Worsy
51°51′39″N 22°45′51″E/51,860833 22,764167| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
83 |
| Kod pocztowy |
21-570[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LBI |
| SIMC |
0011914[5] |
Położenie na mapie gminy Drelów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bialskiego  | |
| 51°51′39″N 22°45′51″E/51,860833 22,764167[1]
| |
Worsy – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie bialskim, w gminie Drelów[5][6].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bialskopodlaskiego.
Wieś jest sołectwem w gminie Drelów[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 387 mieszkańców[8].
Wierni Kościoła rzymskokatolickiego należą do parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Szóstce.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Nazwa wsi Worsy pochodzi najprawdopodobniej od goblina o imieniu Worsa, leśnego człowieka, który w wierzeniach ludów Komi[9] śledził myśliwych. Wierzono, że Worsa miał również władzę nad innymi sfera życia codziennego, które nie były wiązane z lasem i ludzie zwracali się do niego we wszystkich trudnych przypadkach. Goblin Worsa mógł zarówno zapewnić zdrowie, jak i potomstwo, zsyłać chorobę, odpędzać bydło, dezorientować człowieka w lesie lub pozbawić go zdobyczy na polowaniach[10][11].
W XIV-XVI wieku wieś Worsy administracyjnie leżała w granicach województwa trockiego, będącego częścią Wielkiego Księstwa Litewskiego[12]. Po unii lubelskiej w 1569 roku stała się częścią Rzeczypospolitej Obojga Narodów[13].
Wieś Worsy położona w powiecie mielnickim województwa podlaskiego, wchodziła w 1662 roku w skład majętności międzyrzeckiej Łukasza Opalińskiego[14]. W wieku XIX wieś w dobrach Międzyrzec – własność Potockich, w roku 1883 było tu 58 osad z gruntem mórg 1092[15].
W początku XX wieku wieś zamieszkiwali „tutejsi”, w większości wyznania prawosławnego i mówiący językiem rosyjsko-ukraińskim, przeważnie bez ukształtowanej nowoczesnej tożsamości narodowej. Ludzie ci mieszkali na terenach, na których od wieków żyli ich przodkowie, a prawosławie było tam obecne od niemal tysiąca lat[16].
Podczas I wojny światowej, wobec porażek w wojnie z Niemcami, władze rosyjskie za pośrednictwem prawosławnych księży namawiały do ucieczki w głąb Rosji, strasząc przed wcieleniem 18-letnich chłopców do wojska niemieckiego. Opornych nierzadko wyganiano z domostw, które były następnie podpalane przez Kozaków. Wielu mieszkańców Worsy opuściło wtedy na kilka lat swoje domostwa[17]. Po powrocie uchodźcy musieli odbudowywać swoje zniszczone, spalone czy ograbione gospodarstwa, które niekiedy były już zajęte przez innych gospodarzy.
Po 1918 jeden z mieszkańców Worsy został zastępcą parlamentarzysty do Sejmu II Rzeczypospolitej, z ramienia mniejszości narodowych[18].
W latach 30. XX wieku liczba osób wyznających prawosławie przewyższała liczbę osób innych wyznań. W związku z tym postanowiono wybudować drewnianą cerkiew, wokół której skupiło się życie religijno-kulturalne mieszkańców. Działał tu męski chór, drużyna piłki ręcznej mężczyzn, a żona batiuszki ozdabiała pięknymi kwiatowymi wzorami np. lustra, meble dla wiernych. W ten sposób Worsy stały się nieformalnym centrum prawosławia w powiecie radzyńskim[19].
W II RP, w drugiej połowie lat 30. XX w. następowało zaostrzenia polityki państwa wobec mniejszości narodowych, do których zaliczani byli przez władzę prawosławni mieszkańcy Worsy. Miały miejsce liczne represje władz wobec ludności prawosławnej[20].
Po II wojnie światowej, w ramach ustaleń między Polską oraz ZSRR, i podpisanego traktatu o wymianie ludności ukraińskiej z terenów Polski i polskiej z terenów Ukrainy[21], znaczna część mieszkańców Worsy została przesiedlona na Ukrainę. Razem z tymi mieszkańcami wyjechał ostatni batiuszka.
Drewniana cerkiew prawosławna z Worsy została zamknięta, a następnie sprzedana. Sprzęty liturgiczne i wyposażenie cerkwi zostały przekazane prawosławnej cerkwi w Łobzie na Pomorzu Zachodnim[22].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150864
- ↑ Wieś Worsy w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-01-03] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-11-27].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 1483 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju) [online], Główny Urząd Statystyczny [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-23].
- ↑ Strona gminy, sołectwa [dostęp 2023-11-27]
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ uralskie ludy, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Ворса – в мифологии народов коми леший, не только следивший за промысловой деятельностью охотников, но и распространивший свою власть на многие сферы бытовой жизни [online], www.bestiary.us [dostęp 2022-03-29] (ros.).
- ↑ V. Ya. Petrukhin, Mingachevir, „Oxford Art Online”, Oxford University Press, 2003, DOI: 10.1093/gao/9781884446054.article.t058372 [dostęp 2022-03-29].
- ↑ Przeczytaj – Zintegrowana Platforma Edukacyjna [online], zpe.gov.pl [dostęp 2022-05-10].
- ↑ Rzeczpospolita Obojga Narodów – Poradnia językowa PWN [online], sjp.pwn.pl [dostęp 2022-05-10] (pol.).
- ↑ Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668–1670, w: Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 158.
- ↑ Wacław Sakławski. Województwo lubelskie w 15 tomach „Słownika geograficznego Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich” Filipa Sulimierskiego, Bronisława Chlebowskiego, Władysława Walewskiego 1880-1904.. „Polskie Towarzystwo Geograficzne Oddział Lubelski ; Zakład Kartografii Instytutu Nauk o Ziemi UMCS”.
- ↑ Tomek Kaczor, Janek Wiśniewski, 127 cerkwi, Niema bieda, „Magazyn Kontakt”, 27, 18 maja 2015.
- ↑ Bieżeństwo [online], Bieżeństwo [dostęp 2021-06-22] (pol.).
- ↑ Krzysztof Grzesiak, Społeczność prawosławna na południowym Podlasiu w okresie międzywojennym.
- ↑ Krzysztof Grzesiak, AKCJA ROZBIÓREK CERKWI NA LUBELSZCZYŹNIE W ROKU 1938, „Studia Oecumenica”, 11, 2011, s. 313–330, DOI: 10.25167/so.3237, ISSN 2391-940X [dostęp 2021-06-15].
- ↑ Michała Ciuchaja, Dramat ludności prawosławnej okresu międzywojennego w powiecie Radzyń Podlaski na przykładzie wsi Worsy, Chrześcijańska Akademia Teologiczna w Warszawie. Wydział Teologiczny.
- ↑ Jan Pisuliński, Przesiedlenie ludności ukraińskiej z Polski do USRR w latach 1944–1947, „Libra PL”, 1, 22 maja 2014, s. 590, ISBN 978-83-63526-07-8.
- ↑ Joanna Ważniewska, Prawosławie w Polsce: Stefan Dudra, Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny w obszarze polityki wyznaniowej oraz polityki narodowościowej Polski Ludowej i III Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2019, s. 958, „Doctrina. Studia społeczno-polityczne” (17), 2021, s. 359–368, DOI: 10.34739/doc.2020.17.21, ISSN 1730-0274 [dostęp 2021-06-15].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Worsy, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIV: Worowo – Żyżyn, Warszawa 1895, s. 6.
| Wsie | |
|---|---|
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
|
