Woryny
54°18′23″N 20°34′42″E/54,306389 20,578333| wieś | |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Wysokość |
100 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2011) |
220[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-220[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NBA |
| SIMC |
0474590 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Górowo Iławeckie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu bartoszyckiego  | |
| 54°18′23″N 20°34′42″E/54,306389 20,578333[1]
| |
Woryny (niem. Worienen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie bartoszyckim, w gminie Górowo Iławeckie.
W latach 1954-1957 wieś należała i była siedzibą władz gromady Woryny, po jej zniesieniu w gromadzie Górowo Iławeckie. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
Na południowo-zachodnim skraju wsi (na południe od strumienia) znajdują się ślady średniowiecznych umocnień ziemnych.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś założona w 1340 r. pod nazwą Worya. Po sekularyzacji Prus stała się siedzibą starosty książęcego. W latach 1555–1564 starostą był Kacper Lehndorff, który na wyludnionych w czasie wojen polsko-krzyżackich wsiach osiedlał ludność, głównie pochodzenia polskiego. W 1558 Lehndorff wykupił wieś od skarbu państwa, ale w wieku XVIII Woryny ponownie wykazywane są jako majątek państwowy. W XVIII powstała w Worynach szkoła. W 1889 r. należały do towarzystwa akcyjnego w Berlinie i wraz z folwarkiem Szczeciniak obejmowały 879 ha ziemi.
W Worynach, w czasie kampanii napoleońskiej pochowano generała armii napoleońskiej Nicolasa Dahlmanna (7 grudnia 1769 – 10 lutego 1807), który zginął w bitwie pod Iławą Pruską[4].
W 1935 r. w tutejszej szkole, zatrudniającej dwóch nauczycieli, uczyło się 126 dzieci. W 1939 r. we wsi mieszkało 709 osób.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej szkołę uruchomiono w 1946 r. – organizatorka i pierwsza kierowniczka była Maria Bukowa. W latach 1954–1957 Woryny były siedzibą gromady i Gromadzkiej Rady Narodowej. W 1979 r. szkołę podstawową w Worynach zlikwidowano. W 1983 r. we wsi było 86 domów, skupionych w zwartej zabudowie, mieszkały 333 osoby. We wsi funkcjonowało 80 indywidualnych gospodarstw rolnych, uprawiających łącznie 906 ha ziemi i hodujących 587 sztuk bydła (w tym 312 krów), 558 świń, 102 konie i 83 owce. W tym czasie we wsi była świetlica, klub, punkt biblioteczny, sala kinowa na 50 miejsc, boisko sportowe, sklep wielobranżowy i zakład remontowo-budowlany.
Obszar ochrony uzdrowiskowej[edytuj | edytuj kod]
W 2019 r. Woryny wraz z sołectwami Gałajny i Czyprki w gminie Górowo Iławeckie uzyskały na mocy Rozporządzenia Rady Ministrów status obszaru ochrony uzdrowiskowej („Obszar Ochrony Uzdrowiskowej Górowo Iławeckie”)[5].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150872
- ↑ Program ochrony środowiska dla gminy Górowo Iławeckie na lata 2012–2015, s. 10. [dostęp 2013-05-30].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1490 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Die Schlacht bei Pr. Eylau. Genealogie–Tagebuch, 2007-03-11. [dostęp 2017-12-13]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-01-13)]. (niem.).
- ↑ Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 21 października 2019 r. w sprawie nadania statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej sołectwom: Gałajny, Czyprki i Woryny położonym na obszarze gminy Górowo Iławeckie (Dz.U. z 2019 r. poz. 2180)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bartoszyce. Z dziejów miasta i okolic. Wyd. drugie zmienione. Wyd. Pojezierze, Olsztyn 1987, 480 str., ISBN 83-7002-239-1.