Uczep trójlistkowy

Uczep trójlistkowy
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	uczep
Gatunek	uczep trójlistkowy
	Nazwa systematyczna
	Bidens tripartita L.; Sp. pl. 2:831. 1753
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Uczep trójlistkowy^[4] (Bidens tripartita L.) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Znany też jako uczep trójdzielny, uczep dwuzębny^[5]. Występuje w Europie, Azji, północnej Afryce i Ameryce Północnej^[6]. W Polsce pospolity na obszarze całego niżu i w niższych położeniach górskich.

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Łodyga: Wzniesiona, o wysokości 15-90 cm (wyjątkowo do 120 cm), ciemnozielona lub czerwonofioletowa. Jest silnie rozgałęziona.

Liście: Ulistnienie naprzeciwległe, liście 3-5-sieczne, odcinek środkowy większy. Ogonki liściowe oskrzydlone, krótkie, blaszka grubo ząbkowana, o prostych ząbkach.

Kwiaty: Zebrane we wzniesione lub zwisłe, żółtobrązowe koszyczki składające się wyłącznie z kwiatów rurkowatych, brak kwiatów języczkowatych. Kielich kwiatów przekształcony w 2-4 ości z zadziorami.

Owoc: Odwrotnie jajowata, płaska niełupka wyposażona w 2-4 sztywne zadziory. Ma długość 6-8 mm.

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Roślina jednoroczna. Siedlisko: bagna, brzegi wod, mokre łąki. Hemikryptofit, roślina azotolubna. W uprawach rolnych jest chwastem. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Cl. Bidentetea tripartiti^[7]. Kwitnie od lipca do października. Owoce przyczepiają się do sierści zwierząt, piór ptaków lub ubrań ludzi i w ten sposób rozsiewają się (zoochoria, antropochoria). Liczba chromosomów 2n = 48^[8].

Zmienność[edytuj | edytuj kod]

Tworzy mieszańce z uczepem śląskim^[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ Bidens tripartita, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 472. ISBN 83-01-00129-1.
↑ Bidens tripartita na Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2014-01-27].
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.
↑ Bidens tripartita na Flora of China [dostęp 2014-01-27].
↑ Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6.
Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[iucn-3] Bidens tripartita, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[Mowszowicz79-5] Jakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 472. ISBN 83-01-00129-1.

[6] Bidens tripartita na Germplasm Resources Information Network (GRIN) [dostęp 2014-01-27].

[7] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[8] Bidens tripartita na Flora of China [dostęp 2014-01-27].

[9] Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin Polski niżowej. Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]