Ulica Podgórna w Poznaniu
| Centrum, Stare Miasto | |||||||||||||||||||
 Widok od strony placu Wiosny Ludów (2013) | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Długość |
300 m | ||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
• Bergstrasse (1801[1]–1916) • Hindenburgstrasse (1916–1919[1]) | ||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Poznania  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |||||||||||||||||||
 52°24′22,8″N 16°55′48,4″E/52,406322 16,930110
| |||||||||||||||||||
Ulica Podgórna w Poznaniu (niem. Bergstrasse[3], w czasach PRL: Walki Młodych) – ulica, stromo opadająca z zachodu na wschód, łącząca Aleje Marcinkowskiego z placem Wiosny Ludów i dalej biegnąca w kierunku ul. Garbary. Swój przebieg pierwotnie kończyła na zakręcie przy ulicy Zielonej, która jest przedłużeniem w kierunku placu Bernardyńskiego i ulicy Garbary. Na całej długości posiada kategorię drogi powiatowej[4].
W kwietniu 2019 roku[5] odcinek ulicy Podgórnej od skrzyżowania z ulicą Wrocławską do zakrętu przy ulicy Zielonej został przemianowany na ulicę Janiny Lewandowskiej[6], co spowodowało skrócenie długości z 529 metrów[4] do 300.
Obiekty[edytuj | edytuj kod]
W najmniejszej, neoklasycystycznej, jednopiętrowej kamieniczce, obecnie Podgórna 6 (wówczas 7) mieszkali lekarz i społecznik Karol Marcinkowski oraz Paul von Hindenburg. Po powrocie z więzienia w 1837 roku wprowadził się do niej pierwszy z nich. Ponieważ udało mu się doprowadzić do zlikwidowania panującej wówczas w mieście epidemii cholery, w dowód uznania uzyskał amnestię. W kamienicy tej mieszkał aż do śmierci w 1846, o czym przypomina tablica pamiątkowa na murze. Paul von Hindenburg, niemiecki dowódca z czasów I wojny światowej, a później prezydent Republiki Weimarskiej, urodził się w tym samym domu już rok później (w 1847). Niemcy w 1916 roku przemianowali ulicę na Hindenburgstrasse (była to jedna z ostatnich pruskich nazw nadanych w Poznaniu[3]), a w tym budynku postanowili urządzić Hindenburgmuseum, jednak nie udało im się zrealizować tego pomysłu, gdyż od 1900 roku kamienica znajdowała się w rękach polskich. Tablica upamiętniająca Hindenburga wisiała na tym budynku jedynie w latach 1939-1945 (odsłonił ją dowódca wojsk niemieckich na Poznań)[7].
W sąsiedniej kamienicy (nr 4, wówczas nr 5), a dokładniej w jej oficynie miał swoją drukarnię Józef Ignacy Kraszewski, zaś w samym domu mieszkała siostra Jana Henryka Dąbrowskiego.[potrzebny przypis]
4 marca 1945, po wiecu Związku Walki Młodych, który odbył się w Auli UAM, młodzież spontanicznie przemianowała nazwę ulicy Święty Marcin na Walki Młodych, co nie spotkało się z przychylnością mieszkańców miasta. 8 sierpnia 1945 ukazał się w Głosie Wielkopolskim artykuł w obronie tradycyjnego miana. W odpowiedzi Zarząd Wojewódzki ZWM, uznał racje krytyków i zaproponował przeniesienie nazwy Walki Młodych na nieodległą ulicę Podgórną, do czego ostatecznie doszło[3].
Pod numerem 8 zainaugurowano w dniu 17 kwietnia 1945 poznański Teatr Marionetek. Zorganizowała go Halina Lubicz, a sezon rozpoczęła przedstawieniem Śpiewaka leśnego Henryka Żuchowskiego. Potem teatr został przeniesiony na Święty Marcin[8].
Organizacja ruchu[edytuj | edytuj kod]
Ulica jest przejezdna dla samochodów jedynie na odcinku od Alei Karola Marcinkowskiego do wjazdu na teren parkingu podziemnego zlokalizowanego w sąsiedztwie placu Wiosny Ludów. Dalszy odcinek w kierunku ul. Garbary jest przejezdny tylko dla pojazdów MPK Poznań.
Od placu Wiosny Ludów do Alei Karola Marcinkowskiego wyznaczono ruch jednokierunkowy, w stronę Alei – nie dotyczy to tramwajów.
Komunikacja[edytuj | edytuj kod]
Silnie nachylona trasa tramwajowa prowadząca ulicą była przyczyną wielu wypadków tramwajowych. Tramwaje staczały się tutaj od początku funkcjonowania trasy, najczęściej z powodu awarii hamulców lub zbyt śliskiego torowiska. W czasach funkcjonowania konduktorów mieli oni obowiązek (zarówno podczas wjazdów, jak i zjazdów) stania przy hamulcu w wagonie doczepnym, aby w razie poślizgu hamować tym wagonem. W 1966 przeprowadzono próby trakcyjne, obciążając skład kamieniami o wadze około stu pasażerów. W wyniku tego wydano orzeczenie, że tramwaje mogą kursować ulicą Podgórną bez obsługi konduktorskiej. Po likwidacji stanowisk konduktorskich przez MPK, wprowadzono funkcję hamulcowych. Wsiadali oni do wagonu na Alejach Marcinkowskiego i dyżurowali przy hamulcu do ulicy Strzeleckiej, a następnie powracali najbliższym składem na Aleje Marcinkowskiego. Problem został rozwiązany po montażu w tramwajach hamulców szynowych[9].
Obecnie na całej długości ulicy znajduje się dwutorowa trasa tramwajowa. Ulicą kursują linie tramwajowe na zlecenie ZTM Poznań:
- dzienne:[10]
- 2 Dębiec ↔ Ogrody (na odc. pl. Wiosny Ludów – al. Marcinkowskiego)
- 5 Górczyn ↔ Stomil
- 9 Dębiec ↔ Piątkowska (na odc. pl. Wiosny Ludów – al. Marcinkowskiego)
- 13 Junikowo ↔ Starołęka
- 16 Franowo ↔ os. Sobieskiego
- nocne:[11]
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Obiekty[edytuj | edytuj kod]
- dom handlowy Kupiec Poznański
- pomnik H. Cegielskiego
- Katolicka Szkoła Społeczna w Poznaniu (nieistniejąca)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Ulica Podgórna. Poznańska Wiki. [dostęp 2021-11-04]. (pol.).
- ↑ Poznań. Skala ok. 1:25 000, wyd. pierwsze, Warszawa/Wrocław: Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera, 1991.
- ↑ a b c Antoni Gąsiorowski, Nazwy poznańskich ulic. Przemiany i trwanie: wieki XIV-XX, w: Kronika Miasta Poznania, nr 3-4/1984, s.32,46-47, ISSN 0137-3552
- ↑ a b Zarząd Dróg Miejskich w Poznaniu: Spis dróg publicznych w administracji - stan na styczeń 2019. zdm.poznan.pl. [dostęp 2019-05-08]. (pol.).
- ↑ Uchwała Nr IX/121/VIII/2019 Rady Miasta Poznania z dnia 02-04-2019 w sprawie zmiany nazwy części ulicy Podgórnej na por. Janiny Lewandowskiej. Biuletyn Informacji Publicznej Miasta Poznania. [dostęp 2019-05-08]. (pol.).
- ↑ Adam Michalkiewicz: W Poznaniu będzie jednak ulica Janiny Lewandowskiej. Radio Poznań, 2019-02-22. [dostęp 2019-03-12]. (pol.).
- ↑ db, Obywatel Hindenburg, w: Poznań. Informator Samorządowy Metropolii Poznań, czerwiec 2013, s.9
- ↑ Tadeusz Kraszewski, W kręgu ludzi pióra, w: red. Tadeusz Świtała, Trud pierwszych dni. Poznań 1945. Wspomnienia Poznaniaków, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań, 1970, s.144, ISBN 83-232-0322-9
- ↑ Edmund Nadolski, O czym kiedyś pisała prasa... Jednak niepewnie było wjechać ulicą Podgórną, w: Z Życia MPK Poznań, nr 18(624)/1999, s. 6, ISSN 0329-6637
- ↑ Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Mapa sieci połączeń ZTM Poznań. ztm.poznan.pl, 2019-05-05. [dostęp 2019-05-08]. (pol. • ang.).
- ↑ Zarząd Transportu Miejskiego w Poznaniu: Mapa sieci połączeń nocnych ZTM Poznań. ztm.poznan.pl, 2019-05-06. [dostęp 2019-05-08]. (pol. • ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Poznań - atlas aglomeracji 1:15.000, wyd. CartoMedia/Pietruska & Mierkiewicz, Poznań, 2010, ISBN 978-83-7445-018-8