Władysław Stanisław Łoś

Władysław Stanisław Łoś
	; Dąbrowa
Data i miejsce śmierci	10 marca 1694 ; Warszawa
Ojciec	Andrzej
Matka	Kretkowska
Żona	1. Maria Elżbieta Kryszpin-Kirszensztein; 2.Barbara Guldenstern
Dzieci	z Marią Elżbietą Kryszpin-Kirszensztein:; Konstancja Róża; z Barbarą Guldenstern:; Ludwika Felicja,; Eleonora

Władysław Stanisław Łoś herbu Dąbrowa (zm. 10 marca 1694 w Warszawie) – wojewoda malborski w 1694 roku, wojewoda pomorski w latach 1684–1694, kasztelan chełmiński w latach 1681-1684, podskarbi pruski w latach 1684–1694, chorąży płocki w latach 1665–1681, stolnik płocki w latach 1657–1665, starosta pokrzywiński, skarszewski, dzierzgoński^[1], pułkownik królewski w 1674 roku.

Rodzina[edytuj | edytuj kod]

Syn Andrzeja (zm. 1634), kasztelana słońskiego (1622–1633) i Kretkowskiej. Dwukrotnie żonaty.

Pierwsza żona Maria Elżbieta Kryszpin-Kirszensztein, córka Hieronima, podskarbiego wielkiego litewskiego którą poślubił około 1640 roku urodziła córkę Konstancję Różę Łoś (zm. 1752), późniejszą żonę Feliksa Kazimierza Potockiego (zm. 1702), wojewodę sieradzkiego i krakowskiego. Spokrewniona z rodem Potockich Konstancja była przez 50 lat wdową po śmierci męża i przeżyła ponad 100 lat. Syn Władysława i Marii Elżbiety, Jan zmarł na skutek nieszczęśliwego upadku z konia w Paryżu 1696.

Druga żona Barbara Guldenstern, córka Zygmunta kasztelana gdańskiego urodziła 2 córki, Ludwika Felicja, późniejsza żona Jana Działyńskiego, Antoniego Dominika Czartoryskiego, starosty lanckorońskiego i Fryderyka Wilhelma II oraz Eleonorę, żonę kasztelana i wojewody łęczyckiego Jerzego Antoniego Warszyckiego.

Jego potomkiem jest m.in. por. cc Ezechiel Łoś, cichociemny.^[2]

Służba wojskowa i pełnione urzędy[edytuj | edytuj kod]

Człowiek wybitnie zdolny i wymowny^[3]. Prawdopodobnie walczył ze Szwedami podczas potopu. W 1657 został mianowany stolnikiem płockim. Urząd ten pełnił do 1665, chorąży płocki (1668).

Poseł sejmiku generalnego pruskiego na sejm 1664/1665 roku, sejm nadzwyczajny 1668 roku i sejm nadzwyczajny (abdykacyjny) 1668 roku. Poseł sejmiku lipneńskiego na sejm 1665 roku^[4].

W 1665 zerwał sejm w obronie Jerzego Lubomirskiego. Podczas rokoszu Lubomirskiego stanął po stronie hetmana polnego. W 1666 jako poseł rokoszan odbył sekretne podróże do Sztokholmu, Düsseldorfu i Berlina, szukając pomocy dla przeciwników króla Jana Kazimierza^[5].

Poseł na sejm nadzwyczajny 1670 roku z województwa malborskiego^[6].

W 1673 na podstawie listu przypowiedniego sformował 200 osobowy regiment dragonii, nie wziął jednak udziału w bitwie pod Chocimiem, nie dotarł na czas w miejsce koncentracji wojsk koronnych.

Od 1674 był pułkownikiem wojsk koronnych, w tym roku jako dowódca regimentu dragonii walczył na Podolu i Ukrainie w kampanii Sobieskiego przeciwko Tatrom. Był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa malborskiego w 1674 roku^[7]. Na początku 1676 był posłem z województwa malborskiego na sejm koronacyjny, jesienią tego roku był uczestnikiem bitwy z wojskami osmańskimi pod Żurawnem. Poseł sejmiku malborskiego na sejm 1677 roku, sejm 1678/1679 roku, sejm 1681 roku^[8]. Podczas sejmu w 1678 został wybrany deputatem urzędującym przy królu, wchodził w skład komisji powołanej do rozstrzygnięcia sporu z elektorem brandenburskim o Elbląg.

Należał do zwolenników antytureckiego sojuszu z Habsburgami, w 1683 wziął udział w odsieczy wiedeńskiej. Podczas tej kampanii 1 listopada 1683 otrzymał list przypowiedni na chorągiew pancerną po A. Modrzewskim, w dalszych walkach z Turkami nie brał osobiście udziału, chorągwią dowodził w jego imieniu wyznaczony porucznik. Chorągiew nosiła jego znak do 1692. Piastował urząd starosty skarszewskiego, dzierżgońskiego (kiszporskiego), pokrzywnickiego, latowickiego i podskarbiego ziem pruskich 1683. Był marszałkiem sejmiku dobrzyńskiego 1662, następnie marszałkiem sejmiku pruskiego 1671 roku.

W latach (1680–1683) pełnił urząd kasztelana chełmińskiego. Od 1683 do 1694 sprawował urząd wojewody pomorskiego. W 1689 wyjechał do Wiednia z poselstwem od Jana III Sobieskiego, wziął udział w rokowaniach z Turkami, w rozmowach z cesarzem nie uzyskał pomocy wojskowej, wbrew zaleceniom dworu zgodził się na mediację papieską w sporze z Austrią o Mołdawię i Wołoszczyznę. Pod koniec życia, w 1694 mianowany wojewodą malborskim.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Urzędnicy Prus Królewskich XV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Mikulski. 1990, s. 220.
↑ Ezechiel Łoś - Cichociemny » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2023-07-20] (pol.).
↑ Seweryn Uruski, Rodzina, herbarz szlachty polskiej tom IX, Warszawa 1912, s.368
↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 356.
↑ Jan Wimmer, Łoś Władysław (zm. 1694) [w:] Polski Słownik Biograficzny, Tom XVIII, s. 437-439
↑ Kazimierz Przyboś, Sejm nadzwyczajny w Warszawie 5 marca - 19 kwietnia 1670 roku, w: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, Z. 130 (2003), s. 113.
↑ Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674, [b.n.s.]
↑ Robert Kołodziej, Ostatni wolności naszej klejnot. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014, s. 617.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Jan Wimmer: Łoś Władysław (zm. 1694) [w:] Polski Słownik Biograficzny, Tom XVIII, s. 437-439
Adam Boniecki, Łosiowie herbu Dąbrowa [w] Herbarz Polski, tom XVI, str. 17,
Hr. Seweryn Uruski: Rodzina.Herbarz szlachty polskiej, tom IX, Warszawa 1912, s.367-368.
Herbarz polski Kaspra Niesieckiego powiększony dodatkami z późniejszych autorów, rękopismw, dowodów urzędowych i wydany przez Jana Nep. Bobrowicza, tom VI, Lipsk 1841, s.268-269

[1] Urzędnicy Prus Królewskich XV-XVIII wieku. Spisy". Oprac. Krzysztof Mikulski. 1990, s. 220.

[2] Ezechiel Łoś - Cichociemny » Cichociemni elita dywersji [online], Cichociemni elita dywersji [dostęp 2023-07-20] (pol.).

[3] Seweryn Uruski, Rodzina, herbarz szlachty polskiej tom IX, Warszawa 1912, s.368

[4] Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 356.

[5] Jan Wimmer, Łoś Władysław (zm. 1694) [w:] Polski Słownik Biograficzny, Tom XVIII, s. 437-439

[6] Kazimierz Przyboś, Sejm nadzwyczajny w Warszawie 5 marca - 19 kwietnia 1670 roku, w: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne, Z. 130 (2003), s. 113.

[7] Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674, [b.n.s.]

[8] Robert Kołodziej, Ostatni wolności naszej klejnot. Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana III Sobieskiego, Poznań 2014, s. 617.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]