Włoski Ruch Społeczny
| Państwo | |
|---|---|
| Lider |
Gianfranco Fini (ostatni) |
| Data założenia |
1946 |
| Data rozwiązania |
1995 |
| Ideologia polityczna |
Włoski Ruch Społeczny lub Włoski Ruch Socjalny (wł. Movimento Sociale Italiano, MSI) – włoska prawicowa postfaszystowska partia polityczna, działająca w latach 1946–1995, pierwotnie neofaszystowska[1], stopniowo ewoluująca w kierunku narodowym i konserwatywnym.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Włoski Ruch Społeczny powstał 26 grudnia 1946[2]. Większość członków partii w początkowym okresie jej istnienia stanowili radykalni faszyści, zwolennicy Benita Mussoliniego, którzy w końcowym okresie II wojny światowej opowiadali się za tak zwaną Republiką Salò[2]. Jedną z najważniejszych postaci partii w 1946 był Giorgio Pini, podsekretarz stanu w ministerstwie spraw wewnętrznych Republiki Salò[3]. Inną znaczącą postacią był dziennikarz Giorgio Almirante, w czasie II wojny światowej pracujący w organie prasowym włoskich faszystów, były szef kancelarii ministra kultury ludowej w Republice Salò[3].
W pierwszej połowie lat 70. nazwa została zmieniona, partia działała jako Włoski Ruch Społeczny-Narodowa Prawica (wł. Movimento Sociale Italiano-Destra Nazionale)[1].
Partia otwarcie odwoływała się do ideologii faszystowskiej. W 1991 sekretarz generalny partii Gianfranco Fini stwierdził, że „wszyscy członkowie partii byli faszystami, dziedzicami faszyzmu, postfaszystami lub faszystami 2000”[4]. Ze względu na odwołanie do faszyzmu ugrupowanie pozostawało izolowane przez lata na włoskiej scenie politycznej. Gdy w 1960 chadecki premier Fernando Tambroni wyraził zgodę na organizację kongresu krajowego MSI w Genui, mieście z tradycjami antyfaszystowskimi, doprowadziło to do demonstracji i zamieszek w różnych miastach, a następnie do dymisji rządu[5][6].
Od lat 50. do lat 90. MSI uzyskiwał poparcie na poziomie z reguły 5–7%, najlepszy wynik partia uzyskała w 1972, kiedy to poparło ją 8,7% głosujących. Ugrupowanie stopniowo odchodziło od haseł radykalnych, zwłaszcza w końcowym okresie, gdy przywództwo w nim objął Gianfranco Fini[7]. W 1994 porozumiał się z Silviem Berlusconim co do wspólnego startu w wyborach parlamentarnych, tworząc na bazie swojej formacji listę wyborczą MSI-Sojusz Narodowy (29 stycznia 1994). 25 stycznia 1995 Włoski Ruch Społeczny został rozwiązany, a większość jego działaczy zasiliła nową formację pod nazwą Sojusz Narodowy. Radykalne skrzydło partii, na czele którego stał Pino Rauti, utworzyło partię Trójkolorowy Płomień[8].
Wyniki wyborcze[edytuj | edytuj kod]
Wybory do Izby Deputowanych[9]:
| rok | % głosów | mandatów |
|---|---|---|
| 1948 | 2.0% | 6 |
| 1953 | 5,8% | 29 |
| 1958 | 4,8% | 24 |
| 1963 | 5,1% | 27 |
| 1968 | 4,5% | 24 |
| 1972 | 8,7% | 56 |
| 1976 | 6,1% | 35 |
| 1979 | 5,3% | 30 |
| 1983 | 6,8% | 42 |
| 1987 | 5,9% | 35 |
| 1992 | 5,4% | 34 |
| 1994 | 13,5% | 109[a] |
Sekretarze generalni[edytuj | edytuj kod]
- 1946–1947: Giacinto Trevisonno
- 1947–1951: Giorgio Almirante
- 1951–1954: Augusto De Marsanich
- 1954–1969: Arturo Michelini
- 1969–1987: Giorgio Almirante
- 1987–1990: Gianfranco Fini
- 1990–1991: Pino Rauti
- 1991–1995: Gianfranco Fini[8]
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Start jako MSI-AN w ramach koalicji centroprawicowej.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Włoski Ruch Społeczny, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2011-04-04].
- ↑ a b Eatwell 1999 ↓, s. 317.
- ↑ a b Eatwell 1999 ↓, s. 318.
- ↑ Milesi, Chirumbolo i Catellani 2006 ↓, s. 68.
- ↑ Philip Cooke: Genoa revisited. guardian.co.uk, 30 lipca 2001. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
- ↑ Fernando Tambroni. anpi.it, 8 listopada 2010. [dostęp 2011-04-04]. (wł.).
- ↑ Miłada Jędrysik: Żegnaj, zamrażarko. Wczoraj bojkot, dziś salony – krótka opowieść o tym, jak się zmienili włoscy postfaszyści oraz ich lider Gianfranco Fini. wyborcza.pl, 10 grudnia 2004. [dostęp 2011-04-04].
- ↑ a b Leaders of Italy. terra.es. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
- ↑ Parties and Elections in Europe:Italy. parties-and-elections.eu. [dostęp 2011-04-04]. (ang.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Roger Eatwell: Faszyzm: historia. Poznań: 1999. ISBN 83-7120-634-8.
- Patrizia Milesi, Antonio Chirumbolo, Patrizia Catellani: Italy The offspring of fascism. W: Bert Klandermans: Extreme right activists in Europe: through the magnifying glass. Londyn: 2006. ISBN 0-415-35827-2. (ang.).
| Partie reprezentowane w parlamencie krajowym lub europejskim |
|---|
