roku obraz został wypożyczony do Muzeum Górnośląskiego w Bytomiu, gdzie był eksponowany do czerwca 2018 roku[2].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wajda.pl. [dostęp 2009-05-06]. (pol.).
- ↑ „Trumna chłopska” Gierymskiego do zobaczenia w Muzeum Górnośląskim w Bytomiu. Fundacja promocji sztuki „Niezła sztuka”, 2017-12-06. [dostęp 2017-12-10].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ewa Micke-Broniarek: Aleksander Gierymski. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2004. ISBN 978-83-7384-145-1.
- Halina Cekalska-Zborowska: Wieś w malarstwie i rysunku naszych artystów. Wrocław: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1974.