Województwo opolskie

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
To jest stara wersja tej strony, edytowana przez 83.30.15.195 (dyskusja) o 16:16, 28 kwi 2018. Może się ona znacząco różnić od aktualnej wersji.
województwo opolskie
— województwo —
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Kod ISO 3166-2

PL-OP

TERYT

16

Siedziba wojewody i sejmiku

Opole

Wojewoda

Adrian Czubak

Marszałek

Andrzej Buła

Powierzchnia

9411,87 km²

Populacja (30 czerwca 2017)
• liczba ludności


991 161[1]

• gęstość

105 os./km²

Urbanizacja

63,5

Tablice rejestracyjne

O

Adres Urzędu Wojewódzkiego:
ul. Piastowska 14
45-082 Opole
Adres Urzędu Marszałkowskiego:
ul. Piastowska 14
Opole
Podział administracyjny
Plan województwa opolskiego
Liczba miast na prawach powiatu

1

Liczba powiatów

11

Liczba gmin miejskich

3

Liczba gmin miejsko-wiejskich

33

Liczba gmin wiejskich

35

Położenie na mapie Polski
[[Plik:{{{mapa Polski}}}|240x240px|alt=Położenie na mapie Polski|]]
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „województwo opolskie”
50°38′N 17°54′E/50,633333 17,900000
Multimedia w Wikimedia Commons
Informacje w Wikipodróżach
Strona Urzędu Wojewódzkiego
Strona Urzędu Marszałkowskiego

Województwo opolskie – jedno z 16 województw w Polsce. Obejmując obszar o powierzchni 9412 km² jest obecnie najmniejszym województwem w Polsce. Według danych z 30 czerwca 2017 r. było też województwem z najmniejszą liczbą mieszkańców – 991 161 mieszkańców[1]. Siedzibą władz województwa jest Opole.

Historia

Województwa z lat 1975-1998 z granicą obecnego województwa opolskiego
 Osobne artykuły: Województwo opolskie (1950–1975) i Województwo opolskie (1975–1998).
Województwo w latach 1950–1975

Pierwsze województwo opolskie zostało utworzone w 1950 r., w 1975 odłączone od niego zostały powiat raciborski i powiat oleski; ten ostatni, powiększony terytorialnie[2], powrócił w granice województwa w wyniku reformy administracyjnej w 1999 r.

Województwo opolskie utworzono w 1950 roku na mocy ustawy z dnia 28 czerwca 1950 roku[3], w wyniku podziału województwa śląsko-dąbrowskiego na województwo katowickie i opolskie. Do województwa opolskiego dołączono powiat brzeski i powiat namysłowski z województwa wrocławskiego. Nowe województwo, liczące 9506 km², było najmniejszym w ówczesnej Polsce. Według danych z 1950 ponad 50% ówczesnych mieszkańców stanowili autochtoni, około 25% mieszkańców województwa stanowili Kresowianie[4][5]. W 1975 roku w wyniku reformy administracyjnej[6] utworzono Województwo opolskie (1975–1998): powiat raciborski przyłączono do województwa katowickiego, a niemal cały powiat oleski do nowo utworzonego województwa częstochowskiego (2 z 8 jednostek pozostały w województwie opolskim). Od 1999 roku, wobec likwidacji województwa częstochowskiego, powiat oleski jest ponownie częścią woj. opolskiego.

Geografia

Flaga urzędowa województwa z herbem

Według danych z 1 stycznia 2014 powierzchnia województwa wynosi 9411,87 km²[7].

Według danych z 31 grudnia 2012 r. w woj. opolskim lasy obejmowały powierzchnię 249,8 tys. ha, co stanowiło 26,5% jego powierzchni[8].

Położenie administracyjne

Województwo jest położone w południowo-zachodniej Polsce i graniczy z[9]:

oraz z województwami:

Położenie historyczne

Większość obszarów województwa stanowi zachodnią część Górnego Śląska, natomiast cały region jest często określany Śląskiem Opolskim, nie do końca poprawnie, gdyż północno-wschodnie skrawki województwa (gmina Praszka i gmina Rudniki)[10][11]) nie leżą na historycznym Śląsku, lecz w Wielkopolsce (ziemia wieluńska). Zachodnia część obecnego województwa (ponad 20 procent powierzchni)[potrzebny przypis] obejmują tereny historycznego Dolnego Śląska: większa część ziemi brzeskiej oraz ziemię namysłowską, które do 1950 roku należały do województwa wrocławskiego. Również takie miasta jak Nysa, Grodków, Otmuchów, Paczków i Głuchołazy położone są na terenach historycznego Dolnego Śląska (dawne Księstwo nyskie)[12][13].

Topografia

W wymiarze północ-południe województwo rozciąga się na długości 136 km, to jest 1°13′20″. W wymiarze wschód-zachód rozpiętość województwa wynosi 127 km, co w mierze kątowej daje 1°47′15″.

Współrzędne geograficzne skrajnych punktów:

Najwyższym punktem jest wierzchołek Biskupiej Kopy – 889 m n.p.m.

Stosunki wodne

Główną rzeką województwa jest Odra. Pozostałe większe rzeki województwa to Mała Panew oraz Nysa Kłodzka. Największymi jeziorami są zbiorniki sztuczne, tj. Jeziora Nyskie, Otmuchowskie i Turawskie.

Podział administracyjny

 Osobny artykuł: Podział administracyjny województwa opolskiego.

Województwo opolskie jest podzielone na z 11 powiatów oraz 1 miasto na prawach powiatu (Opole).

Herb Powiat Powierzchnia[7]
[km²] 		Ludność
(30 czerwca 2017)[1] 		Przeciętna stopa bezrobocia
(30 czerwca 2014)[14]
brzeski 875,96 90,564 20,5%
głubczycki 672,63 46,205 17,7%
kędzierzyńsko-kozielski 625,13 95,589 12,9%
kluczborski 851,91 66,309 13,2%
– krapkowicki 441,80 64,289 8,8%
namysłowski 748,18 42,669 17,5%
nyski 1223,88 137,930 18,0%
oleski 973,38 64,906 8,9%
opolski 1534,38 123,740 12,8%
prudnicki 571,55 55,803 17,4%
strzelecki 744,27 75,015 8,9%

Urbanizacja

Mapa konturowa województwa opolskiego
Rozmieszczenie miast w województwie opolskim

W województwie opolskim jest 35 miast, w tym jedno na prawach powiatu.

Zestawienie na podstawie publikacji GUS z 30 czerwca 2017[1].

Podkreślone zostały siedziby powiatów, a wytłuszczone miasta na prawach powiatu.

Największym miastem jest Opole.

Opole
Ratusz w Kędzierzynie-Koźlu
Nysa
Zamek Piastów Śląskich w Brzegu
Rynek w Kluczborku
Ratusz w Prudniku
Lp. Herb Miasto Ludność
(30 czerwca 2017)		 Powierzchnia
(km²)		 Gęstość zaludnienia
(os./km²)
1. Opole 128.142 148,99 833
2. Kędzierzyn-Koźle 61.949 123,71 501
3. Nysa 44.345 27,51 1612
4. Brzeg 36.208 14,61 2478
5. Kluczbork 23.920 12,85 1861
6. Prudnik 21.287 20,50 1038
7. Strzelce Opolskie 18.135 29,97 605
8. Krapkowice 16.576 21,01 789
9. Namysłów 16.288 22,61 720
10. Głuchołazy 13.719 6,83 2009
11. Głubczyce 12.671 12,54 1010
12. Zdzieszowice 11.650 12,35 943
13. Olesno 9.435 15,08 626
14. Ozimek 8.856 3,25 2725
15. Grodków 8.682 9,88 879
16. Praszka 7.729 9,35 827
17. Paczków 7.591 6,60 1150
18. Zawadzkie 7.276 16,46 442
19. Gogolin 6.638 20,35 326
20. Niemodlin 6.451 13,11 492
21. Kietrz 6.035 18,74 325
22. Wołczyn 5.980 7,47 801
23. Lewin Brzeski 5.787 11,64 497
24. Głogówek 5.579 22,06 253
25. Otmuchów 4.962 27,82 178
26. Dobrodzień 3.737 19,63 190
27. Byczyna 3.631 5,79 627
28. Kolonowskie 3.339 55,70 60
29. Baborów 2.943 11,86 248
30. Leśnica 2.683 14,50 185
31. Prószków 2.649 16,22 163
32. Biała 2.465 14,72 167
33. Gorzów Śląski 2.451 18,54 132
34. Korfantów 1.825 10,23 178
35. Ujazd 1.777 14,76 120
 Zobacz też: Miasta w Polsce (statystyki).

Demografia

Dane z 30 czerwca 2017 r.[1]:

Opis Ogółem Kobiety Mężczyźni
jednostka osób % osób % osób %
populacja 991 161 100 511 654 52 479 507 48
powierzchnia 9 411,67 km²
gęstość zaludnienia
(mieszk./km²)		 105 54 51

Województwo zamieszkuje w centrum i na wschodzie ludność autochtoniczna, identyfikująca się głównie jako Niemcy oraz Ślązacy. Obecnie większość mieszkańców województwa (ok. 2/3) stanowi ludność napływowa (oraz ich potomkowie), która przybyła na ten teren po roku 1945, w związku z przekazaniem przez Związek Sowiecki oraz Aliantów Zachodnich wcześniej niemieckiej części Górnego Śląska Polsce[15]. Językiem dnia codziennego ludności niemieckiej i śląskiej jest język śląski[16]. Etnicznie polska ludność składa się z Ślązaków i osadników z międzywojennej Polski centralnej oraz (tzw. Kresowiaków) ze wschodnich terenów II Rzeczypospolitej (tzw. Kresów) zagarniętych przez Związek Sowiecki, a obecnie leżących w graniach Litwy, Białorusi i Ukrainy. Duża grupa etnograficzna Opolan, dzieląca się także na mniejsze, nie stanowi obecnie odnośnika identyfikacyjnego dla współczesnych mieszkańców województwa opolskiego. Owi Opolanie to dzisiejsi Niemcy i Ślązacy.

  • Piramida wieku mieszkańców W. opolskiego w 2014


Religia

 Osobny artykuł: Religia w województwie opolskim.

Na terenie województwa działalność prowadzą: Kościół rzymskokatolicki, Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego, Kościół Polskokatolicki, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny, Kościół Ewangelicko-Augsburski, Kościół Chrześcijan Baptystów, Kościół Ewangelicznych Chrześcijan w RP, Kościół Chrystusowy w Polsce, Kościół Zielonoświątkowy, Chrześcijańska Wspólnota Zielonoświątkowa, Kościół Boży w Chrystusie, Kościół Adwentystów Dnia Siódmego, Świadkowie Jehowy, Świecki Ruch Misyjny „Epifania”, Zrzeszenie Wolnych Badaczy Pisma Świętego, Opolski Ośrodek Zen, Buddyjski Związek Diamentowej Drogi Linii Karma Kagyu, Stolica Boża i Barankowa i Unitarianie.

Administracja i polityka

Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku
Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku
Siedziba urzędu wojewódzkiego i sejmiku nocą

Samorząd województwa

Organem stanowiącym samorządu jest Sejmik Województwa Opolskiego, składający się z 30 radnych. Siedzibą sejmiku województwa jest Opole. Sejmik wybiera organ wykonawczy samorządu, którym jest zarząd województwa, składający się z 5 członków z przewodniczącym mu marszałkiem.

Marszałkowie województwa opolskiego:

Administracja rządowa

Terenowym organem administracji rządowej jest Wojewoda Opolski, wyznaczany przez Prezesa Rady Ministrów. Siedzibą wojewody jest Opole[17], gdzie znajduje się Opolski Urząd Wojewódzki w Opolu.

Gospodarka

Koksownia Zdzieszowice

W 2012 r. produkt krajowy brutto woj. opolskiego wynosił 34,3 mld zł, co stanowiło 2,1% PKB Polski. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosił 33,9 tys. zł (80,8% średniej krajowej), co plasowało opolskie na 11. miejscu względem innych województw[18].

Przeciętne miesięczne wynagrodzenie mieszkańca woj. opolskiego w 3. kwartale 2011 r. wynosiło 3335,29 zł, co lokowało je na 8. miejscu względem wszystkich województw[19].

We wrześniu 2013 liczba zarejestrowanych bezrobotnych w województwie obejmowała ok. 49,5 tys. mieszkańców, co stanowi stopę bezrobocia na poziomie 13,8% do aktywnych zawodowo[20].

Według danych z 2011 r. 4,7% mieszkańców w gospodarstwach domowych woj. opolskiego miało wydatki poniżej granicy ubóstwa skrajnego (tzn. znajdowało się poniżej minimum egzystencji)[21].

W 2010 r. produkcja sprzedana przemysłu w woj. opolskim wynosiła 18,7 mld zł, co stanowiło 1,9% produkcji przemysłu Polski. Sprzedaż produkcji budowlano-montażowej w opolskim wynosiła 3,2 mld zł, co stanowiło 2,0% tej sprzedaży Polski[22].

Bezpieczeństwo publiczne

W województwie opolskim działa centrum powiadamiania ratunkowego, które znajduje się w Opolu i które obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999[23].

Ochrona przyrody

Na terenie województwa opolskiego znajduje się 36 rezerwatów przyrody. Pełna lista rezerwatów woj. opolskiego.

Poza tym istnieją 4 parki krajobrazowe:

Honorowi Obywatele Województwa Opolskiego

Lista osób którym nadano tytuł Honorowy Obywatel Województwa Opolskiego[24]:


Transport

Transport kolejowy

Dworzec Opole Główne

W województwie opolskim znajduje się 798 km eksploatowanych linii kolejowych (14. miejsce w kraju), z czego 362 km to linie jednotorowe, natomiast 436 km – dwu- i więcej torowe. 440 km linii kolejowych jest zelektryfikowanych (stan na dzień 31 grudnia 2013)[25].

W województwie znajduje się 30 czynnych dworców kolejowych, 3 z nich są wpisane do rejestru zabytków (stan na dzień 31 października 2014)[26].

SA137

Województwo opolskie jest właścicielem 20 pojazdów szynowych: 11 spalinowych i 9 elektrycznych[27][28].

Seria Typ Numery Liczba Producent / Modernizator
EN57AL 5B/6B 1602, 1687, 1730, 1803 4 Pafawag / Pesa i ZNTK MM [29]
EN63A Impuls 36WEa 026 ÷ 030 5 Newag [28]
SA103 214Ma 003 ÷ 004, 013 3 Pesa [29]
SA109 212M 008 1 Kolzam [30]
SA134 218Md 009, 011 ÷ 014 5 Pesa [31]
SA137 220M 003 ÷ 004 2 Newag [32]

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Dane GUS z dnia 30 czerwca 2017
  2. ↑ Przyłączono do niego m.in. Dobrodzień, który w przeszłości znajdował się w powiecie lublinieckim.
  3. ↑ Ustawa z dnia 28 czerwca 1950 r. o zmianach podziału administracyjnego Państwa (Dz.U. z 1950 r. nr 28, poz. 255).
  4. ↑ Atlas historyczny Polski, Polskie Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych, Warszawa-Wrocław 1985, tabl. 53., ISBN 83-7000-016-9.
  5. ↑ Stanisław Rospond, Polszczyzna Śląska, 1970, s. 160.
  6. ↑ Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (Dz.U. z 1975 r. nr 16, poz. 91).
  7. ↑ a b Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2014 r. , 2014-07-24. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507. 
  8. ↑ Raport o stanie lasów w Polsce 2012. , s. 78, 2013. Warszawa: Centrum Informacyjne Lasów Państwowych. ISSN 1641-3229. 
  9. ↑ geoportal.gov.pl. geoportal.gov.pl. [dostęp 2013-07-27].
  10. ↑ „Praszka jest jedną z najstarszych osad w dawnej ziemi wieluńskiej”, w: UMiG Praszka. Rys historyczny.
  11. ↑ „Tereny gminy [Rudniki] historycznie wchodziły w skład ziemi wieluńskiej”, w: Gmina Rudniki.
  12. ↑ R. Pysiewicz-Jędrusik, A. Pustelnik, B. Konopska, Granice Śląska, Wrocław 1998, ISBN 83-911532-0-7.
  13. ↑ Tereny wchodzące w skład księstwa nyskiego w: Historia biskupiego księstwa nyskiego.
  14. ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 24 września 2014 r. ws. przeciętnej stopy bezrobocia w kraju oraz na obszarze powiatów (M.P. z 2014 r. poz. 853).
  15. ↑ Danuta Berlińska. 1999. Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Stowarzyszenie Instytut Śląski i Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu; Tomasz Kamusella. 2001. Podstawowe parametry do konstrukcji historii regionu Śląsk Opolski (s 10-24). 2001. Śląsk Opolski. No 3.
  16. ↑ Niemcy w województwie opolskim w 2010 roku : pytania i odpowiedzi : badania socjologiczne członków Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego Niemców na Śląsku Opolskim. 2011. Gliwice i Opole : Dom Współpracy Polsko-Niemieckiej.
  17. ↑ (Art. 3.) Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. (Dz.U. z 1998 r. nr 96, poz. 603).
  18. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2014. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2015-01-12, s. 625. ISSN 1230-5820.
  19. ↑ Obwieszczenie Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z dnia 28 listopada 2011 r. (M.P. z 2011 r. nr 108, poz. 1099).
  20. ↑ Bezrobotni oraz stopa bezrobocia wg województw, podregionów i powiatów (Stan na koniec marca 2012 r.). Główny Urząd Statystyczny, 2012-04-26. [dostęp 2012-05-20].
  21. ↑ Ubóstwo w Polsce w 2011r. Główny Urząd Statystyczny, 2012-05-31. s. 15. [dostęp 2012-06-08].
  22. ↑ Rocznik Statystyczny Województw 2011 (wybrane tablice). Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2012-01-24, s. 58-59. ISSN 1230-5820.
  23. ↑ Wykaz NKA dla lokalizacji Ab. Służb Alarmowych 112. uke.gov.pl. [dostęp 2014-12-27]. (pol.).
  24. ↑ Honorowi Obywatele Województwa Opolskiego – oficjalna strona samorządu województwa opolskiego.
  25. ↑ Transport. Wyniki działalności w 2013 r.. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2014, s. 94. ISSN 1506-7998.
  26. ↑ Czynne dworce kolejowe. 2014-10-31. [dostęp 2014-12-30].
  27. ↑ Opolskie zakończyło projekt modernizacji taboru. inforail.pl, 2014-05-07. [dostęp 2014-12-31]. (pol.).
  28. ↑ a b Martyn Janduła: Komplet Impulsów w Opolskiem. Są już starania o kolejne pojazdy. rynek-kolejowy.pl, 2017-04-04. [dostęp 2017-04-04]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-04-04)]. (pol.).
  29. ↑ a b Opole: Kolejny szynobus na torach. inforail.pl, 2009-09-07. [dostęp 2012-09-22]. (pol.).
  30. ↑ Piotr Synowiec. Opolski SA109-008 wreszcie w ruchu planowym. „Świat Kolei”. 2/2005, s. 4. Łódź: Emi-press. ISSN 1234-5962. 
  31. ↑ www.pr.pkp.pl: Opole: Pesa zakończyła dostawy nowych SZT. InfoRail. [dostęp 2012-04-23]. (pol.).
  32. ↑ SA137-004 dla województwa Opolskiego. inforail.pl, 2012-05-17. [dostęp 2012-09-10]. (pol.).

Bibliografia

  • Danuta Berlińska. 1999. Mniejszość niemiecka na Śląsku Opolskim w poszukiwaniu tożsamości. Opole: Stowarzyszenie Instytut Śląski i Państwowy Instytut Naukowy-Instytut Śląski w Opolu.
  • Tomasz Kamusella. 2001. Podstawowe parametry do konstrukcji historii regionu Śląsk Opolski (s 10-24). 2001. Śląsk Opolski. No 3.
  • Masnyk Marek. 1989. Ruch polski na Śląsku Opolskim w latach 1922-1939. Opole: Wydawnictwo Instytutu Śląskiego w Opolu.

Linki zewnętrzne

Miasta województwa opolskiego
Miasta na prawach powiatu
Miasta powiatowe
Miasta gminne

Województwo opolskie
Miasto na prawach powiatu
Powiaty
Inne zagadnienia

Podział administracyjny Polski
Województwa
Siedziby wojewodów
i sejmików
Podziały administracyjne
województw
Herby województw
Flagi województw
Województwa proponowane
Inne jednostki podziału

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Województwo_opolskie&oldid=53320488”