Ulica Dworcowa w Bytomiu
| Śródmieście | |||||||||||||||||||
 Ulica Dworcowa, widok w kierunku północno-wschodnim (2023) | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość |
445 m | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bytomia  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||||||||||||||||||
 50°20′42,6″N 18°55′01,7″E/50,345160 18,917130
| |||||||||||||||||||
Ulica Dworcowa w Bytomiu (dawniej niem. Bahnhofstrasse, w PRL-u: ulica 1 Maja[1]) – główna ulica handlowa śródmieścia Bytomia, położona południkowo, łącząca plac Tadeusza Kościuszki z placem Michała Wolskiego[1].
Ulica Dworcowa jest szeroka na 15 metrów i długa na 445 metrów. W całej długości jest deptakiem wyłączonym z ruchu kołowego. W 1992 roku została przeprowadzona przebudowa ulicy, podczas której wymieniono nawierzchnię na naturalną z kostki granitowej i ustawiono nowe latarnie. Projekt przebudowy przygotowało Biuro Studiów i Projektów z Gliwic. Jego autorami są architekci Barbara i Piotr Średniawa oraz inżynier Henryk Dziurok.
Ulica powstała w Średniowieczu, przecinając ówczesne przedmieście. Obecnego znaczenia nabrała w połowie XIX wieku, gdy Bytom przyłączono do linii kolejowej, a na jednym z jej końców wybudowano dwa dworce kolejowe (zob. Bytom (stacja kolejowa)). Od tego momentu pełni funkcję reprezentacyjną, w wyniku czego powstawały przy niej bogato zdobione kamienice mieszczące hotele, restauracje, kawiarnie i sklepy z różnych branż. Wszystkie budynki, prócz trzech kamienic znajdujących się na południowym końcu ulicy, zachowały się do dziś.
Architektura[edytuj | edytuj kod]
Zabudowa pierzei zachodniej[edytuj | edytuj kod]
- kamienica z 1899 roku (nr 2)[2]
- kamienica z końca XIX wieku, przebudowana w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 4)[2]
- kamienica z lat 80. XIX wieku, przebudowana w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 6)[2]
- kamienica z 1887 roku (nr 8)[2]
- kamienica z 1908 roku, projektu Karla von Kozlowskiego (nr 10)[3] (nr rej.: A/1158/23[4])
- hotel z 1886 roku, przebudowany po 1920 roku, obecnie dom mieszkalny (nry 12–14, zabytek, nr rej.: A/1666/97 z 17 grudnia 1997)[5]
- hotel Sanssouci, obecnie hotel Bristol z 1858 roku, przebudowany w 1910 roku (nr 16, zabytek, nr rej.: A/1653/97 z 15 grudnia 1997, nr rej.: A/718/2020 z 9 października 2020)[5][6]
- kamienica z końca XIX wieku, przebudowana w 1. ćwierci XX wieku (nr 18)[2]
- trójkondygnacyjna kamienica z oficyną z 1899 roku, przebudowana w pierwszej ćwierci XX wieku[2], projektu Alfonsa Powollika (nr 20)[7]
- czterokondygnacyjna secesyjna kamienica z 1905 roku, projektu Wilhelma Hellera (nr 22)[8]
- trójkondygnacyjna kamienica z trzema oficynami z 1894 roku, projektu Alfonsa Powollika (nr 24)[9]
- kamienica z 1871 roku, przebudowana w 1928 roku (nr 26)[2]
- kamienica z 1873 roku (nr 28)[2]
- kamienica z lat 70. XIX wieku, przebudowana w 1886 roku oraz w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 30)[2]
- kamienica z 2. połowy XIX wieku, przebudowana w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 32)[2]
- kamienica z 1893 roku (nr 34)[2]
- kamienica z końca XIX wieku (nr 36)[2]
Zabudowa pierzei wschodniej[edytuj | edytuj kod]
- trójkondygnacyjna kamienica z 1896 roku (lub 1893 roku[2]), nadbudowana w dwudziestoleciu międzywojennym[2], projektu Paula Gaertego (nr 1)[10]
- kamienica z końca XIX wieku (nr 3)[2]
- kamienica z końca XIX wieku, przebudowana w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 5)[2]
- kamienica z około 1880 roku (nr 7)[2]
- kamienica z około 1890 roku (nr 9)[2]
- kamienica z 1889 roku (nr 11)[2]
- kamienica z 1870 roku, przebudowana w 1911 roku (nr 13)[2]
- kamienica z 1893 roku (nr 15)[2]
- kamienica z 1904 roku (nr 17 / ul. Stanisława Moniuszki 11)[2]
- Hotel Nowaka, Hotel Pionier: narożna secesyjna kamienica czterokondygnacyjna z 1905 roku, projektu Franza Sotzika[11] (nr 19, zabytek nr rej. A/1654/97 z 15 grudnia 1997[5], nr rej. A/717/2020 z 9 października 2020[6])
- kamienica z 2. połowy XIX wieku, przebudowana w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 21)[2]
- kamienica z 2. połowy XIX wieku, przebudowana w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 23)[2]
- kamienica z 1891 roku (nr 25–27)[2]
- czterokondygnacyjna kamienica z trzema oficynami z 1901 roku, projektu Edmunda Trossina (nr 29)[12]
- kamienica z lat 70. XIX wieku, przebudowana w 1886 roku oraz w dwudziestoleciu międzywojennym (nr 31)[2]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Plan Bytomia. Andrzej Milczyński (red.). Warszawa: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, 1975.
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z Wykaz obiektów zabytkowych. W: Wykaz zabytków nieruchomych wyznaczonych przez wojewódzkiego konserwatora zabytków do ujęcia w wojewódzkiej ewidencji zabytków znajdujących się na terenie miasta Bytomia. Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Katowicach, 2012, s. 11.
- ↑ Marek Wojcik: Najpiękniejsza kamienica secesyjna w Bytomiu?. [w:] Bytomski.pl [on-line]. 2011-08-06. [dostęp 2018-07-24].
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 6 kwietnia 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-04-08]
- ↑ a b c Rejestr zabytków nieruchomych – województwo śląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023, s. 22 [dostęp 2018-07-24].
- ↑ a b Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 30 października 2020 r.. wkz.katowice.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-03)]. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2020-10-30]
- ↑ Dworcowa 20. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 2018-07-24].
- ↑ Dworcowa 22. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 2018-07-24].
- ↑ Dworcowa 24. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 2018-07-24].
- ↑ Dworcowa 1. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 2018-07-24].
- ↑ Dworcowa 19 „Hotel Nowaka / Hotel Pionier”. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 2018-07-24].
- ↑ Dworcowa 29. [w:] Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury [on-line]. Fundacja Brama Cukermana. [dostęp 2018-07-24].
