Ulica św. Anny w Krakowie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
ulica św. Anny
Stare Miasto
Ilustracja
Widok z Plant.
Po lewej kościół św. Anny, po prawej Collegium Nowodworskiego, dalej Zaułek Estreichera i Collegium Maius.
Państwo

 Polska

Województwo

 małopolskie

Miejscowość

Kraków

Długość

280 m

Plan
Plan przebiegu ulicy
Położenie na mapie Krakowa
Mapa konturowa Krakowa, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „ulica św. Anny”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „ulica św. Anny”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „ulica św. Anny”
50,062064°N 19,933504°E/50,062064 19,933504

Ulica św. Anny – ulica w Krakowie, w dzielnicy I, na Starym Mieście.

Wytyczona została w czasach lokacji miasta, w 1257 roku. Jej najstarsza nazwa brzmiała: ulica Żydowska, gdyż prowadziła z Rynku do dzielnicy żydowskiej. Tu znajdowały się bożnica, cmentarz, a także łaźnia żydowska do czasów, gdy na początku XV w. przeniesiono Żydów w okolice dzisiejszego placu Szczepańskiego.

Nazwa ulicy św. Anny pojawiła się pod koniec XIV wieku, wzięła się od kościoła św. Anny. Była to ulica uniwersytecka; znajdowały się tu bursy, kolegia, biblioteka[1]. Zachowało się przy niej do dziś wiele zabytkowych budowli.

Teren przy końcu ulicy, ograniczony murami miejskimi i murem ogrodu należącego do Kolegium Nowodworskiego, zwał się „Na Mennicy”. gdyż w latach 1607–1654 działała tam Mennica Jego Królewskiej Mości (budowla ta istniała już w XVI w.). Był to budynek częściowo drewniany. Działalność produkcyjna w Mennicy ustała prawdopodobnie w połowie XVII w., gdyż w 1661 roku obiekt określa się mianem „Starej Mennicy”. Na omawianym terenie stało 9 drewnianych domów, przylegających do gmachu Kolegium Nowodworskiego i do muru ogrodowego. Około roku 1792 w Starej Mennicy znajdowały się stajnie miejskie. W związku z planami wyburzenia murów miejskich, ok. roku 1814 zaczęto rozbierać wspomniane drewniane domy przy murze ogrodowym, a w latach 1825–1826 przestała prawdopodobnie istnieć również „Stara Mennica”. W połowie XIX w. nastąpiła rozbudowa Kolegium Nowodworskiego. W 1855 roku wzniesiono nowe jego skrzydło od strony Plant. Wiele wskazuje na to, że stanęło ono w miejscu Starej Mennicy[2].

Między kościołem św. Anny a Plantami wznosiła się niegdyś szkoła parafialna św. Anny. Jej początki sięgają drugiej połowy XIV w., ale pierwsze zachowane wzmianki pochodzą z roku 1450. Pierwotnie była to budowla drewniana. Okazały, murowany budynek szkoły wystawił w 1511 roku Maciej Miechowita. Dotrwał on do roku 1689, kiedy to został zburzony w związku z budową nowego, barokowego kościoła św. Anny, który stanął na miejscu świątyni gotyckiej. Trzeci w kolejności budynek szkoły św. Anny stanął na placu między nowym kościołem a murami miejskimi. Został on zburzony w 1823 roku, a na jego miejscu założono Planty[3].

Zabudowa[edytuj | edytuj kod]

  • ul. św. Anny 2 – Kamienica Czeczotki, budynek pochodzi z roku 1561, wzniesiony przez Gabriela Słońskiego i Ambrożego Morosiego, lecz był wielokrotnie przebudowywany. Mieszkał w nim niegdyś burmistrz krakowski – Erazm Czeczotka. Przed II wojną światową mieściła się tu restauracja o wspaniałych secesyjnych wnętrzach, a na I piętrze sławna kawiarnia „Secesja”. Czytano tam prasę, grywano w szachy, dyskutowano o polityce - było to miejsce spotkań socjalistów. Wieczorami gościom przygrywała salonowa orkiestra. Restaurację na parterze prowadził Józef Kuczmierczyk, a jej stałymi bywalcami byli m.in. Franciszek Mirandola i Władysław Orkan[4]. Z czasów renesansu zachowało się od strony podworca nieco kamiennych detali; widoczne są na nich wpływy włoskich mistrzów.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Jerzy Kossowski, Leszek Ludwikowski, Ulicami Krakowa, Kraków: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1968, s. 59.
  2. Marek Żukow-Karczewski, Nie istniejące budowle Krakowa. Stara Mennica, „Echo Krakowa”. 8,9,10,11 XI 1991 r., nr 217 (13529).
  3. Marek Żukow-Karczewski, Nie istniejące budowle Krakowa. Szkoła parafialna św. Anny, „Echo Krakowa”. 31 X-1,2,3 XI 1991 r., nr 212 (13524).
  4. Marek Żukow-Karczewski, Pyszne piwo, dobra wódka i zakąska wesolutka, czyli krótki spacer śladem dawnych krakowskich „handelków”, „Gazeta Krakowska”. 30 IV - 3 V 1994 r., nr 100 (14011).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]