Wiechlina tatrzańska

Wiechlina tatrzańska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	wiechlinowce
Rodzina	wiechlinowate
Rodzaj	wiechlina
Gatunek	wiechlina tatrzańska
	Nazwa systematyczna
	Poa ×nobilis Skalińska; Acta Soc. Bot. Polon. 24: 751 (1955)

Wiechlina tatrzańska, wyklina tatrzańska^[4] (Poa × nobilis Skalińska) – gatunek rośliny z rodziny wiechlinowatych (Poaceae). Przypuszczalnie jest mieszańcem żyworodnej formy wiechliny alpejskiej (P. alpina L. var. vivipara L.) oraz wiechliny granitowej (P. granitica Braun Blanqet)^[5].

Rozmieszczenie geograficzne[edytuj | edytuj kod]

Występuje tylko w Tatrach (endemit tatrzański), zarówno w polskich, jak i słowackich. W polskich Tatrach podano jej występowanie tylko na 9 stanowiskach: Wrota Chałubińskiego, Rysy, poniżej Mięguszowieckiej Przełęczy pod Chłopkiem, Dolinka Kozia, Kasprowy Wierch, Granaty, Wielka Galeria Cubryńska, Dolina za Mnichem, nad Czarnym Stawem pod Rysami, Cubryna, Przełączka pod Zadnim Mnichem. Prawdopodobnie występuje w wielu jeszcze miejscach, jednak jest trudna do odróżnienia od innych gatunków tatrzańskich wiechlin, wiele też miejsc nie zostało jeszcze przez botaników spenetrowanych^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Roślina z rozłogami tworząca kępy. Źdźbło do 50 cm wysokości^[6].
Liście: Szerokości 2-3 mm. Języczek liściowy długości ok. 3 mm^[6].
Kwiaty: Brak. Zamiast kwiatów w obrębie wiechy powstają rozmnóżki. Wiecha do 8,5 cm długości^[6].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Bylina, hemikryptofit. Rośnie tylko na granitowym podłożu, głównie na piargach oraz stromych zboczach. Występuje u niej zjawisko pseudożyworodności: z kwiatów zamiast owoców powstają rozmnóżki. Pod ich ciężarem wiecha zgina się do ziemi i rozmnóżki zakorzeniają się w niej dając początek nowym osobnikom. Mogą też być przenoszone przez wodę. Liczba chromosomów 2n = 61-82^[6].

Zagrożenia[edytuj | edytuj kod]

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[7]: R (gatunek rzadki, potencjalnie zagrożony); 2016: DD (stopień zagrożenia nie może być określony)^[8].
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin^[9]^[10]: DD (stopień zagrożenia trudny do określenia z braku danych).

Wszystkie znane stanowiska tego gatunku w Polsce znajdują się na chronionym obszarze Tatrzańskiego Parku Narodowego. Generalnie gatunek nie wydaje się zagrożony^[6].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-04] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ M. Skalińska. Poa nobilis n. sp., a new viviparous species of the High Tatra. „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”. XXIV (4), s. 749-761, 1955. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-01-04] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-11].

[checklist2002-4] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[Skalinska55-5] M. Skalińska. Poa nobilis n. sp., a new viviparous species of the High Tatra. „Acta Societatis Botanicorum Poloniae”. XXIV (4), s. 749-761, 1955. [dostęp 2021-09-16]. (ang.).

[K-6] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[9] R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki: Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2001. ISBN 83-85444-85-8.

[10] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]