Tytus Dalewski
| Tytus Jakób | |
 Tytus Dalewski w 1862 roku | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec |
Dominik Antoni Dalewski |
| Matka |
Dominika z Narkiewiczów |
Tytus Jakub Dalewski herbu Krucini (ps. Józef Parafianowicz) (ur. 13 maja 1840 w Wilnie, rozstrzelany 11 stycznia 1864 tamże) – działacz, konspirator, jeden z przywódców organizacji cywilnej Rządu Narodowego na Litwie w czasie powstania styczniowego[1].
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Uczył się w gimnazjum w Wilnie, później studiował prawo w Moskwie. W 1861 roku stanął na czele „ogółu” – tajnej organizacji 355 polskich studentów Uniwersytetu Moskiewskiego[2]. Po wybuchu powstania jeździł do Petersburga w celu uzgodnienia działań organizacji studenckich w ruchu zbrojnym. W maju 1863 roku przyjechał do Wilna i zaangażował się w pracę Wydziału Zarządzającego Prowincjami Litwy. Był najbliższym współpracownikiem Konstantego Kalinowskiego. Po jego aresztowaniu i rozgromieniu Wydziału jesienią 1863 roku dźwigał niemal cały ciężar cywilnego rządu centralnego na Litwie. Po ujęciu i straceniu jego szwagra, Zygmunta Sierakowskiego ukrywał się z siostrami i matką w Wilnie. Został aresztowany 20 grudnia 1863 roku.
Zachował niezłomną postawę w śledztwie. Decyzją Michaiła Murawjowa z 24 grudnia 1863 roku został rozstrzelany na placu Łukiskim w Wilnie.
Rodzina[edytuj | edytuj kod]
Ojciec Tytusa Dominik Antoni Dalewski był drobnym szlachcicem z terenów obecnej Litwy (rejon święciański. Matką Tytusa była Dominika z Narkiewiczów.
Tytus Dalewski był jednym z ich dziesięciorga dzieci. Rodzeństwo:
- Franciszek (1825–1904)
- Aleksander (1827–1862)
- Konstanty (1835–1871)
- Tekla (1829–?), późniejsza żona Ludwika Jenike (1818–1903)
- Julia (1830–1874), późniejsza żona Michała Berkmana (1823–1913)
- Zuzanna (1835–?), siostra bliźniaczka Konstantego, późniejsza Turska
- Apolonia Ferdynanda (1838–1919), późniejsza żona Zygmunta Sierakowskiego (1826–1863)
- Ksawera (1842–1900)[3]
- Józefa Michalina (1832–1885).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Васіль Герасімчык, «Дзяліў з маёй сям’ёй яе вялікую нядолю»: пра Цітуса Далеўскага, героя паўстання 1863 [online], Наша Ніва, 7 stycznia 2016 [dostęp 2016-01-10] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-10] (biał.).
- ↑ Stefan Kieniewicz, Powstanie styczniowe, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 174, ISBN 83-01-03652-4.
- ↑ Marek Minakowski, Tytus Dalewski w Wielkiej genealogii Minakowskiego [online] [dostęp 2013-01-11].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Kościałkowski: Dalewski Tytus. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 4: Chwalczewski Jerzy – Dąbrowski Ignacy. Kraków: Polska Akademia Umiejętności, 1938, s. 396.