Uzury

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Uzury (niem. Usur, ang. rib-notching) – ubytki kostne krawędzi żeber, powstałe najczęściej wskutek ucisku poszerzonych tętnic międzyżebrowych w przebiegu koarktacji aorty. Dawniej uważane za objaw patognomoniczny tej choroby[1], obecnie ich wartość diagnostyczna nie jest oceniana tak zdecydowanie. Uzury dolnych krawędzi żeber opisywano w chorobie Takayasu[2], tetralogii Fallota przed i po operacji Blalocka-Taussig[3], w zakrzepicy aorty, w przebiegu zwężenia żyły głównej górnej i przy przetokach tętniczo-żylnych[4]. Najczęstszą nienaczyniową przyczyną uzur dolnych krawędzi żeber są nerwiaki nerwów międzyżebrowych w przebiegu nerwiakowłókniakowatości typu 1. Ubytki kostne górnych krawędzi żeber są znacznie rzadsze; obserwowano je głównie w porażeniach, w reumatoidalnym zapaleniu stawów, w toczniu rumieniowatym układowym. Ich patogeneza jest nieznana. Wyjątkowo, w ciężkim i przewlekłym zwężeniu aorty i przy krętym przebiegu tętnic międzyżebrowych, ich ucisk może powodować także uzury górnych krawędzi żeber[5]. Rzekome ubytki kostne (w istocie ścieńczenia warstwy korowej kości długich, w tym żeber) opisywano u pacjentów ze stwardnieniem guzowatym i w nadczynności przytarczyc[6].

Ubytki dolnych krawędzi żeber jako radiologiczny objaw koarktacji aorty opisał jako pierwszy Hugo Rösler w 1928[7]. Stąd dawniej używano określenia objawu Roeslera. W literaturze anglojęzycznej dwa miesiące później, niezależnie od Roeslera, opisali go Oscar C. Railsback i William Dock[8]. W preparatach sekcyjnych opisywano je już w XIX wieku; cytuje się tu prace Meckla (1828), Craigie (1841), Walshe (1873).

W polskiej literaturze medycznej spotyka się określenia „nadżerek żeber” (nieprawidłowe, ze względu na definicję nadżerki), „uzury” lub opisowe (np. „ubytki kostne na dolnych obrysach żeber”)[9].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. W Dock. Erosion of ribs in coarctation of the aorta; a note on the history of a pathognomic sign. „British Heart Journal”. 10 (3), s. 148-9, 1948. PMID: 18610101. (niem.). 
  2. M Yamato, JW Lecky, K Hiramatsu, E Kohda. Takayasu arteritis: radiographic and angiographic findings in 59 patients. „Radiology”. 161 (2), s. 329-34, 1986. PMID: 2876459. (ang.). 
  3. JV Kent. The Development of Rib Notching After Surgical Intervention in Congenital Heart Disease. „British Journal of Radiology”. 26 (307), s. 346-51, 1953. DOI: 10.1259/0007-1285-26-307-346. PMID: 13059311. (ang.). 
  4. W Wilson. A Review of the Causes of Rib-notching with a Report of an Unusual Case. „British Journal of Radiology”. 33, s. 765-9, 1960. DOI: 10.1259/0007-1285-33-396-765. PMID: 13785720. (ang.). 
  5. William E Brant, Clyde A Helms: Fundamentals of diagnostic radiology. Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins, 2007, s. 542-543. ISBN 0-7817-6135-2. (ang.).
  6. Rib Notching. „British Medical Journal”. 2, s. 1152, 1964. DOI: 10.1136/bmj.2.5418.1152. (ang.). 
  7. Rösler H. Beiträge zur Lehre von den angeborenen Herzfehlern; Untersuchungen an zwei Fällen von Isthmusstenose der Aorta. „Wiener Archiv für innere Medizin”. 15, s. 521-38, 1928. (niem.). 
  8. Railsback OC, Dock W. Erosion of the Ribs Due to Stenosis of the Isthmus (Coarctation) of the Aorta. „Radiology”. 12 (1), s. 58-61, 1929. (ang.). 
  9. Janusz H. Skalski, Ireneusz Haponiuk: Zwężenie cieśni aorty. W: Janusz Skalski, Zbigniew Religa (red.): Kardiochirurgia dziecięca. Tom II. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk, 2003, s. 19. ISBN 83-7164-338-1.