Ulica Józefa Bema w Warszawie

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Ulica Józefa Bema w Warszawie
Czyste
Ilustracja
Ulica J. Bema przy ul. Kasprzaka, widoczne torowisko tramwajowe pozostawione po zlikwidowanej w 1963 trasie tramwajowej
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Długość

780 m[1]

Przebieg
0 m ← ul. I. Prądzyńskiego
światła 360 m ul. M. Kasprzaka
460 m ul. J. Szymczaka
600 m ul. Ludwiki
780 m ul. Wolska
Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, po lewej znajduje się punkt z opisem „Ulica Józefa Bema w Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ulica Józefa Bema w Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ulica Józefa Bema w Warszawie”
Ziemia52°13′40,8″N 20°57′33,6″E/52,228000 20,959333
Multimedia w Wikimedia Commons

Ulica Józefa Bema – ulica w warszawskiej dzielnicy Wola.

Historia[edytuj | edytuj kod]

Elewatory zbożowe przy ul. Bema w latach 20. XX wieku, widok od strony ul. Prądzyńskiego

Dawniej ulica stanowiła drogę narolną biegnącą przed rokiem 1876 od ul. Opaczewskiej we wsi Warszawa do wsi Wola Wielka[2], przecinająca tory kolei warszawsko-wiedeńskiej. W drugiej połowie XIX wieku nosiła nazwy Droga Kościelna lub Droga Parafialna, związane z kościołem św. Stanisława Biskupa i Męczennika, wybudowanego w latach 1858–1860[3].

W 1876 roku ulicę przecięły tory kolei obwodowej, a w okolicy powstało wtedy wiele bocznic kolejowych wiodących, między innymi, do carskich magazynów wojskowych wzniesionych po roku 1893 pod nr 60. W skład magazynów wchodziły wielkie elewatory zbożowe. W zbliżonym okresie powstała pod nr. 70/72 przędzalnia bawełny i farbiarnia Towarzystwa Akcyjnego „Wola”. Od 1908 roku działała tu wielka fabryka spółki Lilpop, Rau i Loewenstein. Poza zakładami przemysłowymi w skład XIX-wiecznej zabudowy wchodziły niewielkie domy robotnicze[2].

W 1916 roku ulica na całej swojej długości została włączona w granice Warszawy[2].

W 1919 roku dotychczasowej Drodze Parafialnej i Drodze Kościelnej[4] nadano obecnie obowiązującą nazwę upamiętniającą generała Józefa Bema[5].

20 października 1919 roku oddano do użytku pętlę tramwajową położoną przed kościołem oraz linię na odcinku pomiędzy pętlą a ulicą Dworską[a][6]. 25 listopada 1920 roku tramwaje rozpoczęły kursowanie jednotorową linią na odcinku pomiędzy skrzyżowaniami z ulicami Dworską i Wolską, zaś jednocześnie zlikwidowane zostało torowisko na ulicy Dworskiej[7][8].

W latach 1925–1928 wzniesiono pod nr. 76 gmachy Towarzystwa Szkół Powszechnych nawiązujące swym planem do założeń pałacowych XVII/XVIII wieku. W latach 1931–1932 w pobliżu skrzyżowania z nowo wytyczoną ul. Ludwiki wybudowano kolonię domów spółdzielczych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych[2].

W latach 30. XX wieku wybudowano w ciągu ulicy jednonawowy tunel drogowy przebiegający pod torami stacji Warszawa Zachodnia, który przebiegał jednak tylko pod częścią torów. Wyjazd z tunelu po stronie północnej meandrował pomiędzy torowiskami, przecinając również kilka torów na jednym poziomie i łączył się z ul. Armatnią[9].

W roku 1939 spłonęły zbombardowane elewatory zbożowe. Kursowanie tramwajów, zawieszone 8 września 1939 roku w związku z bombardowaniami, zostało wznowione 1 stycznia 1944 roku na okres siedmiu miesięcy poprzedzających wybuch Powstania Warszawskiego[10][11]. W czasie powstania zniszczone zostały kamienice położone w rejonie ulicy Wolskiej. Tunel pod torami stacji Warszawa Zachodnia pozostawał otwarty dla ruchu przez cały okres niemieckiej okupacji[12], ale został całkowicie zniszczony przez wycofujące się wojska niemieckie[9].

29 listopada 1945 roku wznowiono kursowanie tramwajów na odbudowanej linii wzdłuż ulicy[13]. W dniach od 21 czerwca do 15 sierpnia 1948 roku przeprowadzono przebudowę linii tramwajowej w celu zmiany rozstawu szyn z 1525 mm do na 1435 mm[14].

21 sierpnia 1963 roku, w związku z budową linii tramwajowej na ul. Kasprzaka, zlikwidowano trasę tramwajową na ulicy na całym odcinku od ul. Wolskiej do pętli przed kościołem św. Stanisława Biskupa i Męczennika[15][16].

W okresie powojennym bieg ulicy został zniekształcony przez rozbudowę węzła PKP oraz przekształcenie układu drogowego poprzez oddanie do użytku w dniu 5 marca 1973 roku nowego odcinka al. Rewolucji Październikowej[b], w ciąg której włączony został odbudowany tunel pod stacją Warszawa Zachodnia[17]. Początkowy odcinek ulicy, należący już przed wojną do dzielnicy Ochota, został od niej odcięty i od roku 1974 nosi nazwę al. Bohaterów Września[18]. Długość ulicy została skrócona z 2330 m do 1010 m[1]. Odcinek na południe od ul. Prądzyńskiego i na zachód od torów kolei obwodowej został w roku 2014 przemianowany na ul. Parafialną[19]. Po zmianach dokonanych w 2014 roku długość ulicy uległa dalszemu skróceniu do 780 m[1].

Ważniejsze obiekty[edytuj | edytuj kod]

Obiekty nieistniejące[edytuj | edytuj kod]

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ulicy Dworskiej nadano w 1950 roku nazwę ulica Marcina Kasprzaka.
  2. ↑ Alei Rewolucji Październikowej nadano w 1990 roku nazwę aleja Prymasa Tysiąclecia.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c Mapa Warszawy [online], mapa.um.warszawa.pl [dostęp 2020-11-28].
  2. ↑ a b c d Barbara Petrozolin-Skowrońska (red.), Encyklopedia Warszawy, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 141, ISBN 83-01-08836-2.
  3. ↑ Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 18.
  4. ↑ Spis ulic przemianowanych m.st. Warszawy. „Dziennik Zarządu Miasta Stołecznego Warszawy”. nr 60, s. 6-12, 5 lipca 1921. 
  5. ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 44.
  6. ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 13. ISBN 83-907574-00.
  7. ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 16. ISBN 83-907574-00.
  8. ↑ Linia tramwajowa zwykła 11. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 2023-11-06]. (pol.).
  9. ↑ a b Zagadkowy tunel. Warszawska identyfikacja, 2018-01-16. [dostęp 2023-11-07]. (pol.).
  10. ↑ Dariusz Walczak: Tramwajem przez Stadt Warschau. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2016, s. 101. ISBN 978-83-63652-19-7.
  11. ↑ Linia tramwajowa zwykła 11. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 2023-11-06]. (pol.).
  12. ↑ Zygmunt Walkowski: podczas II wojny obok Dworca Zachodniego nie było komory gazowej. dzieje.pl, 2017-04-11. [dostęp 2017-04-15].
  13. ↑ Dariusz Walczak: Tramwaje powojennej Warszawy 1945-1975. Rybnik: Wydawnictwo Eurosprinter, 2018, s. 43. ISBN 978-83-63652-30-2.
  14. ↑ Linia tramwajowa zwykła 11. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 2023-11-06]. (pol.).
  15. ↑ Warszawskie tramwaje elektryczne 1908−1998. Tom II. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1998, s. 48. ISBN 83-907574-00.
  16. ↑ Linia tramwajowa zwykła 16. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 2023-11-06]. (pol.).
  17. ↑ Linia autobusowa zwykła 184. Trasbus.com – Historia warszawskiej komunikacji miejskiej. [dostęp 2023-11-06]. (pol.).
  18. ↑ Uchwała Rady Narodowej m.st. Warszawy z dnia 20 grudnia 1974 r. w sprawie nadania nazw ulicom, „Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy”, 1975 (1), poz. 1.
  19. ↑ Uchwała nr XCIII/2396/2014 Rady Miasta Stołecznego Warszawy z dnia 30 października 2014 r. w sprawie zmiany nazw ulic w Dzielnicy Wola m.st. Warszawy, „Dziennik Urzędowy Województwa Mazowieckiego”, 2014, poz. 11245 [dostęp 2020-11-28].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ulica_Józefa_Bema_w_Warszawie&oldid=73495548”