Auricularia
.jpg) Uszak bzowy (Auricularia auricula-judae) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj |
uszak |
| Nazwa systematyczna | |
| Auricularia Bull. Gen. Pl.: 4 (1789) | |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Auricularia mesenterica (Dicks.) Pers. | |
Auricularia Bull. (uszak) – rodzaj grzybów z rodziny uszakowatych (Auriculariaceae)[1].
Cechy charakterystyczne[edytuj | edytuj kod]
Nadrzewne grzyby saprotroficzne i pasożytnicze powodujące białą zgniliznę drewna. Bazydiokarpy klapowate i podobne do małżowiny ucha ludzkiego, o konsystencji galaretowato-chrząstkowatej, często trochę łykowatej, po wyschnięciu rogowate. Dolna strona gładka do falistej, pokryta hymenium. Wysyp zarodników biały, bazydiospory nieamyloidalne, cylindryczno-zakrzywione, gładkie, bez pory rostkowej. Podstawki podzielone poprzecznie (fragmobazydia), z czterema długimi sterygmami[2].
Systematyka i nazewnictwo[edytuj | edytuj kod]
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Auriculariaceae, Auriculariales, Auriculariomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Synonimy naukowe: Auricula Battarra ex Kuntze, Auricularia Bull. ex Juss., Auriculariella (Sacc.) Clem., Conchites Paulet, Traité Champ., Hirneola Fr., Laschia subgen. Auriculariella Sacc., Oncomyces Klotzsch, Patila Adans., Seismosarca Cooke[3].
Nazwę polską podał Franciszek Błoński w 1968 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym rodzaj ten opisywany był też jako ucho (przez Władysława Wojewodę w 1977 r.)[4].
- Niektóre gatunki
Auricularia angiospermarum Y.C. Dai, F. Wu & D.W. Li 2015
- Auricularia auricula-judae (Bull.) Quél. 1886 – uszak bzowy
- Auricularia cornea Ehrenb. 1820
- Auricularia delicata (Fr.) Henn. 1893
- Auricularia fuscosuccinea (Mont.) Henn. 1893
- Auricularia mesenterica (Dicks.) Pers. 1822 – uszak skórnikowaty
- Auricularia nigricans (Sw.) Birkebak, Looney & Sánchez-García – uszak gęstowłosy
- Auricularia peltata Lloyd 1922
- Auricularia sordescens Ces. 1879
Wykaz gatunków i nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Obejmuje on wszystkie gatunki występujące w Polsce (2) i niektóre inne[5]. Nazwy polskie według Władysława Wojewody[4].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Auricularia to grzyby jadalne, w Azji bardzo popularne, a niektóre gatunki to grzyby uprawne, uprawiane głównie w Azji. Na Filipinach mają nazwę „ten-gang daga”, w Malezji, mù’e˘ rin w Chinach i Ki-kuragi w Japonii. W 2020 r. w Chinach produkcja grzybów wyniosła około 1 miliona ton, a Auricularia zajmują drugie miejsce w ilości wyprodukowanych tam grzybów[6]. Auricularia z Azji sprowadzane są do Europy, w tym do Polski i serwowane w niektórych restauracjach kuchni azjatyckiej[7]. Grzyby tym w Azji uważane są za grzyby lecznicze, wykorzystywane są także do innych celów. Produkuje się z nich substytuty skóry i tekstyliów, melanina ekstrahowana z Aurcularia jest naturalnym składnikiem kosmetyków. Prowadzone są badania naukowe nad przydatnością grzybni uszaka bzowego do biodegradacji tworzyw sztucznych[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Index Fungorum [online] [dostęp 2023-12-14] (ang.).
- ↑ E. Gerhardt, Grzyby: wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 676, ISBN 83-7404-513-2.
- ↑ Species Fungorum [online] [dostęp 2013-11-12] (ang.).
- ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 68–69, ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Index Fungorum (gatunki) [online] [dostęp 2013-10-20] (ang.).
- ↑ a b Mary Ann Jully Regis, András Geösel, Cultivation of Auricularia species: a review of the history, health benefits, principles, practices, environmental conditions, research methods, and recent trends, „Sydowia”, 76, 2024, DOI: 10.12905/0380.sydowia76-2024-0021 [dostęp 2023-12-09] (ang.).
- ↑ Marek Snowarski, Grzyby, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 278, ISBN 978-83-7073-776-4.