V Korpus Wielkiej Armii
V Korpus Wielkiej Armii – jeden z korpusów Wielkiej Armii I Cesarstwa Francuskiego utworzony w 1805, zwany czasem w literaturze "Korpusem polskim" (w 1812 Armia Księstwa Warszawskiego stała się trzonem odtwarzanego korpusu). Z woli Napoleona pierwszym dowódcą V Korpusu Wielkiej Armii został marszałek Jean Lannes.
Dowódcy V Korpusu WA
w 1813
w 1813
- marsz. Jean Lannes (od 23 sierpnia 1805 do 9 grudnia 1805)
- marsz. Édouard Mortier (od 9 grudnia 1805 do 4 września 1806)
- marsz. François Joseph Lefebvre (od 4 września 1806 do 5 października 1806)
- marsz. Jean Lannes (od 5 października 1806 do 31 stycznia 1807)
- gen. Anne Jean Marie René Savary (od 31 stycznia 1807 do 6 marca 1807)
- marsz. André Masséna (od 6 marca 1807)
- książę Józef Poniatowski (od 3 maja 1812 do 12 listopada 1812)
- gen. Józef Zajączek (od 12 listopada 1812)
- gen. Jacques Alexandre Law de Lauriston (1813)
Historia korpusu przed 1812
2 Dywizja V Korpusu Wielkiej Armii, dowodzona przez gen. Gazana, była jedną z dywizji tworzących nowy VIII Korpus Wielkiej Armii. Zmiany organizacyjne Wielkiej Armii miały związek z przygotowaniami do bitwy pod Dürrenstein (11 listopada 1805).
2 brygada huzarów V Korpusu Wielkiej Armii dołączyła do jazdy Joachima Murata i wzięła udział w bitwie pod Wertingen (8 października 1805).
Skład w 1805 (niepełny)
- dowódca marsz. Jean Lannes
- 100 pułk piechoty liniowej
- 2 brygada huzarów - (w 1805 dołączyła do jazdy Joachima Murata) dow. gen. Jean Louis François Fauconnet (1750-1819)
- 9 i 10 pułk huzarów (razem ok. 600 szabel)
- półkompania artylerii konnej (3 armaty)
Kampania pruska 1806
4 października 1806 Wielka Armia wkroczyła do sprzymierzonej z Prusami Saksonii idąc na północny wschód. Podzielona była na korpusy armijne.
V Korpus marsz. Jeana Lannesa i VII Korpus marsz. Pierre'a Augereau maszerowały z Bambergu przez Coburg na Saalfeld/Saale.
Odtworzenie korpusu w 1812
Korpus został powołany, a de facto odtworzony dekretem Napoleona z 3 maja 1812. Dowództwo nad korpusem powierzono księciu Józefowi Poniatowskiemu. Od 12 listopada 1812, na skutek rany księcia Poniatowskiego, dowództwo przejął gen. Józef Zajączek. Korpus ten był największą polską formacją wojskową w wojnie z 1812.
Szefem sztabu korpusu był gen. Stanisław Fiszer, aż do czasu gdy został śmiertelnie ranny w bitwie pod Tarutlnem. Dowódcą artylerii korpusu zaś gen. Jean Pelletier, a wojsk inżynieryjnych gen. Jean-Baptiste Mallet de Grandville.
Korpus liczył około 32 000 żołnierzy (inne źródła 36 tys.) i posiadał ok. 70 dział. Brał udział m.in. w bitwach pod Smoleńskiem i pod Borodino.
Skład w 1812
- 16 Dywizja - gen. Józef Zajączek (potem gen. Izydor Krasiński i Franciszek Paszkowski)
- Brygada - gen. Stanisław Mielżyński
- 3 pułk piechoty
- 15 pułk piechoty
- Brygada - gen. Franciszek Paszkowski
- 16 pułk piechoty
- 18 Brygada Jazdy - gen. Michał Ignacy Kamieński
- 2 pułk ułanów
- 4 pułk strzelców konnych
- Brygada - gen. Stanisław Mielżyński
- 17 Dywizja - gen. Jan Henryk Dąbrowski
- Brygada - gen. Edward Żółtowski
- 1 pułk piechoty
- 6 pułk piechoty
- 10 pułk piechoty
- Brygada - gen. Czesław Pakosz
- 14 pułk piechoty
- 17 pułk piechoty
- Brygada Jazdy - gen. Tadeusz Tyszkiewicz
- 1 pułk szaserów
- 15 pułk ułanów
- Brygada - gen. Edward Żółtowski
- 18 Dywizja gen. Ludwika Kamienieckiego
- Brygada - gen. Michał Grabowski
- 2 pułk piechoty
- 8 pułk piechoty
- Brygada - gen. Stanisław Potocki
- 12 pułk piechoty
- 20 Brygada Jazdy - gen. Antoni Paweł Sułkowski
- 5 pułk szaserów
- 13 pułk huzarów
- Brygada - gen. Michał Grabowski
Trzy w/w brygady jazdy utworzyły następnie dywizję jazdy, której to dowództwo powierzono gen Michałowi Ignacemu Kamieńskiemu.
Odtworzenie korpusu w 1813
V Korpus Wielkiej Armii został odtworzony zimą 1813 w Magdeburgu. Kwatera główna: Löwenberg (pol. Lwówek Śląski).
Skład w II połowie 1813
- dowódca - gen. dyw. Jacques Alexandre Law de Lauriston (1768-1828)
- szef sztabu - gen. bryg. Jean Pierre Baillod (1771-1853)
- dowódca artylerii - gen. bryg. Jean Edmond Filhol de Camas
- dowódca saperów - płk Lamarre
- 16 Dywizja - gen. dyw. Nicolas Joseph Maison (1771-1840)
- 1 Brygada - gen. Raymond Pierre Penne (1770-1815)
- 151 pułk piechoty liniowej - płk Laurent-Marie Lebron
- 152 pułk piechoty liniowej - płk Pierre Raynaud
- 2 Brygada
- 153 pułk piechoty liniowej - płk Louis-Benoit Mathieu
- 154 pułk piechoty liniowej - płk Jacques-Francois Ozilliau
- dwie baterie piesze, bateria konna, oddział wozów artyleryjskich
- 17 Dywizja - gen. Jacques Pierre Louis Puthod (1769-1737)
- 1 Brygada - gen. Martial Vachot
- 134 pułk piechoty liniowej -płk Marie-Frederic Brillat-Savarin
- 146 pułk piechoty liniowej - płk Antoine-Jacques Falcou
- 3 Pułk cudzoziemski płk Lawless
- 2 Brygada - gen. Jean Aurèle de Boisserolle (1764-1829)
- 147 pułk piechoty liniowej - płk Benoit Prosper Sibuet
- 148 pułk piechoty liniowej - płk Marc Antoine Marie Obert
- dwie baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
- 19 Dywizja - gen. dyw. Marie Joseph Rochembeau
- 1 Brygada - gen. Louis Harlet (1772-1853)
- 135 pułk piechoty liniowej - płk Louis-Onesime Poirson
- 149 pułk piechoty liniowej - płk Eugene-Charles-Augustin-David Mandeville
- 2 Brygada - gen. Michel Pascal Lafitte
- 150 pułk piechoty liniowej - płk Francois Basile Azemar
- 155 pułk piechoty liniowej - płk Paul-Noel-Jules Sennegon-Lasgonniere
- dwie baterie piesze, oddział wozów artyleryjskich
- rezerwa i tabor korpusu - trzy baterie piesze, bateria konna, trzy kompanie saperów, oddziały wozów artyleryjskich i ekwipunku
Odtworzenie korpusu wiosną 1815
V Korpus odtworzono w marcu 1815 na bazie Armii Renu.
- dowódca: Jean Rapp
- 20 000 żołnierzy.
Bibliografia
- Bronisław Gembarzewski, Szymon Askenazy: Wojsko Polskie: Księstwo Warszawskie 1807-1814. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz, 2003. ISBN 83-88841-47-5.
- Marian Kukiel, Dzieje oręża polskiego w epoce napoleońskiej 1795-1815, Poznań 1912;
- Mariusz Olczak, Kampania 1813, 2004, ISBN 83-9201-743-9.
- Gabriel Zych: Armia Księstwa Warszawskiego 1807 - 1812. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1961.}
| Działania zbrojne |
|
|---|---|
