Wiśniowa (województwo małopolskie)
49°47′15″N 20°06′55″E/49,787500 20,115278
| wieś | |
 Wiśniowa – kościół św. Marcina | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
320–380 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2021) |
2290[2] |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-412[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KMY |
| SIMC |
0343059 |
Położenie na mapie gminy Wiśniowa  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu myślenickiego  | |
| 49°47′15″N 20°06′55″E/49,787500 20,115278[1]
| |
Wiśniowa – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Wiśniowa[4][5], w dolinie Krzyworzeki, pomiędzy kulminacjami Lubomira i Ciecienia w Beskidzie Wyspowym. W latach 1975–1998 wieś należała administracyjnie do województwa krakowskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś została założona w 1550 roku na prawie wołoskim w dobrach zamku dobczyckiego. Niegdyś wydobywano tu rudę żelaza. W XVII w. wieś została spustoszona w czasie walk powstań kuruców oraz licznych powodzi. W okresie międzywojennym pracowały tu tartaki kuźne i folusze[6]. Okolice Wiśniowej i sąsiednich wsi (Lipnik, Zasań, Glichów) były we wrześniu 1944 r. terenem walk oddziałów partyzanckich z Niemcami. 17–18 września okupant niemiecki dokonał pacyfikacji Wiśniowej, w której zamordowano 76[7] osób (w tym ok. 17 dzieci w wieku od 1 do 9 lat[7]). W listopadzie i grudniu 1944 r., miejscowa ludność ocalała z masakry, była zmuszana do kopania okopów w pobliskim Szczyrzycu i dodatkowych dostaw zboża i ziemniaków (poza obowiązkowymi kontyngentami) dla wojska niemieckiego[7].
W pobliżu Wiśniowej, na szczycie Lubomiru znajduje się Obserwatorium Astronomiczne im. Tadeusza Banachiewicza na Lubomirze. W pierwszym obserwatorium, które działało na Lubomirze w latach 1922-1944 odkryte były dwie komety: C/1925 G1 (Orkisz) odkryta 3 kwietnia 1925 przez Lucjana Orkisza (była to pierwsza kometa odkryta przez Polaka) oraz C/1936 O1 (Kaho-Kozik-Lis) współodkryta 17 lipca 1936 przez Władysława Lisa (pracownika gospodarczego obserwatorium). Obie komety zostały upamiętnione w herbie Wiśniowej.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[8].
- Kościół parafialny pw. św. Marcina: kościół, dzwonnica, ogrodzenie, drzewostan;
- bożnica z otoczeniem;
- cmentarz z I wojny światowej nr 373;
- zespół cmentarza z I wojny światowej nr 374, kaplica, ogrodzenie, drzewostan na obwodzie;
- dom nr 17.
Ludzie związani z Wiśniową[edytuj | edytuj kod]
- Jan Kruk-Śmigla (1895–1976) – polski nauczyciel, regionalista, krajoznawca a także działacz społeczny
- Leszek Murzyn (ur. 1960) – nauczyciel, poseł na Sejm IV i V kadencji
- Andrzej Wilk (ur. 1893) – major artylerii Wojska Polskiego, kawaler Virtuti Militari
Integralne części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0343496 | Lanckorona | przysiółek wsi |
| 0343065 | Bajerówka | część wsi |
| 0667649 | Balice | część wsi |
| 0343071 | Bąkówka | część wsi |
| 0343094 | Chlebdówka | część wsi |
| 0343102 | Cyganówka | część wsi |
| 0343119 | Drożdzówka | część wsi |
| 0343125 | Dyrdoszówka | część wsi |
| 0343131 | Dziadówka | część wsi |
| 0343148 | Działek | część wsi |
| 0343154 | Flakówka | część wsi |
| 0343160 | Foszczkówka | część wsi |
| 0343177 | Granice | część wsi |
| 0343183 | Jurkówka | część wsi |
| 0343190 | Kalisówka | część wsi |
| 0343208 | Kaniówka | część wsi |
| 0343214 | Kluzówka | część wsi |
| 0343220 | Kośmidrówka | część wsi |
| 0343237 | Kowalówka | część wsi |
| 0343243 | Krzysztorówka | część wsi |
| 0343250 | Kurpielówka | część wsi |
| 0343266 | Leśniakówka | część wsi |
| 0343272 | Libiaszówka | część wsi |
| 0343289 | Markówka | część wsi |
| 0343295 | Marolówka | część wsi |
| 0343303 | Matyjówka | część wsi |
| 0343310 | Michalikówka | część wsi |
| 0343326 | Morajkówka | część wsi |
| 0343332 | Murzynówka | część wsi |
| 0343349 | Mutówka | część wsi |
| 0343355 | Pałączki | część wsi |
| 0667655 | Piasek | część wsi |
| 0343361 | Podgrodzisko | część wsi |
| 0343378 | Podlesie | część wsi |
| 0343384 | Polakówka | część wsi |
| 0343390 | Radoniówka | część wsi |
| 0343409 | Solarzówka | część wsi |
| 0667661 | Stawiska | część wsi |
| 0343415 | Śmigłówka | część wsi |
| 0343421 | Tomerówka | część wsi |
| 0343438 | Węglarzówka | część wsi |
| 0343444 | Wilki | część wsi |
| 0343450 | Wilkówka | część wsi |
| 0343467 | Zagroda | część wsi |
| 0343473 | Zawiszówka | część wsi |
| 0343480 | Zwierzówka | część wsi |
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Poniższa demografia posiada dane z 2011
| Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
| Populacja | 1628 | 100 | 884 | 54,3 | 744 | 45,7 |
| Wiek przedprodukcyjny (0–17 lat) | 333 | 20,45 | 162 | 9,95 | 171 | 10,5 |
| Wiek produkcyjny (18–65 lat) | 1061 | 65,17 | 553 | 33,97 | 508 | 31,2 |
| Wiek poprodukcyjny (powyżej 65 lat) | 234 | 14,37 | 169 | 10,38 | 65 | 3,99 |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148709
- ↑ Wieś Wiśniowa w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-04-10], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1459 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ Zakopianka. Tatry i Podhale. Warszawa: Demart sp. z o.o., 2005. ISBN 83-89472-74-0.
- ↑ a b c Józef Fajkowski, Jan Religa: Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej 1939–1945. Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza, 1981, s. 171.
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-12-09].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części [online].
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
_COA.svg)