Trzebiel

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Trzebiel
wieś
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubuskie

Powiat

żarski

Gmina

Trzebiel

Liczba ludności (2009)

1347[2]

Strefa numeracyjna

68

Kod pocztowy

68-212[3]

Tablice rejestracyjne

FZA

SIMC

0916029

Położenie na mapie gminy Trzebiel
Mapa konturowa gminy Trzebiel, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Trzebiel”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko lewej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Trzebiel”
Położenie na mapie województwa lubuskiego
Mapa konturowa województwa lubuskiego, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Trzebiel”
Położenie na mapie powiatu żarskiego
Mapa konturowa powiatu żarskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Trzebiel”
Ziemia51°38′05″N 14°48′59″E/51,634722 14,816389[1]

Trzebiel (tuż po wojnie Trebuła[4], niem. Triebel, dlnłuż. Trjebule lub Trjebul, 1945-46 Trąby) – wieś i siedziba gminy w województwie lubuskim, w powiecie żarskim, dawniej miasto. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zielonogórskiego.

Trzebiel leży około 5 km od granicy z Niemcami, przy drodze krajowej nr 12 i autostradzie A18.

W 2009 roku miejscowość liczyła 1347 mieszkańców.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza wzmianka historyczna dotycząca miejscowości pochodzi z 1301 roku, choć na pewno powstała ona dużo wcześniej. Do 1337 pozostawało w granicach piastowskiego księstwa jaworskiego, powstałego w wyniku postępującego rozbicia dzielnicowego Polski[5]. W 1318 roku miasto otrzymało przywilej sądowniczy. Od pierwszej połowy XIV w. (pomiędzy 1319 a 1329 r.) do 1765 roku było własnością różnych rodów rycerskich: Hackebornów, Hornów, Bibersteinów i Promnitzów. Od pierwszej połowy XIV w. do 1815 roku było też stolicą trzebielskiego państwa stanowego. Miasto zostało niemal całkowicie zniszczone podczas wojny trzydziestoletniej (1618–1648). Ocalało wówczas zaledwie 180 mieszkańców. W drugiej połowie XIX wieku powstały dwie huty szkła będące największymi miejscowymi zakładami, które w 1924 roku zatrudniały 283 robotników[6]. W 1939 roku w mieście zamieszkiwały 2354 osoby. Podczas działań wojennych w 1945 roku zostało prawie całkowicie zniszczone[potrzebny przypis]. Po wojnie utraciło prawa miejskie.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[7]:

  • Układ urbanistyczny z XIV–XIX wieku
  • Zamek-pałac, barokowo-renesansowy z XVI–XVII wieku, przebudowany w 1729 roku
  • Wieża mieszkalna „Zameczek”, z początku XIV w., przebudowana w XVI wieku
  • Miejskie mury obronne, fragmenty z XV wieku
  • Ruina baszty wieży miejskiej przy dawnej Bramie Żarskiej z połowy XIV w.
  • Miejsce straceń z pozostałością szubienicy studniowej z XVI wieku
  • Domy, ul. Żarska 11, 13, 15, 16, 20, z XVIII–XIX wieku

inne zabytki:

  • Przyziemie dawnego kościoła parafialnego, z XIV w.
  • Przyziemie dawnego ratusza, z XVI w.
  • Kaplica cmentarna z 1 połowy XIX w.
  • Stacja kolejowa z 1871 r.

Osoby związane z Trzebielem[edytuj | edytuj kod]

Galeria[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 140944
  2. Bank Danych Lokalnych.
  3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1310 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  4. Pierwsza powojenna mapa Polski wydana przez WIG Sztabu Generalnego w roku 1945.
  5. Deutsche Biographie – Heinrich I [online], deutsche-biographie.de [dostęp 2019-11-29].
  6. Zbigniew Bujakiewicz, Gospodarka ziemi lubuskiej w dobie rozwoju kapitalizmu 1800–1945, Wydawnictwo Rys, 2020, s. 282, ISBN 978-83-66666-00-9, ISBN 978-83-959475-1-3 (pol.).
  7. Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego – stan na 31.12.2012 r.. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 135. [dostęp 2013-03-14].

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]