Władysław Tryliński
| |
| Data i miejsce urodzenia |
20 czerwca 1878 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
6 lutego 1956 |
| Zawód, zajęcie |
inżynier |
| |
| Odznaczenia | |
 
| |
Władysław Tryliński (ur. 20 czerwca 1878 w Telszach, zm. 6 lutego 1956 w Warszawie) – polski inżynier komunikacji. Od jego nazwiska betonowa płyta w kształcie sześciokąta foremnego nazywana jest trylinką.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Urodził się 20 czerwca 1878 w Telszach, w rodzinie Antoniego i Agnieszki z Zawadzkich. Ukończył w 1896 Gimnazjum Praskie w Warszawie. Przez rok studiował na wydziale fizyczno-matematycznym uniwersytetu w Petersburgu, w 1902 ukończył Instytut Inżynierów Dróg Komunikacji im. Cara Aleksandra I w Petersburgu. Pracował w Jekaterynburgu przy projektowaniu Kolei Czarnomorskiej, a od 1904 w Wileńskim Okręgu Dróg Komunikacji. Podczas I wojny światowej kierował pracami drogowymi dla wojska w Kiszyniowie i w Pskowie w randze generała (1915–1917)[1]. W 1918 był naczelnikiem oddziału technicznego I Korpusu Wschodniego gen. J. Dowbora-Muśnickiego w Bobrujsku. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości na początku lat 20. został dyrektorem Robót Publicznych w Okręgowej Dyrekcji Robót Publicznych województwa warszawskiego, a po reorganizacji naczelnikiem wydziału komunikacyjno-budowlanego w Urzędzie Wojewódzkim Warszawskim. W 1929 razem ze Stefanem Bryłą wsławił się konstrukcją pierwszego w Europie spawanego mostu, który powstał niedaleko Łowicza, nad Słudwią.
W 1933 opatentował technologię układania twardej nawierzchni drogowej z betonowych płyt tzw. trylinek[2]. Jest również wynalazcą żelbetowych podkładów kolejowych[3]. W latach 1925–1936 był prezesem Związku Zawodowego Inżynierów Drogowych.
Po II wojnie światowej pracował w Ministerstwie Komunikacji, m.in. oceniając projekty budowy trasy W-Z i odbudowy warszawskiego węzła kolejowego, a od 1951 do końca życia w Ministerstwie Transportu Drogowego i Lotniczego.
Zmarł w Warszawie. Został pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 141-2-23,24)[4][5].
Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]
Był mężem Beaty z Pieczkowskich (1878–1957), ojcem inżyniera mechanika Władysława Trylińskiego, założyciela i wykładowcy Wydziału Mechaniki Precyzyjnej Politechniki Warszawskiej, oraz Beaty Trylińskiej, inżynierki architektki.
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (31 grudnia 1923)[6][7]
- Złoty Krzyż Zasługi (5 lipca 1939)[8]
Patenty[edytuj | edytuj kod]
- Nr 18323 Jezdnia drogowa i chodniki z płyt betonowych sześciokątnych. Zgłoszono 14 grudnia 1932 r. Udzielono 24 kwietnia 1933 r.[9]
- Nr 22621 Dwudzielna forma metalowa do wyrobu płyt. Zgłoszono 21 listopada 1934 r. Udzielono 13 stycznia 1936 r.[10]
- Nr 36040 Nawierzchnia kolejowa Patent zgłoszono 14 maja 1947 r. Udzielono patentu 12 lutego 1953 r. dla Władysław Tryliński seniora, Władysław Tryliński juniora, Beata Trylińskiej i Maria Kusznierewiczowej[3]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Tryliński Władysław [online], Giganci Nauki [dostęp 2021-11-24] (pol.).
- ↑ Jacek Rajchel. Trylinka. Zabytek techniki drogowej. „Nowy Kamieniarz”, 2010. SKIVAK PRESS s.c.. ISSN 1899-3419. [dostęp 2016-08-02].
- ↑ a b Urząd Patentowy RP Nawierzchnia kolejowa [ Dostęp 2019-02-02]
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: WŁADYSŁAW TRYLIŃSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-02-22].
- ↑ Cmentarz Powązkowski (Stare Powązki) w Warszawie – Spis osób pochowanych na Cmentarzu Powązkowskim [online], sowa.website.pl [dostęp 2017-11-27] (pol.).
- ↑ M.P. z 1923 r. nr 296, poz. 427 „za wyjątkowo energiczną i gorliwą pracę zawodową”.
- ↑ Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926, s. 30.
- ↑ M.P. z 1939 r. nr 155, poz. 367 „za zasługi na polu pracy społecznej”.
- ↑ Urząd Patentowy RP: Opis Patentowy PL 18323 B1 [ Dostęp 2019-02-02]
- ↑ Opis patentowy. Dwudzielna forma metalowa do wyrobu płyt Warszawa 1936
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 321. [dostęp 2021-11-24].
- Leszek Nekanda-Trepka – Władysław Tryliński. W: Tadeusz Skarzyński, Zbigniew Skoczyński: Słownik biograficzny techników polskich. Z. 6. Warszawa: Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych, 1995, s. 155–156. ISBN 83-85001-32-8.
- Absolwenci i studenci Instytutu Korpusu Inżynierów Komunikacji w Petersburgu
- Ludzie urodzeni w Telszach
- Ludzie związani z kolejnictwem w Polsce
- Odznaczeni Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski (II Rzeczpospolita)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (II Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie
- Polscy inżynierowie dróg i mostów
- Polscy wynalazcy
- Urodzeni w 1878
- Zmarli w 1956