Wasyl Hołoborod´ko

Wasyl Hołoborod´ko w 2009 roku

Wasyl Iwanowycz Hołoborod´ko (ukr. Васи́ль Іва́нович Голоборо́дько; ur. 7 kwietnia 1945 roku we wsi Adrianopil w obwodzie ługańskim) – ukraiński poeta, członek Narodowego Związku Pisarzy Ukrainy (1988).

Życiorys

Wasyl Hołoborod´ko urodził się 7 kwietnia 1945 roku we wsi Adrianopil położonej w obwodzie ługańskim. W 1963 roku ukończył szkołę średnią, a od roku 1964 studiował filologię ukraińską na Narodowym Uniwersytecie Kijowskim im. Tarasa Szewczenki. Był także studentem pedagogiki Donieckiego Uniwersytetu Narodowego. W 1967 roku został usunięty z tej uczelni za prowadzenie nielegalnej działalności wydawniczej (samwydaw). Latem 1967 roku podjął próbę kontynuowania nauki w Instytucie Literatury im. Maksyma Gorkiego w Moskwie. Mimo wielkiego sukcesu w konkursie dla młodych literatów nie został przyjęty. W latach 1968 – 1970 jako żołnierz przebywał na Dalekim Wschodzie. Pracował również jako górnik i elektryk w kołchozie. Wyższe wykształcenie zdobył w 2001 roku na Państwowym Uniwersytecie Pedagogicznym im. Tarasa Szewczenki w Ługańsku. A w roku 2002 uzyskał tytuł magistra za badania poświęcone semantyce ukraińskich bajek. Debiutował na łamach prasy literackiej, ale już jego pierwsze publikacje w latach 1963-1965 przykuwały uwagę czytelników. Po 1968 roku, kiedy wstrzymano druk jego utworów w zbiorowym wydaniu młodych poetów, wiersze W. Hołoborod´ki krążyły jedynie w drugim obiegu. Były to zbiorki: Łetiucze wikonce, Pastuch kwitiw, Ikar na metełykowych kryłach, Wid krynyci do krynyci. W 1970 roku na Zachodzie w wydawnictwie Smołoskyp (Paryż-Baltimore) ukazał się obszerny wybór z tych zbiorków, przyczynił się on jednak do jeszcze większej politycznej dyskryminacji poety na terytorium Ukrainy. Przez ponad 20 lat istniał oficjalny zakaz wydawania jego wierszy i pisania na jego temat. W 1988 roku, kiedy zniesiono to ograniczenie, na Ukrainie wydano pierwszy oficjalny tomik W. Hołoborod´ki Zełen deń, a dwa lata później Ikar na metełekowych kryłach.

Za zbiorek Zełen deń poeta otrzymał nagrodę im. Wasyla Symonenki, a w 1994 roku został laureatem Państwowej Nagrody im. Tarasa Szewczenki za zbiorki Ikar na metełekowych kryłach i Kałyna ob rizdwi.

Od 1988 W. Hołoborod´ko należy do Narodowego Związku Pisarzy Ukrainy, a od 1997 do Związku Pisarzy Ukraińskich. Od 2004 roku jest także członkiem Towarzystwa Naukowego im. Tarasa Szewczenki. Do 2001 roku mieszkał we wsi, w której się urodził, obecnie mieszka w Ługańsku.

Poezje Hołoborod´ki tłumaczono na język niemiecki, francuski, rosyjski, portugalski, estoński, łotewski oraz polski. Pierwsze polskie przekłady ukazały się w Antologii poezji ukraińskiej w 1977 roku. Później twórczość Hołoborod´ki prezentowały: Tygodnik literacki (1990), periodyk Zustriczi (1991), Więź (1991), Powroty nieobecnych (1990), antologia Czarnobylski autograf (1991).

Twórczość

Wasyl Holoborod´ko zadebiutował jako poeta, ale znane są również jego prace naukowe poświęcone ukraińskiemu folklorowi.

Poezja

• Łetiucze wikonce – Paryż – Baltimore 1970
• Zełen deń – Kijów 1988
• Ikar na metełekowych kryłach – Kijów 1990
• Kałyna ob rizdwi – Kijów 1992
• Słowa u wyszywanych soroczkach - Kijów 1999
• Posiwalnyk – Ługańsk 2002
• Ukrajinśki ptachy w ukrajinśkomu krajewydi – Charków 2002
• Dochła kiszka – Donieck 2004
• Łetiucze wikonce – Kijów 2005
• My jdemo – Kijów 2005

Prace naukowe

• "Oj winku, mij winku...": Oznaky diwoczoho winka jak osnowy dla joho metaforycznoji transformaciji w ukrajinśkych narodnych kazkach – 1999
• "Sołowejku, swatku, swatku...": Mifopoetyczna transformacija ukrajinśkoho obriadu swatannia w ukrajinśkych narodnych kazkach. - 2002

Artykuły

• "Nacionalnyj kołoryt" czy nacionalnyj zmist kazkowoho naratywu – 2007
• Wiz prywiw losza. – 2003
• Semantyka kazkowoho motywu „dwoje starszych bratiw, jakym dwanadciatyhołowyj zmij zdyraje pasy szkiry.” – 2003
• Wynyknennia kazkowych motywiw na pidstawi aktualizaciji ta realizaciji ta wnutrisznioji formy tabujowanoho w sociumi słowa na poznaczennia kojitusu. – 2004
• Metasemiotyczna transformacija dejakych aspektiw nastannia dorosłosti diwczyny w ukrajinśkych narodnych kazkach. – 2007

Bibliografia

• Енциклопедія сучасної України, том 6, red. Іван Дзюба, Інститут енциклопедичних досліджень НАН України, Київ 2006
• Українські літературні школи та групи 60 - 90 – х рр. ХХ с. : Антологія вибраної поезії та есеїстики, red. В. Ґабор, Львів 2009
• Rybo-wino-kur: Antologia literatury ukraińskiej., wybór, oprac. i przedm. Ola Hnatiuk, tł. Ola Hnatiuk, Świat Literacki : Tyrsa, Warszawa 1994