USS Ozark (1863)
_-_NH_61472.jpg)
| |
| Historia | |
| Stocznia |
Hambleton, Collier & Co. w Mound City |
|---|---|
| Położenie stępki | |
| Wodowanie | |
 US Navy
| |
| Wejście do służby | |
| Wycofanie ze służby | |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
578 t |
| Długość |
54,86 m (180') |
| Szerokość |
15,24 m (50') |
| Zanurzenie |
1,52 m (5') |
| Napęd | |
| 4 maszyny parowe pojedynczego rozprężania, 3 kotły parowe, 4 śruby | |
| Prędkość |
6 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| 2 działa 279 mm (1xII) 1 działo 254 mm 3 działa 229 mm (3xI) | |
| Załoga |
120 |
USS Ozark – monitor rzeczny marynarki wojennej Unii z okresu wojny secesyjnej. Był pierwszą jednostką US Navy noszącą tę nazwę. Zwodowany 18 lutego 1863 roku, przyjęty do służby 18 lutego 1864[1]. „Ozark” spędził całą swoją służbę w United States Navy służąc w Eskadrze Rzeki Missisipi. W 1864 wziął udział w ekspedycji na rzekę Red River. Po zakończeniu wojny secesyjnej okręt został wycofany ze służby w Mound City 24 lipca 1865 i sprzedany 29 listopada 1865.
Historia i opis[edytuj | edytuj kod]
„Ozark” był drewnianym jednowieżowym monitorem o napędzie śrubowym, jedyną jednostką swojego typu. Zamówiony został w zakładach George'a Bestora z Peorii, lecz kadłub wykonała firma Hambleton, Collier & Co. z Mound City[2][3] jako podwykonawca. Maszyny dostarczyła firma Charles McCord z Saint Louis[4]. Według kontraktu, miał mieć zanurzenie do 1,45 m (4'8") i prędkość na próbach 9 węzłów.[4], lecz w rzeczywistości osiągał do 6 węzłów[5]. Na pokładzie za wieżą znajdowała się lekka nadbudówka z kabinami dla oficerów i dwa wysokie kominy umieszczone obok siebie, charakterystyczne dla jednostek rzecznych.
Pancerz był wykonany z płyt żelaznych. Najsilniej chroniona była wieża projektu Ericssona – 152 mm (6") grubości. Na długości 12 m od dziobu pancerz burt miał grubość 32 mm (dwie warstwy po 1¼"), sięgający 30 cm poniżej linii zanurzenia, a dalej w kierunku rufy pancerz miał 28 mm (dwie warstwy po 1 1/8")[4]. Pokład górny miał grubość 25 mm (1")[4]. Na rufie początkowo była niska drewniana osłona, dla ustawiania dział, pokryta żelazem, lecz później zdemontowana z powodu przekroczonego zanurzenia na rufie[6].
Uzbrojenie główne stanowiły dwa 11-calowe (279 mm) gładkolufowe działa Dahlgrena w wieży. Przed lipcem 1864 roku dodano stojące na pokładzie 4 gładkolufowe działa: 1 działo 10-calowe (254 mm) i 3 działa 9-calowe (229 mm), umieszczone na dziobie, rufie i każdej z burt[6] (wszystkie również gładkolufowe Dahlgrena[5]). Ponadto, miał on być eksperymentalnie uzbrojony w 9-calowe "działo podwodne" (submarine gun), wystrzeliwujące pocisk pod wodą, lecz projekt tego działa, o wątpliwej skuteczności, został zarzucony w styczniu 1863, jeszcze przed wodowaniem[6].
Napęd, nietypowo dla okrętów rzecznych, stanowiły 4 czterołopatowe żelazne śruby średnicy 213 cm (7'). Napędzane były przez cztery silniki parowe o średnicy cylindrów 38 cm (15') i skoku 61 cm (24'), przy tym po dwie maszyny pracowały na wspólny wał, napędzający parę śrub (taki sam napęd otrzymały jedynie monitory typu Marietta i podobny typu Milwaukee)[4]. Okręt miał cztery kotły i 3 stery[4].
We wrześniu 1863 prowadzone były próby okrętu, lecz został przyjęty do służby dopiero 18 lutego 1864, po poprawkach mających na celu m.in. wzmocnienie kadłuba[6]. Pierwszym dowódcą był Acting Master[7] George W. Browne (do marca 1865), następnie Acting Master John Powell do końca wojny.[5].
„Ozark” wziął udział tylko w jednej większej akcji bojowej - ekspedycji na Red River admirała Davida Dixona Portera od 12 marca do 22 maja 1864. Podczas niej wszedł na mieliznę pod Alexandrią w Luizjanie (z admirałem na pokładzie) i podczas próby zejścia, uszkodził przekładnię jednej ze śrub[6].
Zdaniem admirała Portera, „Ozark” był nieudanym okrętem, a kadłub miał słabość strukturalną. Z drugiej strony jednak, zdołano zamontować na nim silniejsze uzbrojenie, niż pierwotnie przewidziane[6]. Wadą było szczególnie duże zużycie węgla (ok.2,1 t na godzinę)[6].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- inne okręty noszące nazwę USS "Ozark"
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ A. Konstam, Union..., s.42 i D. Canney, The Old..., s.138
- ↑ D. Canney, The Old..., s. 107, 110
- ↑ Gary Matthews, Mound City, Illinois in the Civil War [dostęp 14-9-2011]
- ↑ a b c d e f D. Canney, The Old...', s. 110
- ↑ a b c A. Konstam, Union..., s.14-15
- ↑ a b c d e f g D. Canney, The Old...', s. 111
- ↑ Odpowiednik porucznika, mianowany na czas wojny
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Donald L. Canney, The Old Steam Navy. Volume two. The ironclads 1842-1885, Annapolis 1993, ISBN 0-87021-586-8
- Angus Konstam, Union River Ironclad 1861-65, New Vanguard no. 56, Osprey Publishing 2002, ISBN 1-84176-444-2