Wilkowór

Wilkowór
	Thylacinus
	Temminck, 1824
	; Przedstawiciel rodzaju – wilkowór tasmański (T. cynocephalus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Nadrząd	torbacze
Rząd	niełazokształtne
Rodzina	wilkoworowate
Rodzaj	wilkowór
	Typ nomenklatoryczny
	Didelphis cynocephala G.P. Harris, 1808
Synonimy
	Thylacynus: Temminck, 1827; Paracyon J.E. Gray, 1825; Paracyon J.E. Gray, 1827; Lycaon Wagler, 1830; Peralopex Gloger, 1841; Peracyon: J.E. Gray, 1843;
	Thylacynus: Temminck, 1827; Paracyon J.E. Gray, 1825; Paracyon J.E. Gray, 1827; Lycaon Wagler, 1830; Peralopex Gloger, 1841; Peracyon: J.E. Gray, 1843;
Gatunki
	5 gatunków – zobacz opis w tekście
	5 gatunków – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Wilkowór^[8] (Thylacinus) – wymarły rodzaj ssaków z rodziny wilkoworowatych (Thylacinidae).

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj obejmował gatunki występujące na kontynencie australijskim^[9].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 85,1–118,1 cm, długość ogona 33,1–61 cm; masa ciała 15–35 kg^[9].

Systematyka[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj zdefiniował w 1824 roku holenderski zoolog Coenraad Jacob Temminck w publikacji swojego autorstwa o tytule Monographie de mammalogie^[1]. Jako gatunek typowy wyznaczył wilkowora tasmańskiego (T. cynocephalus).

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Thylacinus (Thylacynus): gr. θυλαξ thulax, θυλακος thulakos „wór”; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”^[10].
Paracyon (Peracyon): gr. παρα para „blisko”; κυων kuōn, κυνος kunos „pies”^[11]. Gatunek typowy: Didelphis cynocephala Harris, 1808.
Lycaon: gr. λυκαων lukaōn „zwierzę podobne do wilka” (w mitologii greckiej Likaon był królem Arkadii, którego Zeus przemienił w wilka)^[12].
Peralopex: gr. πηρα pēra „skórzana torba”; αλωπηξ alōpēx, αλωπεκος alōpekos „lis”^[13].

Podział systematyczny[edytuj | edytuj kod]

Do rodzaju należały następujące gatunki:

wymarły w 1936 roku^[14]^[9]^[15]^[8]:

Thylacinus cynocephalus G.P. Harris, 1808) – wilkowór tasmański

oraz wymarłe w czasach prehistorycznych na obszarze Australii^[16]:

Thylacinus macknessi Muirhead, 1992^[17] (miocen)
Thylacinus megiriani Murray, 1997^[18] (miocen–pliocen)
Thylacinus potens Woodburne, 1967^[19] (miocen)
Thylacinus yorkellus Yates, 2015^[20] (pliocen)

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Thylacinus Temminck, 1824.
↑ Nomen nudum.
↑ ^a ^b Nowa nazwa dla Thylacinus Temminck, 1824.
↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Paracyon J.E. Gray, 1827

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. Paris: G. Dufour et E. d’Ocagne, 1824, s. 23 (przypis), 60. (fr.).
↑ C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. Paris: G. Dufour et E. d’Ocagne, 1827, s. xxiii, 267. (fr.).
↑ J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 337–344, 1825. (ang.).
↑ J.E. Gray: Synopsis of the species of the class Mammalia. W: E. Griffith: The animal kingdom arranged in conformity with its organization, by the baron Cuvier, member of the institute of France, &c. &c. &c. additional descriptions all the species hitherto named, and of many not before noticed. Cz. 5. London: Geo. B. Whittaker, 1827, s. 192. (ang.).
↑ J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 24. (niem.).
↑ C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. xxx, 82. (niem.).
↑ J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxii. (ang.).
↑ ^a ^b W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 6. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b ^c K.M. Helgen & E.G. Veatch: Recently Extinct Australian Marsupials and Monotremes. W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 27. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 678.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 512.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 388.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 522.
↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 58. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thylacinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-02-21].
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., ☠Thylacinus Temminck, 1824, Hesperomys project (Version 23.6.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-07-23] (ang.).
↑ J. Muirhead. A specialised thylacinid, Thylacinus macknessi, (Marsupialia: Thylacinidae) from Miocene deposits of Riversleigh, northwestern Queensland. „Australian Mammalogy”. 15, s. 67, 1992. (ang.).
↑ P.F. Murray. Thylacinus megiriani, a new species of thylacine (Marsupialia: Thylacinidae) from the Ongeva Local Fauna of central Australia. „Records of the South Australian Museum”. 30 (1), s. 44, 1997. (ang.).
↑ M.O. Woodburne. The Alcoota Fauna, Central Australia. An integrated palaeontological and geological study. „Bureau of Mineral Resources, Geology and Geophysics Bulletin”. 87, s. 20, 1967. (ang.).
↑ A.M. Yates. Thylacinus (Marsupialia: Thylacinidae) from the Mio-Pliocene boundary and the diversity of Late Neogene thylacinids in Australia. „PeerJ”. 3, s. e931 (2), 2015. DOI: 10.7717/peerj.931. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[2] Niepoprawna późniejsza pisownia Thylacinus Temminck, 1824.

[4] Nomen nudum.

[nn-7] Nowa nazwa dla Thylacinus Temminck, 1824.

[10] Niepoprawna późniejsza pisownia Paracyon J.E. Gray, 1827

[Temminck1824-1] C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. Paris: G. Dufour et E. d’Ocagne, 1824, s. 23 (przypis), 60. (fr.).

[Temminck1827-3] C.J. Temminck: Monographie de mammalogie. Paris: G. Dufour et E. d’Ocagne, 1827, s. xxiii, 267. (fr.).

[gray25-5] J.E. Gray. An Outline of an Attempt at the Disposition of Mammalia into Tribes and Families, with a List of the Genera apparently appertaining to each Tribe. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 337–344, 1825. (ang.).

[gray27-6] J.E. Gray: Synopsis of the species of the class Mammalia. W: E. Griffith: The animal kingdom arranged in conformity with its organization, by the baron Cuvier, member of the institute of France, &c. &c. &c. additional descriptions all the species hitherto named, and of many not before noticed. Cz. 5. London: Geo. B. Whittaker, 1827, s. 192. (ang.).

[Wagler-8] J.G. Wagler: Natürliches System der Amphibien, mit vorangehender Classification der Säugethiere und Vögel. Ein Beitrag zur vergleichenden Zoologie. München, Stuttgart und Tübingen: In der J.G. Cotta’scchen Buchhandlung, 1830, s. 24. (niem.).

[Gloger-9] C.W.L. Gloger: Gemeinnütziges Hand- und Hilfsbuch der Naturgeschichte. Breslau: A. Schulz, 1841, s. xxx, 82. (niem.).

[gray43-11] J.E. Gray: List of the specimens of Mammalia in the collection of the British museum. London: The Trustees, 1843, s. xxii. (ang.).

[Cichocki&inni-12] W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 6. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[hmw5-13] K.M. Helgen & E.G. Veatch: Recently Extinct Australian Marsupials and Monotremes. W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier: Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 27. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/686/mode/1up_678]-14] Palmer 1904 ↓, s. 678.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/520/mode/1up_512]-15] Palmer 1904 ↓, s. 512.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/396/mode/1up_388]-16] Palmer 1904 ↓, s. 388.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/item/88553#page/530/mode/1up_522]-17] Palmer 1904 ↓, s. 522.

[Burgin&inni-18] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 58. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[msw3-19] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Thylacinus. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-02-21].

[Zijlstra-20] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., ☠Thylacinus Temminck, 1824, Hesperomys project (Version 23.6.0), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-07-23] (ang.).

[mui-21] J. Muirhead. A specialised thylacinid, Thylacinus macknessi, (Marsupialia: Thylacinidae) from Miocene deposits of Riversleigh, northwestern Queensland. „Australian Mammalogy”. 15, s. 67, 1992. (ang.).

[mur-22] P.F. Murray. Thylacinus megiriani, a new species of thylacine (Marsupialia: Thylacinidae) from the Ongeva Local Fauna of central Australia. „Records of the South Australian Museum”. 30 (1), s. 44, 1997. (ang.).

[wood-23] M.O. Woodburne. The Alcoota Fauna, Central Australia. An integrated palaeontological and geological study. „Bureau of Mineral Resources, Geology and Geophysics Bulletin”. 87, s. 20, 1967. (ang.).

[yat-24] A.M. Yates. Thylacinus (Marsupialia: Thylacinidae) from the Mio-Pliocene boundary and the diversity of Late Neogene thylacinids in Australia. „PeerJ”. 3, s. e931 (2), 2015. DOI: 10.7717/peerj.931. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[b]

[3]

[4]

[c]

[5]

[6]

[d]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]