Venatio

Kontorniat z brązu ze sceną venatio: mężczyzna walczący z dzikiem

Venatio – walka z niedźwiedziem

Venatio (łac. polowanie, łowy; l.mn. venationes) – rodzaj publicznego widowiska organizowanego w rzymskich amfiteatrach z przedstawieniem walk zwierząt oraz ludzi ze zwierzętami.

Pierwszym organizatorem takiego widowiska był Marcus Fulwius Nobilior, który w ten sposób uświetnił sukcesy odniesione w działaniach zbrojnych przeciw Związkowi Etolskiemu.

„Venationes” odbywały się w godzinach porannych przed główną atrakcją dnia, którą były popołudniowe pojedynki gladiatorów. Organizowano je na Forum Romanum, Saepta Julia i w Circus Maximus, chociaż żadne z tych miejsc nie mogło zapewnić tłumom widzów ochrony przed wystawianymi dzikimi zwierzętami. Podejmowano specjalne środki ostrożności dla zapobieżenia ucieczce zwierząt z areny – montowano barierki i kopano rowy. Walki gladiatorów ze zwierzętami nadzorowane były przez specjalistów (tzw. bestiarii), skupionych w osobnej organizacji i kierujących widowiskiem. Nawet tysiąc dzikich zwierząt mogło zginąć w ciągu jednego dnia. Podczas igrzysk zorganizowanych przez cesarza Trajana z okazji objęcia władzy zostało zabitych ok. 9000 zwierząt.

Dzikie drapieżniki sprowadzano do Rzymu z całego terytorium cesarstwa, niekiedy nawet z bardzo odległych ziem. Popularne były lwy, tygrysy, słonie, niedźwiedzie, jelenie, dzikie kozy, psy i wielbłądy. Niektóre zwierzęta były tresowane, by zamiast walczyć, pokazywały sztuczki. Najpopularniejszy ze względu na nieokiełznaną dzikość był lew. Juliusz Cezar użył w Circus Maximus 400 lwów sprowadzonych głównie z północnej Afryki i Syrii. Egzotyczność zwierząt zwiększała atrakcyjność tych widowisk. Wyobrażenie lwa jako symbolu dzikości funkcjonowało nie tylko na arenie – rzeźby przedstawiające lwa pożerającego swą ofiarę umieszczano też na nagrobkach jako symbol tragicznej śmierci.

Pozyskiwanie zwierząt z odległych zakątków imperium było świadectwem bogactwa i władzy okazywanym przez cesarza wobec mieszkańców Rzymu, a także dowodem zwierzchnictwa imperium nad światem ludzi i zwierząt. Dla wielu Rzymian była to również szczególna okazja obejrzenia egzotycznych zwierząt. Wygłodniałe przeznaczone do widowisk zwierzęta trzymano w zwierzyńcu położonym na zadrzewionym wzgórzu Celius, które znajdowało się poza areną.