Warcisław IV
| |
 Herb dynastii Gryfitów | |
| książę wołogoski | |
| Okres | |
|---|---|
| Poprzednik | |
| Następca | |
| książę słupsko–sławieński | |
| Okres | |
| Poprzednik |
panowanie brandeburskie |
| Następca | |
| książę rugijski | |
| Okres | |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Dane biograficzne | |
| Dynastia | |
| Data urodzenia |
w okr. 11–27 maja 1291 |
| Data i miejsce śmierci | |
| Ojciec | |
| Matka |
Małgorzata rugijska |
| Żona |
Elżbieta |
| Dzieci |
Bogusław V (Wielki), |
Warcisław IV (ur. w okr. 11–27 maja 1291[1], zm. 31 lipca/1 sierpnia 1326 w Strzałowie[2]) – książę wołogoski, słupsko-sławieński i rugijski, syn Bogusława IV i Małgorzaty, córki księcia Rugii Wisława II.
Życiorys
W 1309 odziedziczył po ojcu Księstwo Wołogoskie[3], gdzie dwa lata wcześniej był współrządcą, a od 1302 uczestniczył przy czynnościach prawnych Bogusława IV[4]. Swoją siedzibę miał w (pom.) Tąglimiu (dziś: Anklam), a następnie w Białogardzie. W 1310 założył miasto Neustettin (dziś: Szczecinek). Około 1316 został księciem słupsko-sławieńskim, a po wygaśnięciu dynastii książąt rugijskich został obwołany księciem na Rugii (1325)[5].
W 1317 Krzyżacy przekazali księciu terytoria Sławna i Słupska. W 1321 podarował ziemię lęborsko-bytowską swojemu marszałkowi Henningowi Behr[6].
Pod koniec pierwszego dwudziestolecia XIV w. doszło do buntu stanów Księstwa Szczecińskiego przeciw księciu Ottonowi I, które na mocy układu podziałowego księstwa z 1295 zdecydowały się przejść pod jurysdykcję Warcisława IV. Uczyniono go opiekunem małoletniego Barnima III (1319)[7].
18 czerwca 1325[7] wraz z Ottonem I i jego synem Barnimem III zawarł przymierze z polskim królem Władysławem Łokietkiem przeciw Marchii Brandenburskiej[a] i zakonowi krzyżackiemu[3].
Zmarł w nocy z 31 lipca na 1 sierpnia 1326 w Strzałowie. Pochowano go wedle jego woli w katedrze kamieńskiej przed wielkim ołtarzem. Po jego śmierci, wobec małoletniości jego spadkobiercy, rządy opiekuńcze objęła jego żona Elżbieta. Jej konsens i pieczęć zawiera akt przymierza z Polską wydany w 1343[5].
Rodzina
Jego żoną od 11 kwietnia 1316? (R. Klempin), bądź przed 1317 (E. Rymar) była Elżbieta. Według E. Rymara i R. Klempina była córką Hermana III Długiego, margrabiego brandenburskiego na Salzwedel i hrabiego Koburga oraz Anny Habsburżanki (ottońska linia dynastii askańskiej)[2][b]. Ze związku małżeńskiego miał trzech synów:
- Bogusława V (Wielkiego) (ur. w okr. 1317–1318, zm. między 3 lutego a 24 kwietnia 1374) – księcia wołogosko-rugijskiego i słupskiego,
- Barnima IV Dobrego (ur. w okr. 1319–1320, zm. 22 sierpnia 1365) – księcia wołogosko-rugijskiego,
- Warcisława V ( ur. ok. lub zap. 1 listopada 1326, zm. między 18 października a 31 grudnia 1390) – pogrobowca, księcia wołogosko-rugijskiego oraz szczecineckiego[8].
Genealogia
| Barnim I Dobry ur. zap. ok. 1210 zm. 13 lub 14 XI 1278 |
Małgorzata meklemburska ur. zap. 1232 zm. przed 25 V 1261 |
Wisław II ur. ok. 1240 zm. 29 XII 1302 |
Agnieszka brunszwicka ur. ? zm. po 1302 | ||||||||||
| Bogusław IV ur. w okr. 1254–1255 zm. 19 II 1309 |
Małgorzata rugijska ur. w okr. 1265–1271 zm. po 4 XII 1315, p. 1317 |
||||||||||||
| Elżbieta ur. w okr. 1300–1304 zm. w okr. II–III 1355 lub przed 2 II 1356 OO 11 IV 1316?, bądź przed 1317 |
Warcisław IV (ur. w okr. 11–27 V 1291, zm. w okr. 31 VII–1 VIII 1326) |
||||||||
| Warcisław V (Ojcze Nasz) ur. ok. lub zap. 1 XI 1326 zm. 18 X–31 XII 1390 |
Barnim IV Dobry ur. w okr. 1319–1320 zm. 22 VIII 1365 |
Bogusław V (Wielki) ur. w okr. 1317–1318 zm. w okr. 3 II–24 IV 1374 |
|||||||
Uwagi
Przypisy
- ↑ W literaturze popularnonaukowej pojawia się również data roczna narodzin księcia, która przypada na okres 1299–1300. Za: J. W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 393.
- ↑ a b E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 299-305.
- ↑ a b K. Kozłowski, J. Podralski, Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, s. 41.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 299.
- ↑ a b E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, s. 300.
- ↑ R. Schmidt, Die Lande Lauenburg und Bütow in ihrer wechselnden Zugehörigheit zum Deutschen Orden, zu Pommern und Polen und zu Brandenburg-Preußen, s. 94.
- ↑ a b J. W. Szymański, Książęcy ród Gryfitów, s. 393.
- ↑ E. Rymar, Rodowód książąt pomorskich, ss. 308-316.
Bibliografia
Opracowania
- Kozłowski K., Podralski J., Gryfici. Książęta Pomorza Zachodniego, Szczecin 1985, ISBN 83-03-00530-8.
- Rymar E., Rodowód książąt pomorskich, Szczecin 2005, ISBN 83-87879-50-9.
- Schmidt R., Die Lande Lauenburg und Bütow in ihrer wechselnden Zugehörigheit zum Deutschen Orden, zu Pommern und Polen und zu Brandenburg-Preußen [w:] Willoweit D., Lemberg H. (pod red.), Reiche und Territorien in Ostmitteleuropa, Oldenbourg, München, 2006, ISBN 3-486-57839-1.
- Szymański J. W., Książęcy ród Gryfitów, Goleniów – Kielce 2006, ISBN 83-7273-224-8.
Literatura dodatkowa (online)
- v. Bülow, Wartislav IV., Herzog von Pommern-Wolgast (niem.) [w:] NDB, ADB Deutsche Biographie (niem.), [dostęp 2012-06-17].
- Madsen U., Wartislaw IV. Herzog von Pommern-Wolgast (niem.), [dostęp 2012-06-17].