Złocieniec alpejski

Złocieniec alpejski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	astrowce
Rodzina	astrowate
Podrodzina	Asteroideae
Rodzaj	złocieniec
Gatunek	złocieniec alpejski
	Nazwa systematyczna
	Leucanthemopsis alpina (L.) Heywood; Anales Inst. Bot. Cavanilles 32(2): 182. 1975
Synonimy
	Chamaemelum alpinum (L.) E.H.L.Krause; Chrysanthemum alpinum L.; Leucanthemum alpinum Lam.; Leucanthemum alpinum var. cuneifolium Murr; Pyrethrum alpinum (L.) Schrank; Pyrethrum alpinum subsp. cuneifolium (Murr) Tzvelev; Tanacetum alpinum (L.) Sch.Bip.;
	Chamaemelum alpinum (L.) E.H.L.Krause; Chrysanthemum alpinum L.; Leucanthemum alpinum Lam.; Leucanthemum alpinum var. cuneifolium Murr; Pyrethrum alpinum (L.) Schrank; Pyrethrum alpinum subsp. cuneifolium (Murr) Tzvelev; Tanacetum alpinum (L.) Sch.Bip.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Złocieniec alpejski, wrotycz alpejski, złocień alpejski^[4] (Leucanthemopsis alpina (L.) Heywood) – gatunek rośliny należący do rodziny astrowatych. Występuje na obszarach górskich w południowej i środkowej Europie^[5]. W Polsce występuje podgatunek złocieniec alpejski tatrzański (Leucanthemopsis alpina subsp. tatrae (Vierh.) Holub.)^[4] i naturalnie rośnie wyłącznie w Tatrach^[6].

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Pokrój: Tworzy luźne kępki złożone z liści tworzących przyziemną rozetkę oraz pojedynczych łodyg kwiatowych.
Łodyga: Wzniesione, walcowate i nierozgałęziające się łodygi o wysokości 5-15 cm. Są delikatnie omszone. Łodygi kwiatowe są bardzo słabo ulistnione, jedynie w dolnej części wyrastają na nich drobne listki^[7].

Liście: Liście odziomkowe pierzasto-sieczne lub pierzasto-klapowane, o blaszce zbiegającej w ogonek. Są obustronnie owłosione, lub tylko na spodniej stronie^[7].

Kwiaty: Na szczycie łodygi kwiatowej wyrasta jeden tylko koszyczek, swoim wyglądem niemal do złudzenia przypominający koszyczek stokrotki pospolitej. Ma średnicę 2-3,5 cm, a łuski jego okrywy są szeroko czarnobrunatno obrzeżone. Dno koszyczka jest prawie płaskie. Obrzeżenie koszyczka stanowi pojedynczy rząd kwiatów języczkowych o białych płatkach korony. Kielich w postaci błoniastego rąbka. Mają one 2-3 razy większą długość od szerokości^[7]^[6].

Owoce: Niełupki z 5 cienkimi żeberkami. Mają długość ok. 3 mm i posiadają błoniasty rąbek (pochodzący z kielicha)^[7].

Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]

Rozwój: Bylina. Kwitnie od lipca do sierpnia. Przed rozkwitnięciem koszyczki są zwieszone, w czasie kwitnięcia łodyżka kwiatowa wyprostowuje się. Jest owadopylna lub samopylna. Nasiona rozsiewane są przez wiatr.
Siedlisko: Prawdziwie wysokogórska roślina. Występuje od piętra kosówki aż po najwyższe szczyty Tatr (Gerlach 2655 m n.p.m.), głównie na granitowym podłożu^[6].
Fitosocjologia: Gatunek charakterystyczny dla rzędu (O.) Salicetalia herbaceae^[8].

Zobacz też: Rośliny tatrzańskie.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).
↑ ^a ^b The Plant List Leucanthemopsis alpina. [dostęp 2011-06-18].
↑ ^a ^b ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 108, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ Leucanthemopsis alpina (L.) Heywood. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-25].
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.
↑ ^a ^b ^c ^d Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-04-15] (ang.).

[tpl-3] The Plant List Leucanthemopsis alpina. [dostęp 2011-06-18].

[checklist-4] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 108, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[powo-5] Leucanthemopsis alpina (L.) Heywood. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-09-25].

[kwiaty-6] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Kwiaty Tatr. Przewodnik kieszonkowy. Warszawa: MULTICO Oficyna Wyd., 2003. ISBN 83-7073-385-9.

[szafer-7] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[8] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]