Wacław Jan Przeździecki

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Wacław Przeździecki)
Wacław Jan Przeździecki
Ilustracja
generał brygady generał brygady
Data i miejsce urodzenia

15 lipca 1883
Leśmierz, Królestwo Polskie

Data i miejsce śmierci

29 czerwca 1964
Penley, Wielka Brytania

Przebieg służby
Lata służby

1918–1936
1939–1947

Siły zbrojne

Wojsko Polskie

Jednostki

21 Dywizja Piechoty Górskiej

Stanowiska

dowódca dywizji

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Niepodległości Krzyż Walecznych (1920–1941, trzykrotnie) Złoty Krzyż Zasługi (II RP) Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Brązowy za Długoletnią Służbę Kawaler Orderu Narodowego Legii Honorowej (Francja) Medal Zwycięstwa (międzyaliancki)

Wacław Jan Przeździecki (ur. 15 lipca 1883 w Leśmierzu, zm. 29 czerwca 1964 w Penley) – generał brygady Wojska Polskiego.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się 15 lipca 1883 w majątku Leśmierz, w powiecie łęczyckim ówczesnej guberni kaliskiej, w rodzinie szlacheckiej h. Pierzchała, pozbawionej przez władze rosyjskie majątku ziemskiego. Rodzicami byli Jan, pracownik cukrowni, i Matylda z Kleinszmidt-Zarzyckich.

Kształcił się w Wyższej Szkole Rzemieślniczej w Łodzi – ukończył ją w 1903, a następnie w Instytucie Technologicznym w Charkowie, skąd w 1904 wydalono go za przynależność do organizacji niepodległościowej. W latach 1904–1906 uczył się w szkole wojskowej w Kazaniu, po jej ukończeniu w stopniu podporucznika otrzymał przydział do 260 pułku piechoty w Batumi, jako adiutant przy batalionie szkoły podoficerskiej. W 1913 awansował na kapitana. W czasie I wojny światowej dowodził kompanią, a następnie batalionem. Po ciężkim ranieniu w Prusach został uznany za niezdolnego do służby liniowej i zwolniony z armii. Od maja 1915 przebywał w Warszawie, gdzie pracował w komisji wojskowej. Po rewolucji lutowej działał w różnych polskich organizacjach w Rosji, m.in. w I Korpusie Polskim. W czerwcu 1917 był członkiem Polskiego Wojskowego Komitetu Wykonawczego[1]. Był między innymi szefem sztabu twierdzy Bobrujsk, a później szefem sztabu 2 Dywizji Strzelców Polskich.

25 października 1918 został przyjęty przez Radę Regencyjną do Wojska Polskiego z zatwierdzeniem posiadanego stopnia kapitana ze starszeństwem z dniem 22 marca 1917[2]. 21 listopada 1918 został wyznaczony na stanowisko szefa Wydziału (Oddziału) I Organizacyjnego Sztabu Generalnego w Warszawie. 18 grudnia 1918 został przesunięty na stanowisko szefa Oddziału VII Naukowego SG.

Na początku 1919, razem z grupą oficerów byłego I Korpusu Polskiego w Rosji, został skierowany do Poznania celem udzielenia pomocy w organizacji Armii Wielkopolskiej. 15 stycznia 1919 został oficerem do zleceń głównodowodzącego Siłami Zbrojnymi w byłym zaborze pruskim, generała porucznika Józefa Dowbor-Muśnickiego. 6 marca 1919 został mianowany dowódcą 5 pułku strzelców wielkopolskich[3]. 23 marca 1919 został mianowany inspektorem piechoty 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich[4]. 6 czerwca 1919 Komisariat Naczelnej Rady Ludowej, na wniosek głównodowodzącego, przyjął go oficjalnie do Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim, w stopniu pułkownika[5].

W czasie wojny z bolszewikami dowodził kolejno: XXIX Brygadą Piechoty (lipiec 1919 – lipiec 1920), XIII Brygadą Piechoty (lipiec – sierpień 1920)[6] i XXIV Brygadą Piechoty (wrzesień 1920 – październik 1921). 11 czerwca 1920 Naczelny Wódz zatwierdził go w stopniu podpułkownika z dniem 1 kwietnia 1920, w piechocie, w „grupie byłych Korpusów Wschodnich i byłej armii rosyjskiej”, a 21 czerwca 1920 Minister Spraw Wojskowych zezwolił mu „korzystać tytularnie ze stopnia pułkownika”[7]. Dowodząc XXIV Brygadą Piechoty pozostawał w ewidencji 54 pułku piechoty[8].

1 września 1921 został zatwierdzony na stanowisku dowódcy piechoty dywizyjnej 27 Dywizji Piechoty w Kowlu[9]. W latach 1921–1922 był słuchaczem I Kursu Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. 3 maja 1922 został zatwierdzony w stopniu pułkownika ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 i 108. lokatą w korpusie oficerów piechoty[10]. We wrześniu 1922, po ukończeniu kursu i uzyskaniu „pełnych kwalifikacji do pełnienia służby na stanowiskach Sztabu Generalnego”, został przydzielony do Inspektoratu Armii Nr 2 na stanowisko I oficera sztabu generała dywizji Lucjana Żeligowskiego[11]. Pełniąc służbę w Inspektoracie Armii Nr 2 pozostawał oficerem nadetatowym 55 pułku piechoty w Lesznie[12][13].

20 sierpnia 1926 Prezydent RP Ignacy Mościcki mianował go dowódcą 21 Dywizji Piechoty Górskiej w Bielsku[14]. 16 marca 1927 Prezydent RP Ignacy Mościcki nadał mu stopień generała brygady ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1927 i 17. lokatą w korpusie generałów[15][16]. Z dniem 30 czerwca 1936 został przeniesiony w stan spoczynku. Na emeryturze mieszkał w folwarku Natalin, w gminie Podorosk (powiat wołkowyski), który otrzymał w ramach osadnictwa wojskowego[17].

Po wybuchu II wojny światowej 1939 podczas kampanii wrześniowej ochotniczo organizował formacje rezerwowe. W połowie września został dowódcą Ośrodka Zapasowego Suwalskiej i Podlaskiej Brygad Kawalerii (jego poprzednikiem na tej funkcji był płk Edmund Heldut-Tarnasiewicz). Po agresji ZSRR na Polskę był dowódcą obrony Grodna przed nacierającą Armią Czerwoną. 23 września 1939 wydał podległym sobie oddziałom rozkaz przekroczenia granicy litewskiej. Przekroczył granicę Litwy i został tam internowany. W 1940 został wywieziony przez NKWD i umieszczony w obozie kozielskim. Na rozkaz Berii został przewieziony do Moskwy i osadzony w więzieniu na Łubiance. Otrzymał propozycję podjęcia się utworzenia polskiej armii u boku Armii Czerwonej. Po uwarunkowaniu przyjęcia propozycji od uzyskania zgody rządu polskiego rozmowy przerwano, a generała przewieziono do obozu jenieckiego NKWD w Griazowcu.

Po układzie Sikorski-Majski i tzw. amnestii zwolniony, w latach 1942–1947 przebywał w Palestynie. Postrzegany jako piłsudczyk nie uzyskał, pomimo kilkakrotnych próśb, zgody na przyjęcie do służby wojskowej. Zmarł 29 czerwca 1964 w Penley, w Wielkiej Brytanii. Został pochowany na cmentarzu w Pwllheli (hrabstwo Caernarfonshire, Walia).

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Henryk Bagiński, Wojsko Polskie na wschodzie 1914–1920, Warszawa 1921, s. 117.
  2. ↑ Dziennik Rozporządzeń Komisji Wojskowej z 28 października 1918 r., Nr 1, poz. 10.
  3. ↑ Rozkaz dzienny Nr 61 Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim z 6 marca 1919 r.
  4. ↑ Rozkaz dzienny Nr 78 Dowództwa Głównego Sił Zbrojnych w byłym zaborze pruskim z 23 marca 1919 r.
  5. ↑ Tygodnik Urzędowy z 24 czerwca 1919 r., Nr 23, dekret nr 135.
  6. ↑ Witold Jarno, Okręg Generalny nr III Kielce w latach 1918–1921, s. 104.
  7. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 30 czerwca 1920 r., Nr 24, s. 524.
  8. ↑ Spis oficerów służących czynnie w dniu 1.6.1921 r., s. 170, 832.
  9. ↑ Obsada dowództw. [w:] Oddział II, sygn. I.303.4.59, s. 132 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-01-28].
  10. ↑ Rocznik oficerski 1923, s. 396.
  11. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 33 z 16 września 1922, s. 720.
  12. ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 71, 281.
  13. ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 39, 257, 340.
  14. ↑ Dziennik Personalny Ministra Spraw Wojskowych z 1 września 1926 r., Nr 35, s. 285.
  15. ↑ Rocznik oficerski 1928, s. 13.
  16. ↑ Rocznik oficerski 1932, s. 13, 490.
  17. ↑ Osadnicy wojskowi – lista kompletna. kresy.genealodzy.pl. s. 162. [dostęp 2015-04-10].
  18. ↑ Wiadomości bieżące. Z miasta. Nowi kawalerowie Virtuti militari. „Kurjer Warszawski”, s. 5, Nr 147 z 31 maja 1922. 
  19. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630.
  20. ↑ M.P. z 1933 r. nr 102, poz. 123.
  21. ↑ Zarządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej. „Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych”. Nr 13, s. 281, 11 listopada 1933. 
  22. ↑ a b c d e Stanisław Łoza (red.): Czy wiesz kto to jest? Uzupełnienia i sprostowania. Warszawa: 1939, s. 248. [dostęp 2021-08-11].
  23. ↑ M.P. z 1931 r. nr 64, poz. 101.
  24. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 3 z 14 stycznia 1925, s. 12.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wacław_Jan_Przeździecki&oldid=70250078”