Wisłoczek
49°30′16″N 21°52′18″E/49,504444 21,871667| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
175[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-480[3] |
| SIMC |
0359050[4] |
Położenie na mapie gminy Rymanów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu krośnieńskiego  | |
| 49°30′16″N 21°52′18″E/49,504444 21,871667[1]
| |
Wisłoczek (pierwotnie: Międzyrzecze) – wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie krośnieńskim, w gminie Rymanów[4][5].
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś leży w niewielkiej dolince, w środkowym biegu potoku Wisłoczek (dopływ Wisłoka), pomiędzy grupą Jawornika na południu a Wzgórzami Rymanowskimi na północy. Droga dojazdowa do wsi prowadzi z Rudawki Rymanowskiej w dolinie Wisłoka, w górę dolinki Wisłoczka.
Historia[edytuj | edytuj kod]
W 1366 r. kanclerz Janusz Suchywilk od swoich rodziców otrzymał Wisłoczek, Duklę, Kobylany, Chyrową, Mszanę, Surowicę. 28 sierpnia 1366 roku we Włodzimierzu Janusz Suchywilk przekazał swoje dobra bratankom Piotrowi i Mikołajowi. Byli to synowie Jakusza Cztana ze Strzelc. Ustanowił w ten sposób pierwszą ordynację w Polsce. Kazimierz Wielki potwierdził ten dokument. Wisłoczek w tym czasie graniczył od wschodu z dobrami Piotra de Hungaria, któremu Kazimierz III Wielki nadal w dniu 25 czerwca 1361 roku puste miejscowości we wsi Boiska. Kodeks Dyplomatyczny Małopolski tom III, str. 741, z 1361, podaje że Zboiska: „Boyscza ad Sanctum Petrum in Bukowsko in Flumine Sanoczek sita” w roku 1361 dzięki nadaniom Kazimierza Wielkiego stały się własnością rycerzy przybyłych z Węgier, braci Piotra i Pawła (zob. Balowie). Przywilej królewski pod tą samą datą wymienia również inne wsie będące we władaniu Piotra i Pawła, a mianowicie Wisłok, Radoszyce, Jurowce, Srogów, Dydnię, Temeszów i inne. Za te oraz inne nadania on oraz jego bracia mieli stawiać się na wyprawy wojenne z dwoma łucznikami.
Wisłoczek – wówczas jeszcze pod nazwą Międzyrzecze - lokowany został na prawie niemieckim w końcu XIV w. (1391?) przez Iwana z Goraja. W 1512 r. przeniesiony został na prawo wołoskie. Wieś prawa wołoskiego w latach 1501–1550, położona w ziemi sanockiej województwa ruskiego[6]. W XVI wieku do wsi mogła należeć jako przysiółek późniejsza odrębna wieś Tarnawka. Nazwa Wisłoczek utrwaliła się prawdopodobnie w XVII wieku. W 1673 r. po najeździe wojsk Rakoczego i klęskach moru zostało tu jedynie 18 zamieszkałych chałup, jednak w 1880 r. wieś liczyła znów ponad 800 mieszkańców. Do początku lat 40. XX wieku była to wieś o ludności prawie czysto łemkowskiej: w 1939 r. liczyła 770 mieszkańców, z czego 765 Łemków i 5 Żydów. Działała tu czytelnia ukraińskiego stowarzyszenia oświatowego „Proswita” i spółdzielnia „Werchowyna”.
W połowie XIX wieku właścicielkął posiadłości tabularnej Wisłoczek była Józefa Gorczyńska[7]. W 1911 właścicielem tabularnym był Smolej Kuźno i wspólnicy, posiadający 42 ha[8].
25 kwietnia 1946 r. ludność Wisłoczka została wywieziona w eskorcie żołnierzy 32 pułku piechoty WP na stację kolejową w Zarszynie, a stamtąd na Ukrainę. Zabudowania zostały spalone. W latach 50. założono tu PGR, ale ten wkrótce upadł, a jego pracownicy wyjechali. Dolina przez kolejne lata była praktycznie bezludna. Dopiero w 1969 r. osiedlili się tu mieszkańcy Śląska Cieszyńskiego, wyznania zielonoświątkowego.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego.
W Wisłoczku znajduje się zbór Ewangelicznej Wspólnoty Zielonoświątkowej[9] oraz zbór o charakterze zielonoświątkowo-jednościowym, związany z ruchem Williama Marriona Branhama.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W okresie wakacyjnym we wsi działa studencka baza namiotowa (baza namiotowa w Wisłoczku). W pobliżu tej bazy kaskada na potoku Wisłoczek – kilkumetrowej wysokości wodospad.
Szlaki rowerowe:
Rowerowy szlak etnograficzny – 31 km. Pętla: Rymanów, Bartoszów, Sieniawa, Mymoń, Pastwiska, Rudawka Rymanowska, Wisłoczek, Rymanów-Zdrój, Rymanów.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 148564
- ↑ Strona gminy, ludność
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1459 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Tomasz Figlus, Villae iuris valachici. Z problematyki rozwoju osadnictwa wołoskiego w Polsce na przykładzie ziemi sanockiej, w: Studia z Geografii Politycznej i Historycznej tom 5 (2016), s. 31.
- ↑ Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: Karol Wild, 1855, s. 238.
- ↑ Skorowidz powiatu sanockiego wydany na podstawie dat zebranych w roku 1911. Sanok: 1911, s. 22.
- ↑ Kościół Zielonoświątkowy Zbór „Filadelfia” w Bielsku-Białej. [dostęp 2008-08-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-15)].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Wisłoczek, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 603.
- Siedziba gminy: Rymanów
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta |
|
| Wsie | |
| Osady | |
| Części wsi |
|
| Przysiółek wsi |
|
| Dawna miejscowość |
