Tuchomie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Tuchomie
wieś
Ilustracja
Fragment miejscowości
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

bytowski

Gmina

Tuchomie

Liczba ludności (2006)

1365

Strefa numeracyjna

59

Kod pocztowy

77-133[2]

Tablice rejestracyjne

GBY

SIMC

0752059

Położenie na mapie gminy Tuchomie
Mapa konturowa gminy Tuchomie, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Tuchomie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Tuchomie”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, po lewej znajduje się punkt z opisem „Tuchomie”
Położenie na mapie powiatu bytowskiego
Mapa konturowa powiatu bytowskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Tuchomie”
Ziemia54°06′49″N 17°20′05″E/54,113611 17,334722[1]
Strona internetowa

Tuchomie (kaszub. Tëchómie, niem. Groß Tuchen; tuż po wojnie Tuchomyśl) – wieś kaszubska w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w gminie Tuchomie, przy drodze krajowej nr 20 StargardSzczecinekGdynia i na trasie nieistniejącej już linii kolejowej (Lębork) – Bytów – Miastko. Miejscowość jest placówką Ochotniczej Straży Pożarnej i siedzibą gminy Tuchomie. Dawniej dzieliło się na Tuchomie Królewskie (kaszb. Królewsczé Tëchòmié lub też Kr. Tëchòmie, Królewsczi Tëchòm, niem. Königlich Groß Tuchen[3]) i Tuchomie Szlacheckie (kaszb. Szlachecczé Tëchòmié lub też Szl. Tëchòmie, Szlachecczi Tëchòm, niem. Adelig Groß Tuchen).

We wsi w 1956 urodził się Ludwik Prądzyńskipolski związkowiec, działacz opozycji demokratycznej w okresie PRL.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.

Inne miejscowości z prefiksem Tuchom: Tuchom, Tuchomek, Nowy Tuchom, Borzytuchom, Tuchomko

Historia[edytuj | edytuj kod]

  • 1315 – wzmianka o wsi "Tuchom" jako nadanej rycerzowi Kazimierzowi Święcy z Tuchomia (zapisany jako Kasimir von Tuchom)
  • do 1345 – właścicielem wsi jest rycerz Chocimir, który rezyduje w obronnym dworze
  • 1385 – Tuchomie przechodzi w posiadanie zakonu krzyżackiego, budowa zamku[4]
  • 1400 – wójt bytowski nadał swemu słudze sołectwo w Tuchomiu razem z 30 łanami ziemi na prawie chełmińskim. W tym okresie powstaje na folwarku zarodowa stadnina koni.
  • 1560 – budowa młyna
  • 1637 – Tuchomie razem z Bytowem i Lęborkiem zostaje przyłączone do Królestwa Polskiego
  • 1640 – oddanie katolikom przez protestantów kościoła św. Michała
  • 16576 listopada Tuchomie po traktacie bydgoskim staje się lennem Brandenburgii do czasu wymarcia dynastii Hohenzollernów
  • 1670 – ukończenie budowy małego kościoła ewangelickiego
  • 1674 – pożar niszczy wieś i kościół ewangelicki
  • 1691 – zakończenie budowy parterowego kościoła ewangelickiego o konstrukcji ryglowej
  • 1695 – pożar niszczy katolicki kościół św. Michała
  • 1704 – odbudowa kościoła katolickiego
  • 1889 – budowa nowego neogotyckiego kościoła ewangelickiego
  • 1905 – budowa nowego katolickiego kościoła pw. św. Michała
  • 1909 – przeprowadzenie przez wieś linii kolejowej z Bytowa do Miastka
  • 1938 - 95% deklaruje narodowość polską, działa Związek Polaków w Niemczech[4]
  • 1945 – Niemcy ewakuują mieszkańców, zajęcie do 6 marca wsi przez 70 Armię polową Armii Czerwonej wchodzącą w skład 2 Frontu Białoruskiego.

W 1946 w Tuchomiu założono prywatny teatr lalek, od 1966 Państwowy Teatr Lalki „Tęcza” w Słupsku.

Zabytki[edytuj | edytuj kod]

Według rejestru zabytków NID[5] na listę zabytków wpisane są:

  • kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła, XVII w., 1905, nr rej.: A-256 z 19.03.1960[6].
  • zespół dworski, 1 poł. XIX w., nr rej.: A-249 z 12.02.1966: dwór („Zamek” – zachowane piwnice) oraz ogród przy ul. Sobieskiego 73.

Ponadto w Tuchomiu znajdują się:

  • neogotycki kościół św. Wojciecha z 1889 r.
  • dworzec kolejowy z pocz. XX wieku
  • stara szkoła z I poł. XX wieku
  • XIX-wieczny cm. ewangelicki, położony na wzniesieniu porośniętym starodrzewem. Zachowało się kilka nagrobków[7]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 141441
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1313 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
  4. a b Czesław Piskorski, Pomorze Zachodnie, mały przewodnik, Warszawa: Wyd. Sport i Turystyka Warszawa, 1980, s. 294-295, ISBN 83-217-2292-X, OCLC 8032482.
  5. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo pomorskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 6 [dostęp 2016-12-19].
  6. Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 190, ISBN 978-83-7495-133-3.
  7. Anna, Krzysztof Jakubowscy „Pomorskie cmentarze”, Gdańsk 2012, ISBN 978-83-62129-73-7