Waldemar Kuczyński

Waldemar Kuczyński

Data i miejsce urodzenia	22 listopada 1939 Kalisz
Minister przekształceń własnościowych
Okres	od 14 września 1990 do 12 stycznia 1991
Przynależność polityczna	Unia Demokratyczna
Następca	Janusz Lewandowski
Odznaczenia

Marian Waldemar Kuczyński (ur. 22 listopada 1939 w Kaliszu) – polski ekonomista, dziennikarz, publicysta i polityk, w latach 1990–1991 minister przekształceń własnościowych.

Życiorys

Okres PRL

W 1958 złożył egzamin dojrzałości w I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Asnyka w Kaliszu. W latach 1959–1966 należał do Związku Młodzieży Socjalistycznej i Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1960–1965 studiował na Uniwersytecie Warszawskim. W trakcie studiów pełnił funkcję II sekretarza POP PZPR na Wydziale Ekonomii Politycznej UW. Uczestniczył aktywnie w zebraniach utworzonego w 1962 z inicjatywy Karola Modzelewskiego Politycznego Klubu Dyskusyjnego. Od 1963 był inwigilowany przez funkcjonariuszy SB, na podstawie założonej dla niego sprawy operacyjnego rozpracowania (SOR) o kryptonimie „Rosomak”. Po ukończeniu studiów został asystentem na Wydziale Ekonomii UW. W 1966 został usunięty z PZPR i zwolniony z pracy na UW. Otrzymał nakaz pracy w Zakładach Mechanicznych „Ursus”. W 1968 uczestniczył w spotkaniach dyskusyjnych studentów i młodej inteligencji, w tym w spotkaniu z 4 marca 1968, na którym przygotowywano wiec w obronie relegowanych z UW studentów Adama Michnika i Henryka Szlajfera. Po wiecu, który odbył się 8 marca 1968, został 10 marca 1968 aresztowany. Zwolniono go po około pół roku.

W latach 1973–1978 pracował jako adiunkt w Instytucie Organizacji, Zarządzania i Ekonomiki Przemysłu Budowlanego. W styczniu 1977 podpisał jeden z listów domagających się powołania komisji sejmowej ds. zbadania okoliczności wystąpień robotniczych w czerwcu 1976. W 1978 należał do założycieli Towarzystwa Kursów Naukowych (TKN) i następnie był jego wykładowcą. W ramach TKN wydano jego pracę poświęconą polskiej polityce gospodarczej lat 60. i 70. zatytułowaną Po wielkim skoku (1979). Była to pierwsza kompleksowa i krytyczna ocena polityki ekonomicznej ekipy Edwarda Gierka. Publikował w wydawnictwach drugiego obiegu, głównie w „Biuletynie Informacyjnym” i „Robotniku”. W ramach represji w maju 1978 stracił pracę.

W sierpniu 1980 był sygnatariuszem apelu 64 intelektualistów do władz komunistycznych o podjęcie rozmów ze strajkującymi robotnikami. 24 sierpnia 1980 wszedł w skład Komisji Ekspertów przy Międzyzakładowym Komitecie Strajkowym (MKS) w Gdańsku. Od stycznia 1981 był formalnie członkiem Rady Programowo-Konsultacyjnej Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność” i w tym charakterze należał do doradców związku. Od marca 1981 był członkiem organizującej się redakcji „Tygodnika Solidarność”, w którym kierował działem ekonomicznym, a od 1 czerwca 1981 był zastępcą redaktora naczelnego. Jako obserwator z ramienia NSZZ „Solidarność” uczestniczył w obradach Komisji Rządowej ds. Reformy Gospodarczej. Jesienią 1981 przygotował razem z Ryszardem Bugajem dla Komisji Programowej I Krajowego Związku Delegatów związku wariant programu gospodarczego, w którym stopniowe urynkowienie gospodarki łączono z silnym nadzorem społecznym i mocną ochroną grup najuboższych. W stanie wojennym został internowany (13 grudnia 1981) w Białołęce, a następnie w Jaworzu. Został zwolniony 12 lutego 1982 z powodu ciężkiej choroby córki. W sierpniu 1982 wyjechał do Francji wraz z córką celem kontynuacji jej leczenia. Pracował w École des hautes études en sciences sociales w Paryżu. Był też komentatorem Radia Wolna Europa, publicystą „Aneksu”, „Kultury” i nowojorskiego „Nowego Dziennika”.

III Rzeczpospolita

Powrócił do Polski w lipcu 1989. Uczestniczył w tworzeniu rządu Tadeusza Mazowieckiego i opracowaniu jego programu. Zaproponował nowemu premierowi powołanie Leszka Balcerowicza na ministra finansów. We wrześniu tego samego roku został mianowany na podsekretarza stanu w Urzędzie Rady Ministrów jako szef zespołu doradców premiera. We wrześniu 1990 stanął na czele nowo powołanego Ministerstwa Przekształceń Własnościowych. Rozpoczął prywatyzację przedsiębiorstw państwowych, sprzedając w ofercie publicznej akcje pięciu pierwszych firm, przygotował utworzenie Giełdy oraz Komisji Papierów Wartościowych. Odszedł ze stanowiska wraz z całym gabinetem w styczniu 1991.

Był jednym z członków założycieli Unii Demokratycznej, a następnie Unii Wolności. Był członkiem ich prezydiów, a także Rady Politycznej UW. Do czerwca 2005 należał do Partii Demokratycznej. Później pozostał bezpartyjny. Członek rady programowej Stowarzyszenia Pracowników, Współpracowników i Przyjaciół Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa Imienia Jana Nowaka-Jeziorańskiego w Warszawie. W 2005 uzyskał z IPN potwierdzenie statusu osoby pokrzywdzonej działaniami komunistycznej bezpieki, a w 2018 z Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych potwierdzenie, że był działaczem opozycji antykomunistycznej represjonowanym z powodów politycznych. Od 2018 członek Rady Programowej Polskiej Fundacji im. Roberta Schumana oraz powołanego w tym samym roku Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie.

W latach 1999–2001 był głównym doradcą ekonomicznym premiera Jerzego Buzka. Z jego inicjatywy i pod jego kierownictwem powstał liczący ponad sześćset stron Raport o stanie państwa i działaniach rządu w latach 1997–2001. Od 2002 do 2006 wykładał w Wyższej Szkole Bankowej w Poznaniu oraz Wyższej Szkole Humanistycznej w Pułtusku. W latach 2002–2005 zasiadał w działającej przy prezesie Rady Ministrów Radzie Strategii Społeczno-Gospodarczej.

Publikuje lub publikował m.in. w dziennikach „Gazeta Wyborcza” i „Rzeczpospolita”, tygodnikach „Wprost” i „Polityka” oraz w portalu Wirtualna Polska. Komentator wydarzeń gospodarczych i politycznych m.in. w Tok FM, TVN24 i Superstacji.

Życie prywatne

Syn Mariana Kuczyńskiego (zamordowanego w maju 1941 w Bloku XI KL Auschwitz) oraz Marianny z domu Pecold. Po wojnie jego matka ponownie wyszła za mąż – za Władysława Radziejewskiego. Od 1966 mąż Haliny Flis-Kuczyńskiej, z którą ma troje dzieci: Macieja, Dorotę i Natalię.

Wybrane publikacje

Książki

• Tropem Wielkiej Przemiany. Publicystyka 1989–2004, Scriptorium 2019,
• Przeciw Czwartej Rzeczpospolitej. Publicystyka 2004–2007, Poltext 2015,
• Solidarność w opozycji. Dziennik 1993–1997, Poltext 2012,
• Solidarność u władzy. Dziennik 1989–1993, Europejskie Centrum Solidarności 2010,
• Burza nad Wisłą. Dziennik 1980–1981, Iskry 2002,
• Agonia Systemu, Presspublica 1996,
• Zwierzenia zausznika, BGW 1992,
• Obóz, CDN 1982, Wydawnictwo „V” 1983, Aneks 1983, Herderbucherei (niem.) 1987,
• Po wielkim skoku, NOWA 1979, PWE 1981, Editori Riuniti 1981, Poltext 2012.

Przekłady

• Aron Kacenelinbojgen, Reprodukcja i optimum ekonomiczne (z jęz. rosyjskiego), PWE 1974,
• Leon Kantorowicz, Aleksandr Gorstko, Optymalne decyzje ekonomiczne (z jęz. rosyjskiego), PWE 1976,
• Jean Monnet, Wspomnienia (z jęz. francuskiego), Poltext 2015,
• Jean-Hervé Lorenzi, Mickael Berrebi, Świat Przemocy. Ekonomia światowa 2016–2030 (z jęz. francuskiego), Scholar 2017.

Redakcje

• Tadeusz Mazowiecki, polityk trudnych czasów – księga jubileuszowa, United Publishers 1997, redaktor,
• Księga „Dziesięciolecie Polski Niepodległej 1989–1999”, United Publishers, 2001, redaktor naczelny.

Odznaczenia i wyróżnienia

Ordery i odznaczenia

• Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (2011)
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (2001)
• Odznaka honorowa „Działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych” (2018)

Nagrody i wyróżnienia

• Nagroda Peryklesa (2014)

Bibliografia

• Grzegorz Majchrzak: Waldemar Kuczyński. W: Opozycja w PRL. Słownik biograficzny 1956–89. Jan Skórzyński (red.). T. 2. Warszawa: Ośrodek Karta, 2002.brak strony w książce
• Nota biograficzna w Encyklopedii Solidarności. [dostęp 2011-06-02].

Linki zewnętrzne

• Waldemar Kuczyński – strona prywatna. [dostęp 2011-06-02].