Wrótka
 Widok ze Skupniowego Upłazu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Wysokość |
1579 m n.p.m. |
| Pasmo | |
| Sąsiednie szczyty | |
Położenie na mapie Tatr  | |
Położenie na mapie Karpat  | |
 49°15′17,0″N 19°57′11,1″E/49,254722 19,953083
| |
Wrótka (1579 m[1]) – trawiasta, ale otoczona stromymi skałami przełęcz we wschodniej grani Długiego Giewontu w polskich Tatrach Zachodnich (). Dawniej miała też nazwę Kalackie Wrótka lub Szklana Brama[2]. Znajduje się tuż po zachodniej stronie Kalackiej Kopy (1601 m[1]). Południowe stoki spod Wrótek opadają stromo do Doliny Kondratowej, północne do Żlebu pod Wrótka (wschodnie odgałęzienie Doliny Białego)[3]. W południowych stokach jest bezimienny żleb, wyraźny jednak tylko w swojej najwyższej części[4].
Dawniej przez Kalackie Koryto i Wrótka chadzano na Giewont i prowadził tędy znakowany farbą szlak, po jego zamknięciu używane są już tylko jako łatwy dostęp do grani Długiego Giewontu[4]. Mariusz Zaruski tak pisze o Wrótkach: Jest to wcięcie w grani, utworzone przez dwie pionowe kilkunastometrowe ścianki, istotnie podobne do bramy zamczyska. Wrotka obchodzimy po prawej (północnej) stronie, a dalej (już bez znaków, które skończyły się na Wrotkach) wznosimy się szeroką trawiastą granią aż do wielkiego rozwartego wcięcia (Szeroki Karb), poza którym zaczyna się ściana głównej grani Giewontu[5].
W nazewnictwie tatrzańskim wrótkami nazywa się dość głęboko wciętą w grań przełączkę, wąskie wcięcie w skalnym żebrze lub ciasne przejście między skałami. W Tatrach jest kilka Wrótek, te w grani Giewontu są jednak najbardziej znane[2]. W rejonie Wrótek (giewonckich) stwierdzono występowanie ostrołódki karpackiej – rzadkiego gatunku rośliny, w Polsce występującego tylko w Tatrach i to na nielicznych stanowiskach[6]. W literaturze przewodnikowej niekiedy podawana jest wysokość 1592 m[4].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Główny Urząd Geodezji i Kartografii, Dane pomiarowe z lotniczego skaningu laserowego [online].
- ↑ a b Zofia Radwańska-Paryska, Witold Henryk Paryski, Wielka encyklopedia tatrzańska, Poronin: Wydawnictwo Górskie, 2004, ISBN 83-7104-009-1.
- ↑ Tatry Polskie. Mapa turystyczna 1:20 000, Piwniczna: Agencja Wydawnictwo „WiT” S.c., 2009, ISBN 83-89580-00-4.
- ↑ a b c Władysław Cywiński, Tatry. Giewont, Poronin: Wyd. Górskie, 1994, ISBN 978-83-7104-002-3, OCLC 749766988.
- ↑ Mariusz Zaruski, Na bezdrożach tatrzańskich, Łomianki: Wyd. LTW, 2007, ISBN 978-83-7565-004-4.
- ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.