Ulica Wiejska w Warszawie
| {{{jednostki}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 {{{opis zdjęcia}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość |
{{{miejscowość}}} | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Poprzednie nazwy |
{{{poprzednie nazwy}}} | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Plan | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| [[Plik:{{{plan}}}|240x240px|alt=Plan przebiegu ulicy|]] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Przebieg | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Warszawy  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ulica Wiejska – jedna z ulic warszawskiego Śródmieścia, biegnąca od ul. Pięknej do placu Trzech Krzyży.
Historia
Powstanie ulicy Wiejskiej datuje się na końcowe dekady XVIII wieku. Łączyła Starą Warszawę z Ujazdowem.
Około połowy XVIII w. dawna droga zaczęła stawać się ulicą wiodącą od Rozdroża Złotych Krzyży (obecnego placu Trzech Krzyży). W 1770 została uregulowana i otrzymała oficjalnie nazwę Wiejska, która wiązała się z charakterem okolicy, pełnej pól i ogrodów, przez którą wówczas biegła[1]. Około 1770 były podkomorzy nadworny koronny Kazimierz Poniatowski założył tutaj ogród „Na Górze”, nazwany potem Frascati. Po północnej stronie ul. Książęcej również dla Poniatowskiego powstał inny ogród - „Na Książęcem” (obecnie park na Książęcem).
W latach 1779-1782 przy Wiejskiej wybudowano Biały Pałacyk, zaś u zbiegu z ul. Górnośląską działała elegancka kawiarnia podmiejska Szymona Chovota dla wyższych sfer - Wiejska Kawa. W początkach XIX w. w pałacyku mieściła się loża masońska. W okresie 1819–1830 mieszkał w nim carski komisarz Nikołaj Nowosilcow, po nim - gen. Józef Rautenstrauch.
W okresie Królestwa Kongresowego przy Wiejskiej powstała okazała kamienica Kruczkowskiego według projektu Józefa Grzegorza Lessla, zaś pod 11 dom własny wzniósł architekt Antonio Corazzi. W latach 1851–1853 powstały pod nr. 6/8 zabudowania Instytutu Szlacheckiego, którego miejsce po 1863 zajął Aleksandryjsko-Maryjski Instytut Wychowania Panien – żeńska szkoła średnia o antypolskim i rusyfikacyjnym charakterze. Instytut działał do 1915, kiedy to został ewakuowany do Rosji.
Ulica zyskała popularność i prestiż w końcu lat 20. XX w., gdy na skarpie wiślanej przy Wiejskiej powstał kompleks budynków sejmowo-senackich: w gmachu dawnego Instytutu Maryjskiego umieszczono Sejm RP. Został on rozbudowany w latach 1927-1928 o salę obrad Sejmu według projektu Kazimierza Skórewicza, zaś w 1935 o Stary Dom Poselski.
Po 1934 rozparcelowano ogrody Frascati, wznosząc na ich miejscu domy mieszkalne oraz gmach Izby Przemysłowo-Handlowej według projektu Zdzisława Mączeńskiego (1934), w okresie PRL siedziba Ministerstwa Handlu Zagranicznego, obecnie Kancelarii Prezydenta (nr 10).
W latach 1939–1941 ogrody sejmowe były miejscem egzekucji[2], gmach Izby Przemysłowo-Handlowej zajęła komenda żandarmerii[3], a w budynku Starego Domu Poselskiego stacjonowała niemiecka policja[4].
W latach 1946–1949 ulica nosiła nazwę Ignacego Daszyńskiego[5]. W tym okresie według projektu Bohdana Pniewskiego odbudowano i rozbudowano gmach Sejmu. Lata 1950-1961 przyniosły realizację zakłócających panoramę okolicy wielkich domów mieszkalnych, w tym wybudowanego u zbiegu z ul. Jana Matejki domu spółdzielni nauczycielskiej według projektu A. Markiewicza, w którym w latach 1903–1944 działała znana szkoła dla dziewcząt Jadwigi Kowalczykówny i Jadwigi Jawurkówny (Szkoła na Wiejskiej)[6].
W 1999 naprzeciwko gmachu Sejmu, na rogu ul. Wiejskiej i ul. J. Matejki, odsłonięto Pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego zaprojektowany przez Jerzego Staniszkisa[7].
W I połowie XXI w. wzdłuż ulicy dosadzono nowe sadzonki robinii akacjowej, utrzymując dotychczasowe malownicze zadrzewienie.
W październiku 2015 na ulicy dopuszczono ruch rowerów pod prąd bez wydzielania specjalnego kontrapasa, z wyjątkiem krótkich odcinków przy wjeździe i wyjeździe z odcinka jednokierunkowego pomiędzy ulicami Frascati i Bolesława Prusa. Było to pierwsze tego typu rozwiązanie w Warszawie[8]. W 2016 przy skrzyżowaniu z ul. Piękną rozpoczęto budowę nowego budynku sejmowego.
Ważniejsze obiekty
- Kancelaria Sejmu (nr 4/6/8)
- Kancelaria Senatu (nr 6)
- Kancelaria Prezydenta (nr 10)
- Państwowa Komisja Wyborcza (nr 10)
- Krajowe Biuro Wyborcze (nr 10)
- Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik” (nr 12a)
- Biuro Krajowe Platformy Obywatelskiej (nr 12a)
- Kamienica Karskich (nr 19)
- Pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego
Przypisy
- ↑ Kwiryna Handke: Dzieje Warszawy nazwami pisane. Warszawa: Muzeum Historyczne m.st. Warszawy, 2011, s. 189. ISBN 978-83-62189-08-3.
- ↑ Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 947. ISBN 83-01-08836-2.
- ↑ Józef Ziemian: Papierosiarze z placu Trzech Krzyży. Łódź: Oficyna Bibliofilów, 1995, s. 15. ISBN 83-86058-33-1.
- ↑ Tomasz Strzembosz: Akcje zbrojne podziemnej Warszawy 1939-1945. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1983, s. 64. ISBN 83-06-00717-4.
- ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 380. ISBN 83-86619-97X.
- ↑ praca zbiorowa, red. Wanda Karpowicz i wsp.: Szkoła na Wiejskiej. Kraków: Znak, 1974.; praca zbiorowa: Szkoła na Wiejskiej. Warszawa: Biblioteka Warszawska, 2007. ISBN 83-88477-85-4.).
- ↑ 27. Pomnik Armii Krajowej i Polskiego Państwa Podziemnego. W: P. Zuchniewicz: Papieska Warszawa. Warszawa: Centrum Myśli Jana Pawła II,, 2006.
- ↑ Krzysztof Śmietana. Rowerem pod prąd na Wiejskiej. „Gazeta Stołeczna”, s. 3, 10-11 października 2015.
Bibliografia
- Eugeniusz Szwankowski: Ulice i place Warszawy. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 250.
