Vickers FB.5

Vickers FB.5 Gunbus

Dane podstawowe
Państwo	Wielka Brytania
Producent	Vickers Limited
Typ	myśliwiec
Konstrukcja	metalowo-drewniana kryta płótnem
Załoga	2 (pilot i strzelec/obserwator)
Historia
Data oblotu	lipiec 1914
Lata produkcji	1914
Wycofanie ze służby	1916
Dane techniczne
Napęd	1 × Gnôme Monosoupape 9-cylindrowy rotacyjny
Moc	100 KM (75 kW)
Wymiary
Rozpiętość	11,13 m
Długość	8,28 m
Wysokość	3,51 m
Powierzchnia nośna	35,5 m²
Masa
Startowa	930 kg
Osiągi
Prędkość maks.	113 km/h
Pułap	2743 m
Długotrwałość lotu	4 h 30 min
Dane operacyjne
Uzbrojenie
1 × karabin maszynowy Lewis kal. 7,7 mm (.303)
Użytkownicy
Wielka Brytania, Francja, Dania

Vickers FB.5 Gunbus – pierwszy wykorzystany bojowo podczas I wojny światowej samolot myśliwski, zbudowany specjalnie do prowadzenia walk powietrznych przez brytyjską wytwórnię lotniczą Vickers Limited. FB.5 był dwumiejscowym dwupłatem ze śmigłem pchającym uzbrojonym w jeden karabin maszynowy Lewis kalibru .303 cala (7,7 mm) obsługiwany przez obserwatora ulokowanego w przedniej kabinie praktycznie na dziobie maszyny. Symbol FB.5 był skrótem od pełnej angielskiej nazwy Fighter Biplane 5 oznaczającej dwupłatowiec myśliwski model 5. Nazwa maszyny Gunbus w dosłownym tłumaczeniu oznacza uzbrojony autobus, ale popularnie w języku angielskim terminem bus można określić większość środków transportu, także i samolot.

Konstrukcja

FB.5 był dwumiejscowym samolotem w konfiguracji ze śmigłem pchającym, dość nietypowej na początku I wojny światowej. W krótkim zbudowanym z rur stalowych i pokrytym płótnem kadłubie umieszczono stanowisko strzelca-obserwatora uzbrojonego w zainstalowany na elastycznym mocowaniu karabin maszynowy Lewis, a tuż za nim kabinę pilota. Na końcu kadłuba zamontowano silnik Gnôme Monosoupape o mocy 100 KM ze dwułopatowym śmigłem pchającym. Ponad kadłubem znajdował się drugi płat przytwierdzony do płata dolnego i kadłuba zastrzałami i usztywniającymi konstrukcję odciągami stalowymi. Usterzenie ogonowe zainstalowano na końcu biegnących od skrzydeł czterech belek, przy czym statecznik poziomy znajdował się nad sterem kierunku. Belki ogonowe połączone były między sobą czterema pionowymi zastrzałami i wzmocnione stalowymi odciągami. Podwozie główne stanowiły dwa duże koła zamocowane do kadłuba i wzbogacone o dodatkowe długie płozy zabezpieczające przed kapotażem.

Historia

Maszyna została oblatana w lipcu 1914 roku i wprowadzona do służby w Royal Flying Corps 5 lutego 1915 roku. Była to piąta maszyna z eksperymentalnej serii dwupłatowych samolotów myśliwskich (Experimental Fighting Biplanes) budowanej od 1913 roku. Poprzednie wersje rozwojowe maszyny to:

• EFB.1 — nazywany także jako Typ 18 "Destroyer". Pierwszy samolot z pchającym śmigłem, napędzany silnikiem rotacyjnym Wolseley o mocy 81 KM i uzbrojony w karabin maszynowy Maxim został zaprezentowany w 1913 roku. Maszyna zapowiadał się bardzo obiecująco, ale niestety uległa katastrofie podczas pierwszego startu.
• EFB.2 i EFB.3 — drugi egzemplarz samolotu i trzecia zmodyfikowana maszyna z mocniejszym silnikiem rotacyjnym Gnôme o mocy 100 KM. W porównaniu do długich płóz zabezpieczających przed kapotażem eksperymentowano także z dodatkowym zestawem kół podwozia głównego.
• EFB.4 — ostateczna wersja samolotu zamówiona przez Ministerstwo Wojny w serii informacyjnej sześciu maszyn. Po zaakceptowaniu projektu samolot został skierowany do produkcji seryjnej jako FB.5.

Użycie bojowe

Oblatana w lipcu 1914 roku maszyna 5 lutego 1915 roku trafiła do służby w 5. Eskadrze Królewskiego Korpusu Powietrznego (RFC), a 11 Eskadra RFC stała się pierwszą eskadrą myśliwską w historii. Eskadra ta od 25 czerwca 1915 roku stacjonowała w Villers-Bretonneux we Francji.

FB.5 był jedynym samolotem produkcji wytwórni Vickersa, który odegrał znaczącą rolę w działaniach powietrznych podczas I wojny światowej. Drugi samolot wytwórni, bombowiec Vickers Vimy wszedł do służby zbyt późno. Myśliwce FB.5 ostatecznie wycofano ze służby pod koniec 1915 ze względu na wprowadzenie przez Niemców charakteryzujących się znacznie lepszymi parametrami jednopłatowych samolotów Fokkera.

Łącznie zbudowano 224 egzemplarze myśliwców FB.5 z czego 119 w wytwórni Vickersa, 99 w wytwórni Darracq we Francji i 6 w wytwórni Nielson w Danii. W 1916 roku zastąpiono je nieznacznie zmodyfikowanymi samolotami Vickers FB.9. Pomijając średnią efektywność Vickersów FB.5 zapisały się one doskonale w pamięci niemieckich pilotów, którzy niejednokrotnie raportowali zestrzelenie Vickersów, choć w rzeczywistości były to podobne Airco DH.2 i RAF FE.2b.

Linki zewnętrzne

• Vickers FB.5 w witrynie British Aircraft Directory. britishaircraft.co.uk. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-09-30)]. (ang.)