Wybory samorządowe w Polsce w 2018 roku

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Wybory samorządowe w Polsce
w 2018 roku
Państwo

 Polska

Rodzaj

wybory samorządowe

Data przeprowadzenia

21 października 2018 (I tura); 4 listopada 2018 (II tura)

Data zarządzenia

13 sierpnia 2018
przez: Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego[1]

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy

Głosowanie
poprzednie:
wybory 2014 		następne:
wybory 2024
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Wybory samorządowe w Polsce w 2018 – wybory samorządowe, które z mocy ustawy zostały zarządzone przez premiera Mateusza Morawieckiego 13 sierpnia 2018[1] na dzień 21 października, natomiast II tura wyborów tzw. włodarzy (wójtów gmin, burmistrzów i prezydentów miast) odbyła się dwa tygodnie później – 4 listopada. W wyborach tych wybierani byli wójtowie gmin, burmistrzowie, prezydenci miast oraz radni dzielnicowi m.st. Warszawy, gminni (w tym miejscy), powiatowi i sejmików województw.

Zmiana prawa wyborczego[edytuj | edytuj kod]

Obwodowa Komisja Wyborcza w budynku Zespołu Państwowych Szkół Plastycznych im. Wojciecha Gersona w Warszawie podczas I tury głosowania, 21 października 2018
Wejście do jednej z obwodowych komisji wyborczych w Bielsku-Białej

Wybory samorządowe w 2018 roku odbyły się po znaczącej nowelizacji prawa wyborczego (obejmującego kodeks wyborczy oraz ustawę o samorządzie gminnym, powiatowym, wojewódzkim i o ustroju m.st. Warszawy), wprowadzonej ustawą z 11 stycznia 2018 o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (weszła w życie 31 stycznia 2018)[2], której najważniejszymi elementami były:

Zmiany z powodu nieprawidłowości przy wyborach samorządowych w 2014 wprowadziła też ustawa z 25 czerwca 2015 o zmianie ustawy w sprawie kodeksu wyborczego[4]. Do najważniejszych zmian należały:

  • przezroczyste urny wyborcze, których wzór określa Państwowa Komisja Wyborcza (dla wyborów zarządzonych od 1 lipca 2016), oraz koperty na kartę do głosowania gwarantujące tajność głosowania (zniesione wraz z wejściem życie ustawy z dnia 11 stycznia 2018);
  • możliwość rejestracji własnymi urządzeniami nagrywającymi czynności obwodowych komisji przez mężów zaufania przed rozpoczęciem głosowania i po jego zakończeniu;
  • ujęcie w protokołach głosowania liczby głosów nieważnych z podaniem przyczyny nieważności głosu;
  • kadencyjność członków Państwowej Komisji Wyborczej – 9 lat oraz górny wiek członka – 70 lat (od 1 stycznia 2016);
  • informowanie przez komisarza wyborczego (do 30 stycznia 2018 przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta) wyborców w formie druku bezadresowego najpóźniej w 21. dniu przed terminem wyborów o sposobie głosowania oraz warunkach ważności głosu w danych wyborach (od 1 stycznia 2016);
  • zasada, iż karta do głosowania jest kartką zadrukowaną jednostronnie, natomiast w uzasadnionych przypadkach (np. zbyt duża liczba komitetów wyborczych) PKW może zastosować karty do głosowania w formie „książeczki” z obligatoryjną informacją na pierwszej stronie o sposobie głosowania oraz warunkach ważności głosu w danych wyborach, na stronie drugiej – spis treści zawierający listę komitetów wyborczych;
  • wspólne wykonywanie czynności związanych z ustaleniem wyników głosowania przez członków obwodowych komisji wyborczych;
  • zakaz członkostwa osób w obwodowej komisji wyborczej, jeśli kandydatem jest osoba bliska (zstępnym, wstępnym, małżonkiem, rodzeństwem, małżonkiem zstępnego lub przysposobionego);
  • zwiększenie z 9 do 10 maksymalnej i zmniejszenie z 7 do 6 minimalnej liczebności komisji obwodowych w obwodach ze względu na zróżnicowanie liczby uprawnionych do głosowania (od 2000 głosujących minimum 8 członków komisji), co ma zwiększyć komfort pracy komisji oraz przyspieszyć liczenie oddanych głosów (zasady te zostały zmienione w dniu 31 stycznia 2018);
  • ustalenie liczebności zagranicznych komisji wyborczych od 4 do 8 osób spośród kandydatów zgłoszonych przez pełnomocników wyborczych lub upoważnione przez nich osoby oraz jednej osoby wyznaczonej przez konsula.

Po wyborach środowiska eksperckie wprowadzone zmiany oceniały niejednoznacznie[5].

Listy wyborcze[edytuj | edytuj kod]

26 września 2018 PKW wylosowała numery list komitetów ogólnopolskich[6]:

Wyniki głosowania i wyniki wyborów[edytuj | edytuj kod]

Frekwencja[edytuj | edytuj kod]

I tura wyborów, frekwencja na poziomie całego kraju:

  • 12:00 – 15,62%[7]
  • 17:00 – 41,65%[8]
  • ostateczna – 54,90%[9]

II tura wyborów, frekwencja na poziomie całego kraju:

  • 12:00 – 15,61%[10]
  • 17:00 – 38,73%[11]
  • ostateczna – 48,83%[12]

Wybory wójtów, burmistrzów i prezydentów miast[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Prezydenci miast w Polsce (kadencja 2018–2024).

Wśród 107 miast, w których wybierano prezydentów, w 63 rozstrzygnięcia nastąpiły w I turze. W 80 przypadkach prezydentami zostali kandydaci startujący z komitetów własnych lub lokalnych, w 19 Koalicji Obywatelskiej, w 4 Prawa i Sprawiedliwości, w 2 koalicji SLD Lewica Razem, a w 1 Polskiego Stronnictwa Ludowego, jak również komitetu Kukiz’15. Prezydentami miast zostało 23 członków Platformy Obywatelskiej, 7 Sojuszu Lewicy Demokratycznej, 4 PiS, 2 PSL, po 1 Nowoczesnej i Porozumienia oraz 69 kandydatów bezpartyjnych (wśród bezpartyjnych był eurodeputowany PO, jednak nie poparty przez tę partię w I turze; jednocześnie po 1 członku PiS i SLD nie było popieranych przez własne partie – zarówno w I, jak i w II turze). Spośród 18 miast wojewódzkich w 5 wygrali kandydaci KO, a w pozostałych 13 kandydaci komitetów własnych lub lokalnych (w tym 4 związanych z KO i 2 z Bezpartyjnymi Samorządowcami). Jednocześnie w miastach tych zwyciężyło 5 członków PO, 1 SLD i 12 kandydatów bezpartyjnych.

Najwięcej burmistrzów zostało wybranych z komitetu PiS (62), jednak przynależność do PiS zadeklarowało 59 zwycięskich kandydatów na burmistrza, podczas gdy więcej do PO (69) i PSL (68). Także najwięcej wójtów zostało wybranych z ramienia KW PiS (168), jednak na wójtów zostało wybranych najwięcej członków PSL (221 – podczas gdy kandydatów KW PSL 138). Ogółem na włodarzy zostało wybranych najwięcej kandydatów PiS (234), PSL (173) i KO (33), zaś najwięcej członków PSL (291), PiS (203) i PO (127).

  • Zwycięskie komitety wyborcze
    Zwycięskie komitety wyborcze
Liczba wybranych włodarzy według komitetów wyborczych[13]
Komitet wyborczy Prezydenci Burmistrzowie Wójtowie Razem
Koalicja Obywatelska 19 11 3 33
Prawo i Sprawiedliwość 4 62 168 234
SLD Lewica Razem 2 3 1 6
Polskie Stronnictwo Ludowe 1 34 138 173
Kukiz’15 1 – 3 4
Mniejszość Niemiecka – 4 9 13
Bezpartyjni Samorządowcy – 2 1 3
Śląska Partia Regionalna – – 1 1
Wolni i Solidarni – – 1 1
Pozostali 80 706 1221 2007
Liczba wybranych włodarzy według przynależności partyjnej[13]
Partia polityczna Prezydenci Burmistrzowie Wójtowie Razem
Platforma Obywatelska 24 69 35 128
Sojusz Lewicy Demokratycznej 7 15 16 38
Prawo i Sprawiedliwość 4 59 140 203
Polskie Stronnictwo Ludowe 2 68 221 291
Porozumienie 1 2 7 10
Nowoczesna 1 2 – 3
Solidarna Polska – 2 4 6
Regionalna. Mniejszość z Większością – 2 1 3
Unia Pracy – 2 – 2
Prawica Rzeczypospolitej – 1 1 2
Partia Razem – 1 – 1
Stronnictwo „Piast” – 1 – 1

Sejmiki województw[edytuj | edytuj kod]

  • Podział mandatów w sejmikach wojewódzkich po wyborach
    Podział mandatów w sejmikach wojewódzkich po wyborach
  • Koalicje w sejmikach (według komitetów wyborczych)
    Koalicje w sejmikach (według komitetów wyborczych)

Wyniki głosowania[edytuj | edytuj kod]

Wszystkie dane wyrażono w procentach.

Sejmik
PiS KO PSL SLD LR Kukiz’15 BS WwS Razem RN Zieloni Regionalne
z mandat. 		Inne
dolnośląski[14] 28,53 25,77 5,23 5,50 4,78 14,98 1,38 1,61 1,32 1,76 8,291 0,86
kujawsko-pomorski[15] 28,27 34,66 14,31 9,00 5,70 0,64 1,98 1,77 0,54 1,19 – 1,94
lubelski[16] 44,04 18,19 19,30 5,89 6,64 0,42 1,62 0,93 1,32 0,14 – 1,51
lubuski[17] 25,11 29,92 12,43 9,59 3,22 13,17 0,55 1,72 1,67 2,62 – –
łódzki[18] 34,88 28,39 13,06 6,32 5,86 3,90 1,38 1,72 1,17 1,34 – 1,98
małopolski[19] 43,55 22,66 10,03 2,87 5,76 3,89 1,80 1,44 0,86 1,02 – 6,14
mazowiecki[20] 34,04 27,66 13,15 5,46 5,44 6,24 1,51 1,70 1,24 1,38 – 2,16
opolski[21] 25,77 29,45 10,72 5,94 6,06 0,78 1,54 1,51 0,95 0,45 14,642 2,19
podkarpacki[22] 52,25 13,44 11,88 5,85 6,62 3,39 1,77 1,08 1,92 0,63 – 1,16
podlaski[23] 41,64 24,14 15,66 4,78 5,90 1,20 1,04 1,24 1,36 0,44 – 2,60
pomorski[24] 27,84 40,70 8,33 6,59 5,24 3,03 2,83 2,21 1,64 1,59 – –
śląski[25] 32,11 28,83 5,15 8,31 6,58 4,96 1,43 1,46 1,16 1,39 – 8,62
świętokrzyski[26] 38,40 11,79 25,52 6,16 4,90 2,78 1,84 0,77 1,16 0,43 5,263 0,98
warmińsko-mazurski[27] 28,15 30,40 19,64 8,16 6,29 0,79 0,48 2,31 2,65 0,45 – 0,70
wielkopolski[28] 27,84 29,66 14,52 9,31 5,23 6,08 1,53 1,78 1,26 1,56 – 1,23
zachodniopomorski[29] 26,80 32,04 9,68 9,08 4,21 13,70 1,94 1,53 0,73 0,30 – –
Polska[30] 34,13 26,97 12,07 6,62 5,63 5,28 1,59 1,57 1,26 1,15 1,13 2,60

Objaśnienia:
1 KWW Z Dutkiewiczem dla Dolnego Śląska,
2 KWW Mniejszość Niemiecka,
3 KWW Projekt Świętokrzyskie Bogdana Wenty.

W tabeli przedstawiono jedynie wyniki komitetów ogólnopolskich. Spośród pozostałych komitetów najlepsze rezultaty w skali kraju uzyskały: Wolni i Solidarni (0,78%), Z Dutkiewiczem dla Dolnego Śląska (0,6%), Wspólna Małopolska (0,4%), Śląska Partia Regionalna (0,38%), Ślonzoki Razem (0,36%) i Mniejszość Niemiecka (0,34%).

Podział mandatów[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Radni sejmików województw VI kadencji.
 Osobny artykuł: Zarządy województw VI kadencji.
Sejmik
PiS KO PSL BS SLD LR MN ZDdDŚ PŚ BW Razem
dolnośląski 14 13 1 6 – – 2 – 36
kujawsko-pomorski 11 14 4 – 1 – – – 30
lubelski 18 7 7 – 1 – – – 33
lubuski 9 11 4 4 2 – – – 30
łódzki 17 12 4 – – – – – 33
małopolski 24 11 4 – – – – – 39
mazowiecki 24 18 8 1 – – – – 51
opolski 10 13 2 – – 5 – – 30
podkarpacki 25 5 3 – – – – – 33
podlaski 16 9 5 – – – – – 30
pomorski 13 18 2 – – – – – 33
śląski 22 20 1 – 2 – – – 45
świętokrzyski 16 3 9 – 1 – – 1 30
warmińsko-mazurski 11 12 7 – – – – – 30
wielkopolski 13 15 7 1 3 – – – 39
zachodniopomorski 11 13 2 3 1 – – – 30
Polska 254 194 70 15 11 5 2 1 552

Rady powiatów (w tym miast na prawach powiatu)[edytuj | edytuj kod]

  • Zwycięskie komitety wyborcze na szczeblu powiatów i miast na prawach powiatu
    Zwycięskie komitety wyborcze na szczeblu powiatów i miast na prawach powiatu
Głosowanie do rad powiatów – wyniki sumaryczne w skali ogólnokrajowej
Komitet wyborczy % głosów[31] Liczba mandatów[13]
Prawo i Sprawiedliwość 30,46 2114
Polskie Stronnictwo Ludowe 14,22 952
Koalicja Obywatelska 12,29 726
SLD Lewica Razem 2,77 105
Mniejszość Niemiecka 0,46 45
Bezpartyjni Samorządowcy 0,86 36
Kukiz’15 1,42 19
Projekt Świętokrzyskie Bogdana Wenty 0,14 5
Porozumienie Jarosława Gowina 0,22 3
Śląska Partia Regionalna 0,05 3
KW stowarzyszeń i organizacji społecznych 6,91 397
Pozostałe (KWW) 30,21 1839

Rady gmin (w tym miast)[edytuj | edytuj kod]

  • Zwycięskie komitety wyborcze na szczeblu gmin
    Zwycięskie komitety wyborcze na szczeblu gmin
Głosowanie do rad gminnych – wyniki sumaryczne komitetów ogólnopolskich w skali ogólnokrajowej[13]
Komitet wyborczy Gminy powyżej 20 tys. mieszkańców Gminy do 20 tys. mieszkańców Gminy łącznie
% głosów[31] Liczba mandatów[31] % głosów[31] Liczba mandatów[13] Suma mandatów
Prawo i Sprawiedliwość 25,20 1877 15,72 3931 5808
Koalicja Obywatelska 19,41 932 0,80 166 1098
Polskie Stronnictwo Ludowe 1,19 123 8,52 3077 3200
SLD Lewica Razem 3,70 107 0,82 200 307
Bezpartyjni Samorządowcy 0,80 22 0,13 31 53
Kukiz’15 2,37 18 0,48 75 93
Projekt Świętokrzyskie Bogdana Wenty 0,19 7 0,03 7 14
Mniejszość Niemiecka 0,04 4 0,33 203 207
Śląska Partia Regionalna 0,16 1 0,06 10 11
Wolni i Solidarni 0,04 0 0,07 13 13
Porozumienie Jarosława Gowina 0,01 0 0,09 13 13
Prawica Rzeczypospolitej – – 0,03 9 9
Stronnictwo Ludowe „Ojcowizna” RP – – 0,01 4 4
Wolność w Samorządzie 0,18 0 0,02 3 3
Samoobrona – – 0,02 3 3
Ślonzoki Razem – – 0,00 2 2
Ruch Narodowy 0,01 0 0,02 1 1
Kongres Nowej Prawicy 0,00 0 0,00 1 1
Zieloni 0,08 0 0,00 0 0
KW stowarzyszeń i organizacji społecznych 6,45 632 3,12 1014 1646
Pozostałe (KWW) 40,17 3628 69,72 23 410 27 038

Rady dzielnic Warszawy[edytuj | edytuj kod]

W wyborach do rad dzielnic miasta stołecznego Warszawy zwyciężyły następujące komitety wyborcze[32]:

Głosowanie do rad dzielnic Warszawy – wyniki sumaryczne
Komitet wyborczy % głosów[33] Liczba mandatów[13]
Koalicja Obywatelska 39,35 201
Prawo i Sprawiedliwość 24,04 118
Miasto Jest Nasze – Ruchy Miejskie 5,37 22
SLD Lewica Razem 3,75 2
Bezpartyjni Samorządowcy 2,23 1
Kukiz’15 3,47 0
Pozostałe 21,79 81

Komentarze[edytuj | edytuj kod]

Publicyści zauważyli, że w wyborach samorządowych w 2018 po raz pierwszy partia rządząca wykorzystała w kampanii posiadaną władzę, sugerując w przyszłości uzależnienie otrzymywania środków przez dany region w zależności od wybranych w nim władz samorządowych. Taka strategia została negatywnie odebrana przez krytyków rządzącej partii[34].

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 13 sierpnia 2018 r. w sprawie zarządzenia wyborów do rad gmin, rad powiatów, sejmików województw i rad dzielnic m.st. Warszawy oraz wyborów wójtów, burmistrzów i prezydentów miast (Dz.U. z 2018 r. poz. 1561).
  2. ↑ a b c d e f g Ustawa z dnia 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 130).
  3. ↑ a b c d e f Nowela Kodeksu wyborczego już obowiązuje [online], gazetaprawna.pl, 31 stycznia 2018.
  4. ↑ Ustawa z dnia 25 czerwca 2015 r. o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (Dz.U. z 2015 r. poz. 1043).
  5. ↑ Jacek Haman (red.), Wybory samorządowe 2018. Raport z obserwacji [online], Fundacja im. Stefana Batorego, 2018 [dostęp 2018-12-23].
  6. ↑ PKW przyznała w drodze publicznego losowania jednolite numery dla list kandydatów komitetów wyborczych [online], pkw.gov.pl, 26 września 2018 [dostęp 2018-09-26].
  7. ↑ Liczba kart wydanych wyborcom do godziny 12:00. pkw.gov.pl, 21 października 2018. [dostęp 2018-11-04].
  8. ↑ Liczba kart wydanych wyborcom do godziny 17:00. pkw.gov.pl, 21 października 2018. [dostęp 2018-11-04].
  9. ↑ Frekwencja końcowa. pkw.gov.pl, 22 października 2018. [dostęp 2018-11-04].
  10. ↑ Liczba kart wydanych wyborcom do godziny 12:00. pkw.gov.pl, 4 listopada 2018. [dostęp 2018-11-04].
  11. ↑ Liczba kart wydanych wyborcom do godziny 17:00. pkw.gov.pl, 4 listopada 2018. [dostęp 2018-11-04].
  12. ↑ Frekwencja końcowa. pkw.gov.pl, 5 listopada 2018. [dostęp 2018-11-05].
  13. ↑ a b c d e f Dane w arkuszach. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-11-13].
  14. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Dolnośląskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  15. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  16. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Lubelskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  17. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Lubuskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  18. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Łódzkiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  19. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Małopolskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  20. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Mazowieckiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  21. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Opolskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  22. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Podkarpackiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  23. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Podlaskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  24. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Pomorskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  25. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Śląskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  26. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Świętokrzyskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  27. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Warmińsko-Mazurskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  28. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Wielkopolskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  29. ↑ Wybory do Sejmiku Województwa Zachodniopomorskiego. pkw.gov.pl. [dostęp 2018-10-23].
  30. ↑ Wybory samorządowe 2018 [online], ewybory.eu [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2018-10-26].
  31. ↑ a b c d „Odnieśliśmy kolejne zwycięstwo i to bardzo zdecydowane”. Prezes PiS podsumował wybory [online], polsatnews.pl, 6 listopada 2018 [dostęp 2018-11-13].
  32. ↑ Geografia. pkw.gov.pl.
  33. ↑ Zespół Informatyki Krajowego Biura Wyborczego.
  34. ↑ Mariusz Janicki, Wiesław Władyka. 7 znaków polskiej polityki. „Polityka”. 51/52 (3191), s. 26–28, 19 grudnia 2018. 
Wybory, referenda i plebiscyty w Polsce od 1918
Prezydenckie[A]
Parlamentarne
Uzupełniające do Senatu
Do Parlamentu Europejskiego
Do Sejmu Śląskiego (1922–1935)
Samorządowe
Do rad narodowych (1954–1988)
Referenda, plebiscyty
Plebiscyty
Ogólnokrajowe
lokalne
Zobacz też

Urna wyborcza

  1. ↑ W latach 1922–1933 i w 1989 wyborów dokonywało Zgromadzenie Narodowe, w 1947 dokonał Sejm Ustawodawczy.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wybory_samorządowe_w_Polsce_w_2018_roku&oldid=73465002”