Unia Polskiego Przemysłu Górniczo-Hutniczego
Unia Polskiego Przemysłu Górniczo-Hutniczego – była organizacją zrzeszającą w II RP przedsiębiorstwa górnicze i hutnicze na terenie Polski. Do jej zadań należało uzgadnianie opinii przemysłu górniczo-hutniczego w ważnych kwestiach polityki gospodarczej, zarówno co do problemów ogólnogospodarczych, jak i co do zagadnień polityki podatkowej, traktatowej i celnej, komunikacyjno-taryfowej, socjalnej itd., opiniowanie rządowych projektów w dziedzinie ustawodawstwa ogólnego i – zwłaszcza – gospodarczego, systematyczne zbieranie i opracowywanie materiałów statystycznych, dotyczących reprezentowanych przez Unię przemysłów, opracowywanie wspólnych wytycznych dla posunięć przemysłu węglowego w dziedzinie modernizacji technicznej, racjonalizacji produkcji, bezpieczeństwa pracy na kopalniach, technologii węgla, normalizacji stosowanych w górnictwie materiałów i narzędzi, zmniejszenia szkód górniczych, szkolnictwa górniczego itd.
W chwili przyłączenia Górnego Śląska do Polski istniały dwie organizacje branżowe przemysłu węglowego, pochodzące z czasów przedwojennych. W Zagłębiu Śląskim Górnośląski Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych[1] zaś w Zagłębiu Dąbrowskim i Krakowskiem – Rada Zjazdów Przemysłowców Górniczych i Hutniczych. Dla obrony interesów handlowych działała na terenie Śląska od 1898 r. Górnośląska Konwencja Węglowa[2].
W lipcu 1925 przemysł Zagłębia Dąbrowskiego i Krakowskiego stworzyły podobną organizację pod nazwą Dąbrowsko-Krakowskiej Konwencji Węglowej, a równocześnie powstała wspólna nadbudowa pod postacią Ogólnopolskiej Konwencji Węglowej. W 1931 r. Ogólnopolska Konwencja Węglowa została przekształcona w Polską Konwencję Węglową, jedyne odtąd zrzeszenie przemysłu węglowego dla zadań organizacyjno-handlowych. Celem Polskiej Konwencji było zapobieganie niezdrowej konkurencji przy zbywaniu polskiego węgla i brykietów. Wyznaczała ona swoim członkom kwoty węgla i brykietów do zbytu, ustalała ceny oraz warunki dostawy i płatności. W 1932 roku uprawnienia w tej dziedzinie zostały przekazane, na mocy Rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 kwietnia 1932 r. w sprawie regulowania obrotu węgla[3], Ministrowi Przemysłu i Handlu.
Z chwilą utworzenia Polskiej Konwencji Węglowej podjęto prace nad utworzeniem wspólnej organizacji dla reprezentacji i obrony interesów przemysłu węglowego. Prace te zostały zakończone powołaniem 20 kwietnia 1932 r. Unii Polskiego Przemysłu Górniczo-Hutniczego, która rozpoczęła swe czynności w maju 1932 r[4]. Z tą chwilą zarówno Górnośląski Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych, jak i Rada Zjazdu Przemysłowców Górniczych i Hutniczych przeszły w stan likwidacji.
Siedzibą Unii były Katowice. W jej pierwotny skład weszło 18 przedsiębiorców z Górnego Śląska, 11 z Zagłębia Dąbrowskiego i 6 z Zagłębia Krakowskiego. Z inicjatywy wojewody Grażyńskiego w roku 1933 została dokonana narodowościowa lustracja kadr kierowniczych w przedsiębiorstwach śląskich, oparta na wprowadzeniu na Śląsku 24 marca 1933 r. polskiego prawa przemysłowego. Znaczną część niemieckiej kadry kierowniczej i inżynieryjno-technicznej zastąpiono personelem polskim, lojalnym wobec Rządu RP i Bezpartyjnego Bloku Współpracy z Rządem. Komitet prezydialny Unii Przemysłu Górniczo-Hutniczego został zdominowany przez 37 Polaków[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Franciszek Biały: Górnośląski Związek Przemysłowców Górniczo-Hutniczych. 1914–1932. Wrocław: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, Ossolineum, 1967.
- ↑ Andrzej Garlicki et al.: Encyklopedia historii Drugiej Rzeczypospolitej: 1918-1939. Warszawa: Bellona, 1999. ISBN 83-214-1101-0.
- ↑ Dz.U. 1932 nr 29 poz. 294. [dostęp 2014-09-16].
- ↑ Sprawozdanie Unii Polskiego Przemysłu Górniczo-Hutniczego za rok 1937. Katowice: Unia Polskiego Przemysłu Górniczo-Hutniczego, 1938.
- ↑ Marian Marek Drozdowski. Śląska misja Eugeniusza Kwiatkowskiego. „Miesięcznik Społeczno-Kulturalny „Śląsk””, s. 8-12, 7/2012. Katowice: Górnośląskie Towarzystwo Literackie w Katowicach. ISSN 1425-3917.