Województwo gdańskie (1945–1975)
| |||||
| Państwo | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Siedziba wojewody i sejmiku | |||||
| Powierzchnia |
11 036 km² | ||||
| Populacja (31 XII 1974) • liczba ludności |
| ||||
| • gęstość |
142 os./km² | ||||
| Podział administracyjny | |||||
| |||||
Położenie na mapie Polski
| |||||
Województwo gdańskie po raz pierwszy powołane zostało przez Prezydium Krajowej Rady Narodowej w dniu zajęcia Gdańska przez Armię Czerwoną – 30 marca 1945[1]. Obejmowało teren obecnego woj. pomorskiego (część wschodnia) oraz fragment woj. warmińsko-mazurskiego.
Ludność[edytuj | edytuj kod]
| Rok | Liczba mieszkańców | ||
|---|---|---|---|
| ogółem | miejska (%) | wiejska (%) | |
| 14 II 1946 (spis sumaryczny)[2] | 732 150 | 366 313 (50,03%) | 365 837 (49,97%) |
| 3 XII 1950 (spis powszechny)[3] | 930 448 | 539 463 (57,98%) | 390 985 (42,02%) |
| 31 XII 1956[4] | 1126 tys. | 727 tys. (64,6%) | 399 tys. (35,4%) |
| 6 XII 1960 (spis powszechny)[5] | 1 222 769 | 811 468 (66,36%) | 411 301 (33,64%) |
| 31 XII 1963[6] | 1312 tys. | 880 tys. (67,1%) | 432 tys. (32,9%) |
| 31 XII 1965[7] | 1352,8 tys. | b.d. | b.d. |
| 8 XII 1970 (spis powszechny)[8] | 1 467 755 | 1 020 704 (69,54%) | 447 051 (30,46%) |
| 31 XII 1971[9] | 1486,9 tys. | 1039 tys. (69,9%) | 447,9 tys. (30,1%) |
| 31 XII 1972[10] | 1510,6 tys. | 1060,4 tys. (70,2%) | 450,2 tys. (29,8%) |
| 31 XII 1973[11] | 1539 tys. | 1100 tys. (71,4%) | 439 tys. (28,6%) |
| 31 XII 1974[12] | 1564 tys. | 1122 tys. (71,8%) | 442 tys. (28,2%) |
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
1946[edytuj | edytuj kod]
| Powiat | Powierzchnia
(km²)[13] |
Liczba ludności
14 II 1946[2] | |
|---|---|---|---|
| ogółem | na km² | ||
| elbląski | 514 | 27 953 | 54 |
| Gdańsk (miejski) | 114 | 117 894 | 1034 |
| gdański | 1779 | 82 163 | 46 |
| Gdynia (miejski) | 66 | 77 829 | 1179 |
| kartuski | 1302 | 66 541 | 51 |
| kościerski | 1162 | 47 083 | 41 |
| kwidzyński | 526 | 21 920 | 42 |
| lęborski | 1289 | 46 305 | 36 |
| malborski | 226 | 14 811 | 65 |
| morski | 1281 | 85 493 | 67 |
| starogardzki | 1127 | 65 976 | 59 |
| sztumski | 623 | 16 186 | 26 |
| tczewski | 716 | 61 996 | 87 |
1954[edytuj | edytuj kod]
Jesienią 1954 zlikwidowano gminy, a w ich miejsce wprowadzono gromady jako najmniejsza jednostka podziału terytorialnego Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w latach 1954–1972. Gromady, z gromadzkimi radami narodowymi (GRN) jako organami władzy najniższego stopnia na wsi, funkcjonowały od reformy reorganizującej administrację wiejską przeprowadzonej jesienią 1954[14] do momentu ich zniesienia z dniem 1 stycznia 1973[15], tym samym wypierając organizację gminną w latach 1954–1972[16][17].
W związku ze zmianami administracyjnymi na najniższym szczeblu zmieniły się granice województwo, a także powiatów i miast[18].
Zmiana granic województw i powiatów:
| Gromada | Z powiatu / województwa | Do powiatu / województwa | ||
| Bochowo | lęborski | gdańskie | słupski | koszalińskie |
| Chośnica | kartuski | gdańskie | bytowski | koszalińskie |
| Wojtal | kościerski | gdańskie | chojnicki | bydgoskie |
| Brzeźno Małe | starogardzki | gdańskie | tucholski | bydgoskie |
| Linówek | starogardzki | gdańskie | tucholski | bydgoskie |
| Rąbek | słupski | koszalińskie | lęborski | gdańskie |
| Darżewo | słupski | koszalińskie | lęborski | gdańskie |
| Pogorzelice | słupski | koszalińskie | lęborski | gdańskie |
| Oskowo | słupski | koszalińskie | lęborski | gdańskie |
| Udzierz | świecki | bydgoskie | starogardzki | gdańskie |
Zmiana granic powiatów:
| Gromada | Z powiatu | Do powiatu |
| Ząbrowo | elbląski | malborski |
| Szaleniec | elbląski | malborski |
| Janin | kościerski | starogardzki |
| Zawada | kościerski | starogardzki |
| Jezierce | kościerski | starogardzki |
| Lipia Góra Mała | kościerski | starogardzki |
| Kleszczewo Kościerskie | kościerski | starogardzki |
| Gostomie | kartuski | kościerski |
| Skorzewo | kartuski | kościerski |
| Tuchom | kartuski | wejherowski |
| Benowo | kwidzyński | sztumski |
| Barcice | kwidzyński | sztumski |
| Rudniki | kwidzyński | sztumski |
| Jarzębina | kwidzyński | sztumski |
| Osiek | lęborski | wejherowski |
| Mierzyno | lęborski | wejherowski |
| Gniewino | lęborski | wejherowski |
| Perlino | lęborski | wejherowski |
| Bychowo | lęborski | wejherowski |
| Piekło | malborski | sztumski |
| Lubstowo | nowodworsko-gdański | malborski |
| Nidowo | nowodworsko-gdański | malborski |
| Brudzędy | sztumski | elbląski |
| Strzebielino | wejherowski | lęborski |
| Nowe Ujeścisko | gdański | Gdańsk (m) |
| Czatkowy | tczewski | Tczew (m) |
Zniesione gromady:
| Gromada zniesiona | Włączona do miasta |
| Nowe Ujeścisko | Gdańsk (m) |
| Czatkowy | Tczew (m) |
| Rąbek | Łeba (m) |
| Modrzewina | Elbląg (m) |
| Kałdowo | Malbork (m) |
| Kocborowo | Starogard Gdański (m) |
| Naniec | Wejherowo (m) |
| Wejherowo-Zamek | Wejherowo (m) |
Nowe miejscowości:
| Wyłączona z miasta | Nowa miejscowość |
| Łeba (m) | Steknica |
| Łeba (m) | Osetnik |
| Kwidzyn (m) | Górki |
| Starogard Gdański (m) | Janowo |
| Sztum (m) | Sztumska Wieś |
1973[edytuj | edytuj kod]
Źródło:[19]
| Powiat | Powierzchnia
[km²] |
Liczba ludności
31 XII 1972 |
Miasta | Gminy | Siedziba | ||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ogółem (tys.) | na km² | ogółem | w tym posiadające wspólną radę narodową z gminami | ||||
| Elbląg (miejski) | 32 | 92,6 | 2890 | 1 | nd. | nd. | Elbląg |
| elbląski | 855 | 27,2 | 32 | 1 | 1 | 6 | |
| Gdańsk (miejski) | 153 | 378,3 | 2475 | 1 | nd. | nd. | Gdańsk |
| gdański | 849 | 62,5 | 74 | 1 | 1 | 8 | Pruszcz Gdański |
| Gdynia (miejski) | 74 | 200,6 | 2715 | 1 | nd. | nd. | Gdynia |
| kartuski | 1149 | 74,3 | 65 | 1 | 0 | 9 | Kartuzy |
| kościerski | 1145 | 56 | 49 | 2 | 1 | 8 | Kościerzyna |
| kwidzyński | 534 | 47,1 | 88 | 1 | 0 | 5 | Kwidzyn |
| lęborski | 1141 | 61,9 | 54 | 2 | 0 | 6 | Lębork |
| malborski | 494 | 57,4 | 116 | 2 | 1 | 5 | Malbork |
| nowodworsko-gdański | 555 | 30,6 | 55 | 1 | 0 | 6 | Nowy Dwór Gdański |
| pucki | 582 | 54,1 | 93 | 4 | 0 | 5 | Puck |
| Sopot (miejski) | 18 | 49,9 | 2713 | 1 | nd. | nd. | Sopot |
| starogardzki | 1172 | 85,9 | 73 | 2 | 1 | 9 | Starogard Gdański |
| sztumski | 642 | 38,5 | 60 | 2 | 1 | 6 | Sztum |
| Tczew (miejski) | 22 | 42,9 | 1908 | 1 | nd. | nd. | Tczew |
| tczewski | 673 | 45,6 | 68 | 2 | 2 | 8 | |
| wejherowski | 946 | 105,2 | 111 | 3 | 0 | 6 | Wejherowo |
Wojewodowie gdańscy[edytuj | edytuj kod]
- Mieczysław Okęcki 1945–1946
- Stanisław Zrałek 1946–1950
- Mieczysław Wągrowski 1950–1952
- Bolesław Geraga 1952–1954
- Walenty Szeliga 1954–1956
- Józef Wołek 1956–1960
- Piotr Stolarek 1960–1969
- Tadeusz Bejm 1969–1972
- Henryk Śliwowski 1972–1975
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Dekret z dnia 30 marca 1945 r. o utworzeniu województwa gdańskiego (Dz.U. z 1945 r. nr 11, poz. 57)
- ↑ a b Powszechny Sumaryczny Spis Ludności z dn. 14 II 1946 r., Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 11 (s. 27 dokumentu PDF).
- ↑ Narodowy Spis Powszechny z dnia 3 grudnia 1950 r. Struktura zawodowa i demograficzna ludności. Indywidualne gospodarstwa rolne. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1954, s. 3 (s. 8 dokumentu PDF).
- ↑ Rocznik statystyczny 1957, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1957, s. 8 (s. 47 dokumentu PDF).
- ↑ Spis Powszechny z dnia 6 grudnia 1960 r. Wyniki ostateczne. Ludność, gospodarstwa domowe. Polska, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1965, s. 6 i 7 (strony 5 i 6 dokumentu PDF).
- ↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1964, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 32.
- ↑ Wielka encyklopedia powszechna PWN, t. t. 9, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1967, s. 5.
- ↑ Narodowy Spis Powszechny 8 XII 1970. Struktura demograficzna i zawodowa ludności, gospodarstwa domowe. Polska. Wyniki ostateczne, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, grudzień 1972, s. 3, 4 i 6 (strony 59, 60 i 62 dokumentu PDF).
- ↑ Rocznik statystyczny 1972, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1972, s. 71.
- ↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1973, Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, s. 37.
- ↑ Rocznik polityczny i gospodarczy 1974, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Ekonomiczne, 1975, s. 85.
- ↑ Encyklopedia powszechna PWN, t. 3, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1975, s. 577.
- ↑ Rocznik Statystyczny 1947, Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1947, s. 16 (s. 33 dokumentu PDF).
- ↑ Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312
- ↑ Podział administracyjny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. Warszawa: Urząd Rady Ministrów – Biuro do spraw Prezydiów Rad Narodowych, 1956.
- ↑ Mała Encyklopedia Powszechna PWN. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959.
- ↑ Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Gdańsku z dnia 30 listopada 1954 r., Nr. 16, Poz. 91
- ↑ Polska. Zarys encyklopedyczny, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1974, s. 679.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Podział administracyjny Polski 1944−1950
- Podział administracyjny Polski 1950−1956
- Podział administracyjny Polski 1957−1975
- Reforma administracyjna w Polsce (1975)
| Okręgi (1945–46) | |
|---|---|
| Województwa |
|
| Miasta na prawach województwa |
.svg)