Wyżyna Wieluńska
 Typowy krajobraz Wyżyny Wieluńskiej, Kłobuck | |
| |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion |
Wyżyna Wieluńska |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Wyżyna Wieluńska (341.21) – mezoregion fizycznogeograficzny w południowej Polsce. Rozciąga się pomiędzy Wieluniem a Częstochową. Zajmuje powierzchnię 1443 km². Położona jest na wysokości od 220 do 280 m n.p.m. Najwyższe wzniesienia osiągają wysokość około 300 m n.p.m.
Regionalizacja[edytuj | edytuj kod]
Według powszechnie stosowanej regionalizacji Jerzego Kondrackiego wyżyna jest częścią Wyżyny Woźnicko-Wieluńskiej. Istnieją jednak także koncepcje, według których Wyżyna Wieluńska jest zaliczana do Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej (używana bywa wtedy nazwa Wyżyna Krakowsko-Wieluńska)[1].
Charakterystyka[edytuj | edytuj kod]
Stanowi część płyty górnojurajskiej. Zbudowana jest przede wszystkim z wapieni górnej jury, a także ze skał jury środkowej i górnego triasu. Skały podłoża tylko miejscami odsłaniają się spod osadów czwartorzędowych. Najwyższymi wzniesieniami są wzgórza morenowe i kemy. Charakterystyczne dla tego obszaru, jak i dla wszystkich obszarów zbudowanych ze skał węglanowych, są formy krasowe, przejawiające się tutaj w postaci lejów i szczelin w podłożu[2].
Wyżyna Wieluńska (341.21) tylko miejscami odsłania skały podłoża (wapienie górnojurajskie) spod osadów czwartorzędowych. Niektóre wzniesienia są pochodzenia akumulacyjnego, a inne tektonicznego. Występują tu gleby na utworach piaszczystych w większości zaliczone do 5 i 6 kompleksów przydatności rolniczej najczęściej na glebach płowych i glebach bielicowych. Występują także mady rzeczne i gleby glejoziemne zaliczone do kompleksów użytków zielonych 3z[3].
Rzeki[edytuj | edytuj kod]
Wyżynę przecinają doliny rzeczne, w tym trzykrotnie dolina Warty, a także Liswarty i jej dopływów: Czarnej Okszy, Białej Okszy i wielu mniejszych cieków wodnych[2].
Główne miasta[edytuj | edytuj kod]
Wzniesienia[edytuj | edytuj kod]
- Miętna – 303,8 m n.p.m.
- Dębowa Góra – 284,6 m n.p.m.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Jerzy Nita, Urszula Myga-Piątek. Inne spojrzenie na regionalizację Wyżyny Śląsko-Krakowskiej. „Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego PTG”. 37, s. 141-164, 2017.
- ↑ a b Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Kłobuck. UMiG Kłobuck. s. 17. [dostęp 2009-12-29]. (pol.).
- ↑ Tołoczko W., Gleby orne makro- i mezoregionów fizycznogeograficznych Polski, Łódź 2020, Wyd. UŁ