Vilim Frančić

Vilim Frančić
Data i miejsce urodzenia	1 maja 1896 ; Daruvar
Data i miejsce śmierci	16 września 1978 ; Kraków
	docent doktor habilitowany nauk filologicznych
	Specjalność: język serbsko-chorwacki
Alma Mater	Uniwersytet Jagielloński
Doktorat	1924
Habilitacja	czerwiec 1961
Uczelnia	Uniwersytet Jagielloński
	Odznaczenia
	;

Vilim Frančić (ur. 1 maja 1896 w Daruvarze^[1], zm. 16 września 1978 w Krakowie) – chorwacki slawista, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Okres międzywojenny[edytuj | edytuj kod]

Syn Gjuro i Josipy Budalek^[1]. W latach 1914-1915 jako ochotnik był żołnierzem II Brygady Legionów Polskich. Ranny w bitwie został zwolniony z wojska. W 1916 zdał mature w Gimnazjum św. Anny. Studia polonistyczne, slawistyczne oraz germanistyczne rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim. Doktorat z filozofii uzyskał w Uniwersytecie Jagiellońskim w 1924 na podstawie rozprawy „Pieśni serbskie o Kosowym Polu i ich dzieje w Polsce” oraz został lektorem języka chorwackiego na Uniwersytecie Jagiellońskim. W okresie międzywojennym w zagrzebskim czasopiśmie „Obzor” opublikował kilka artykułów o Polsce. Jednocześnie pisał w polskiej prasie o Słowianach Południowych oraz wygłaszał w krakowskim radiu audycje o pisarzach chorwackich. W latach 1924–1939 działał jako sekretarz Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Jugosłowiańskiej w Katowicach.

W okresie międzywojennym pracował jako dyrektor Szkoły Handlowej w Proszowicach, był nauczycielem języka polskiego w Królewskiej Hucie, dyrektorem gimnazjum w Katowicach i wizytatorem szkół średnich okręgu krakowskiego.

II wojna światowa[edytuj | edytuj kod]

W nazistowskiej operacji Sonderaktion Krakau w roku 1939 został aresztowany razem z naukowcami krakowskich szkół wyższych i wywieziony w obozu koncentracyjnego w Sachsenhausen, gdzie został wybrany przez swoich kolegów (współwiężniów) na „męża zaufania”. Po uwolnieniu wraz z Ivo Andriciem starał się o zwolnienie z obozu pozostałych profesorów.

W czasie wojny troszczył się o zwolnionych z obozu profesorów i nauczycieli, którzy uciekli z Warszawy. Uczestniczył w tajnym nauczaniu.

Działalność po wojnie[edytuj | edytuj kod]

Po wojnie kontynuował pracę na Uniwersytecie Jagiellońskim: wykładał gramatykę opisową i historię języka serbsko-chorwackiego w latach 1946–1971. Intensywnie pracował nad nawiązaniem kontaktów chorwacko-polskich w latach 1945–1948. W roku 1948 doszło do zerwania współpracy między krajami. Frančić popadł wówczas w niełaskę władz. Po złagodzeniu stosunków w roku 1956 kontynuował przerwaną współpracę z chorwackimi kolegami. W czerwcu 1961 habilitował się na podstawie pracy "Budowa serbochorwackich kolektywów". Uczestniczył w kilku seminariach dla slawistów zagranicznych organizowanych przez Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Zagrzebskiego. Był laureatem wielu nagród. Zmarł w 1978, został pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie^[2]. Ożeniony w 1925 z Kazimierą Zamojską miał dwoje dzieci: córka Maja była farmaceutką, syn Mirosław - historykiem, profesorem UJ.

Odznaczenia^[3][edytuj | edytuj kod]

Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
Krzyż Niepodległości
„Honorowy Nauczyciel PRL”
Odznaka Grunwaldzka - za działania przeciw Niemcom podczas okupacji
Krzyż Oświęcimski - pośmiertnie
Medal 10-lecia Polski Ludowej
Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
jugosłowiański Krzyż Oficerski Orderu św. Sawy
Złota Odznaka „Za pracę społeczną dla Miasta Krakowa”

Prace[edytuj | edytuj kod]

Opublikował wiele prac z dziedziny kroatystyki. Do jego najwybitniejszych dzieł należą dwutomowy Słownik serbsko-chorwacko-polski oraz Gramatyka opisowa języka serbo-chorwackiego.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 180 .
↑ Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 72, ISBN 978-83-233-4527-5 .
↑ Vilim Frančić

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Neda Pintarić, Frančić Vilim, Hrvatski biografski leksikon, t. 4, Leksikografski zavod Miroslav Krleža, Zagreb, 1998, s. 359–360.
Frančić Vilim, Czy wiesz kto to jest, Wydawnictwo Głównej księgarni wojskowej, Warszawa, 1938, s. 180.
Wanda Baczkowska, Vilim Frančić (1898–1978), Wyrok na Uniwersytet Jagielloński 6 listopada 1939, Krajowa Agencja Wydawnicza, Kraków, 1989, 148–148.
Ivan Raos, Slaven Kale: Vilim Frančić

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Vilim Frančić – most między Krakowem a Chorwacją, Ambasada RP w Zagrzebiu
Andrzej R. Małecki, The Sonderaktion prisoners in Wrocław. www2.almamater.uj.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-06)].

[kto180-1] StanisławS. Łoza StanisławS. (red.), Czy wiesz kto to jest?, (Przedr. fotooffs., oryg.: Warszawa : Wydaw. Głównej Księgarni Wojskowej, 1938.), Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 180 .

[2] Jan WiktorJ.W. Tkaczyński Jan WiktorJ.W. (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803-2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 72, ISBN 978-83-233-4527-5 .

[3] Vilim Frančić

[1]

[2]

[3]